Kuzey Kutbu, en sıcak dönemini geçiriyor

İnsanoğlunun faaliyetleri iklim üzerinde o denli etkili duruma geldi ki, insan faaliyetleri nedeniyle atmosfere salınan sera gazlarının etkisi, Dünya'nın Güneş çevresindeki yörüngesinin iklim üzerinde 21 bin yılda bir yol açtığı etkiden daha belirleyici oldu.
Dünya aslında 21 bin yıllık bir küresel soğuma dönemi içindeyken, insanoğlunun faaliyeti bu doğal gidişatı tersine, küresel ısınma yönüne çevirdi. Önde gelen bilim dergilerinden Science'da yayımlanan uluslararası bir araştırmaya göre ''insanın bu faaliyeti olmasaydı, dünya 4 bin yıl daha soğumayı sürdürecek, sonra da Güneş çevresindeki yörüngesindeki değişimler nedeniyle ısınma dönemi başlayacaktı."

Makaleyi kaleme alan iki bilimciden biri olan, ABD Atmosferik Araştırmalar Ulusal Merkezi'nden David Schneider, çalışmalarıyla ilgili yaptığı açıklamada, Kuzey Kutbu'nun, Kuzey Buz Denizi'nin küresel iklim değişimine yol açan etkilere karşı çok hassas olduğunu belirterek, ''İklim sisteminde neler olup bittiğini ilk olarak burada gözlemleyebilirsiniz. Burada gözlemledikleriniz, dünyanın geri kalanında sonradan olacakların da bir göstergesi'' dedi.

Dünyanın Güneş çevresindeki yörüngesinden kaynaklanan Büyük Soğuma Dönemi 7 bin yıl önce başladı ve ortaya ''Küçük Buz Çağı'' çıktı. Bu çağ, 16.-19. yüzyıllar arasında, Sanayi Devrimi'ne paralel olarak son buldu. Oysa soğuma, normal 20., 21. ve ilerleyen yüzyıllarda da sürmeliydi.

Bu soğumaya yol açan yörünge etkisi, Kuzey Kutbu'nun, Dünya'nın pozisyonundan ötürü yaz aylarında giderek Güneş'e daha uzak kalmasından kaynaklanıyor. Arizona Üniversitesi'nden Darrell Kaufmann'a göre Kuzey Kutbu'nda yaz ayları sırasında Dünya, Güneş'e, 2 bin yıl öncesine göre 1 milyon kilometre daha uzakta kalıyor. Yaz aylarında kutupların Güneş'e uzaklığının yol açtığı soğuma eğiliminin 4 bin yıl daha sürmesi gerekirken devreye insan faaliyetlerinin yol açtığı küresel ısınma girdi ve bu doğal süreci yarıda keserek tersine çevirdi.

Makalenin yazarlarından olan, ABD Atmosferik Araştırmalar Ulusal Merkezi'nden Bette Otto-Bliesner de açıklamasında, ''İnsan kaynaklı sera fazı etkisi olmasaydı, Kuzey Kutbu'ndaki yaz dönemi sıcaklıkları giderek daha düşük düzeylere inecekti'' diye konuştu.

Kuzey Kutbu'ndaki ortalama sıcaklık, eğer insan faaliyetlerinden etkilenmeseydi, bugün bulunduğundan 1.66 derece daha düşük olacaktı.

Dünyanın kliması olarak nitelenen kuzeydeki buz tabakasının kapsadığı alan daraldıkça, koyu renkli alanlar artıyor ve bu da dünyanın daha çok güneş ışınını soğurmasını, daha fazla ısınmasını beraberinde getiriyor. Bu ısınma, Grönland'daki karasal buzul tabakalarının da erimesine ve deniz düzeyinin yükselmesine yol açıyor.

Kuzey Kutbu'ndaki bu ısınma, bir başka tehlikeyi de beraberinde getiriyor. Yüzyıllardır donmuş toprak altında sıkışmış olan ve karbondiokside göre kat kat daha fazla sera, küresel ısınma etkisine sahip olan metan gazı, ısınarak gevşeyen topraktan, atmosfere yayılmaya başlıyor.