'Kayıp Koloni'nin izleri 425 yıllık haritada

Tarihe “Kayıp Koloni” olarak geçen olay, Kraliçe Birinci Elizabeth’in ünlü kaşif Walter Raleigh’a Yeni Kıta’da bir koloni kurulması için izin vermesine dayanıyor. Raleigh, Virginia’daki Roanaoke Adası’nın kuzey ucuna 1585 yılında 107 yerleşimciyle koloni kurdu. Ancak, yerlilerle olan çatışmalar ve İngiltere-İspanyol savaşının patlak vermesiyle, İngiltere’den gelen yeni yerleşimciler ve erzak desteğine rağmen, koloni üç yıl sonra hayalet kasabaya dönüştü.

Kayıp Koloni’ye ne olduğunu ortaya çıkarmak isteyen Birinci Koloni Derneği ve  British Museum yetkilileri, Kuzey Carolina Üniversitesi’nde ABD’li araştırmacılarla bir araya geldi. Araştırma ekibi, kaşif John White tarafından 1580’de çizilen ve 1866 yılında British Museum tarafından korumaya alınan haritayı inceleyerek Kayıp Koloni’nin başına ne geldiğini anlamaya çalışıyor.

Araştırmacı ekipte yer alan ve Kayıp Koloni hakkına bir kitabı bulunan tarihçi James Horn, “Harita, Kayıp Koloni yerleşimcilerinin batıya hareket ederek Chowan ve Roanoke nehirlerinin kesişimi olan Albemarle Sound’a gittiklerini ortaya koyuyor... Amaçları bir yerleşim kurmaktı. Harita üzerindeki işaret, bize yerleşimlerini nereye koymak istediklerini gösteriyor” dedi.
 

Esrarengiz izler

425 yıllık haritada iki ekleme yer alıyor. Bir tanesi, haritadaki bir hatayı düzeltmek için kullanılmış. Ancak diğeri, bugün Kuzey Carolina’nın kuzey doğusundaki Bertie bölgesinde bulunan bir kalenin üzerini kapıyor. Kaleyi kapatan ek parçanın üzerinde, daha silik çizilmiş ve bir başka kaleyi anımsatan çizim yer alıyor.

ABD’li ve İngiliz araştırmacılar, bir kaleyi çağrıştıran işaretin, yerleşimcilerin gittiği noktayı temsil ettiğini düşünüyor. Araştırna ekibinin yaptığı açıklamada, “Birinci Koloni Derneği, bu işaretin, Jamestown’a giden yolu işaretlediğini düşünüyor. Bu eşi benzeri olmayan, önemli bir keşif” ifadesi kullanıldı. Kayıp Koloni dahil olmak üzere birçok başarısız koloni girişiminin ardından 1607’de kurulan Jamestown, 83 yıl boyunca Virginia’nın başkenti oldu.

Kaşif White, Kayıp Koloni hakkında izler taşıyan haritayı, 1585’te Ralp Lane’nin komutasında Roanoke Adası’na düzenlenen seferde çizdi. 1587 yılında, White’ın önderliğinde, 116 yeni yerleşimci koloniye geldi. Erzak getirmek için İngiltere’ye geri dönen White, savaş nedeniyle 1590’a kadar koloniye geri dönemedi.

White, üç yıl sonra geri döndüğünde koloniden geriye iz kalmamıştı. White,  “yerleşimcilerin birçoğunun ana karaya doğru 80 km ilerlemeyi planladıklarını” not buldu. Eline geçen bir diğer bulgu, bir deri parçasına yazılmış “CROATOAN" kelimesiydi. Birçok tarihçi, yerleşimcilerin stoklarının tükenmesiyle koloniyi terk ettiklerini, büyük kısmının ana karaya hareket ederken, 10-20 tanesinin de bugün Hatteras Adası olarak bilinen yerde yerli kabilelerle yaşamaya başladığına inanıyor.

Kafaları karıştıran sembol

Tarihçiler, Kayıp Koloni’nin yaklaşık 95 üyesine ne olduğunu, kale sembolünün sakladığına inanıyor. Haritadaki iki eklemenin, White’nın kullandığı kağıt ve mürekkeple hazırlandığı anlaşıldı. Bir tanesi Pamlico Nehri ve etrafındaki yerleşimcilerin çizimini düzeltmek için kullanılmıştı. Diğeri ise silik bir kale sembolü içeriyordu.

Kayıp Koloni’nin başarısı, Walter Raleigh’in Yeni Kıta’ya yapmak istediği seferleri gerçekleştirmek ve Amerika’ya yerleşimcileri çekmek adına büyük önem taşıyordu. Kraliyet Ailesine sunulmak için büyük titizlikle hazırlanan haritanın, üzerinde neden yama yapıldığı soru işaretleri oluşturdu.

Yama yapılan kalenin neden tekrar silik çizildiği kesin olarak bilinmezken, tarihçiler, yerleşimcilerin, koruma duvarıyla örülmüş küçük bir kasaba yerine daha büyük bir yerleşim inşa etmeyi planlamış olabileceğini öne sürdü.
 

Kazı imkanı az

Arkeologlar, bölgede yapılacak kazılarla, Kayıp Koloni’ye ne olduğunu anlayabileceklerini düşünüyor. Ancak bugün bölgenin büyük kısmı yerleşim alanı ve golf sahaları altında kalmış durumda. ABD’li arkeolog Nicholas Luccketti, gerekli izinlerin alınması ve ön hazırlıkların yapılmasının uzun zaman alacağını belirtti.

Yine de ele geçmiş bazı bulgular var. Salmon Creek bölgesinde bulunan bir seramik parçacı, Kayıp Koloni hakkında önemli bilgiler ortaya koyuyor. Araştırma ekibindeki Brent Lane, “Bu seramik parçası, araştırmaların sürmesi gerektiği yeri gösteriyor... Kayıp Koloni yerleşimcilerinin izini bulmak için 400 yıldır araştırmalar yapılıyor... Ancak ne yeterli teknolojiye ne de bugün haritada bulduğumuz ipucuna sahiptiler” dedi.