Kişi tacize uğradığında ne yapmalıdır?

Avukat Elvan Kılıç

Bir insanın bir diğerinin haklarını hiçe sayarak sürekli olarak rahatsız etmesi anlamına gelen hoş olmayan bir davranış biçimine taciz denmektedir. Kelime hukuki bir anlamda kullanıldığı zaman tehdit edici, rahatsızlık veren ve toplum tarafından tasvip edilmeyen davranışları kasteder.

Taciz olarak yansıyan davranış türlerine bakıldığında toplumda sık görülen taciz türlerine rastlamaktayız. 

Kabadayılık; oyun alanlarında, okulda, işgücünün olduğu başka yerlerde yapılan tacizdir. Genelde fiziksel ve psikolojik olarak bir kişiye bir veya birden fazla kişinin kötülük yapmasıyla olur.

Çete halinde takipçilik: Psikolojik bir taciz olup mağdur kişinin hayatının tamamen mahvolmasına neden olur Daha çok akran zorbalığı olarak da görülebilen çete halinde takipçilik de mağdur bir süre rahatsız edilir.

Psikolojik taciz: Küçük düşürücü ve sövgü dolu hareketlerden dolayı kişinin kendine olan güvenini azaltan veya eziyete uğramalarına neden olan taciz türüdür. Sözsel bir olay veya jestdir.

Cinsel taciz: Kişinin iznini almadan cinsel temas, dokunma, sözle sarkıntılık şeklinde gerçekleşir. Cinsel taciz ısrarcı ve istek dışı cinsel yaklaşımlar için kullanılan terim olup genelde sokakta yalnız yürürken bazen de iş ortamlarında gerçekleşebilmektedir.

Takipçilik: Kişinin izinsizce takip edilmesi ve göz hapsinde tutulması nedeniyle güvenliğinden kuşku duymasına yol açar.

Taciz kanunda bir suç olduğundan başvurulması gerekilen hukuki yollar vardır. Öncelikle tacize uğrayan kişi, bulunduğu yerdeki polis karakoluna gidebilir ya da bulunduğu yerdeki en yakın adliyeye giderek müracaat savcılığına şikayet dilekçesi verebilir. Bu süreci bir uzman avukat ile takip edebilmek önemlidir zira tüm bu süreç mağdur açısından zorlayıcı olacaktır.

Eğer kişinin kendisinin veya bir yakının cinsel tacize uğradığına ilişkin durum varsa ya da çevresindeki bir çocuğun cinsel istismara uğradığına dair bir şüphesi varsa ayrıca Alo 183 hattı aranabilir. Alo 183, aile, kadın, çocuk, engelli, yaşlı, şehit yakınları ve gazilere yönelik hizmetler hakkında bilgilendirme ve yönlendirme sağlayan bir hat olup taciz vakalarında yardımcı olmaktadır. Çevrede yaşanan taciz vakasını bildirmemek ayrı bir suçtur ve Türk Ceza Kanununa göre işlenmekte olan bir suçu yetkili makamlara bildirmeyen kişi, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Savcılığa veya polis karakoluna şikayette bulunmanın ve ceza davası süreci başlatmanın yanı sıra tacize uğrayan kişi bulunduğu ildeki baronun çocuk hakları komisyona, insan hakları komisyonuna veya kadın hakları komisyonlarına başvurup destek talep edebilir.  Türk Ceza Kanunu 105. Maddesi gereğince bir kimseyi cinsel amaçlı olarak taciz eden kişi hakkında, mağdurun şikayeti üzerine, üç aydan iki yıla kadar hapis cezasına veya adli para cezasına, fiil  çocuğa karşı işlenmiş ise altı aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunmaktadır. Cinsel taciz suçunun bir kamu görevlisi, bir asi, eğitici, öğretici, bakıcı, koruyucu aile veya sağlık hizmeti veren ya da koruma, bakım veya gözetim yükümlülüğü bulunan kişiler tarafından, aynı işyerinde çalışmanın sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle ya da posta veya elektronik haberleşme araçlarının sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle işlenmesi halinde ceza yarı oranında arttırılır denilerek failin cezalandırılması öngörülmüştür. Bu fiil nedeniyle mağdur; işi bırakmak, okuldan veya ailesinden ayrılmak zorunda kalmış ise verilecek ceza bir yıldan az olamaz.

Ceza davasının yanı sıra kişi iş yerinde psikolojik tacize uğramışsa veya cinsel tacize uğramasından ötürü psikolojik anlamda ciddi zarar görmüş, hatta taciz ilerlediğinde bile günlük hayatını etkileyebilecek bir noktaya gelmişse ve bundan da bir maddi zarar görmüşse tazminat davası açabilir. Kaldı ki Türk Ceza Kanunu, kişinin kendisine yapılan bu fiil nedeniyle işi bırakmak, okuldan veya ailesinden ayrılmak zorunda kalmış olması durumunda  ceza bir yıldan az olamayacağını belirtmiştir. Bu dava maddi - manevi tazminat davası olup kişi bulunduğu yer mahkemesine giderek Asliye hukuk mahkemesinde tacizden uğranılan zarardan ötürü maddi- manevi tazminat davası açabilir. Taciz aynı zamanda kişilik haklarını zarara uğratan haksız bir fiil olduğundan kişi bu sebebe dayanarak davasını açabilir.