Menopoz döneminde sağlığınızı koruyun

Memorial Antalya Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Zeki Salar menopoz döneminde olan kadınların bedensel ve ruhsal sağlığının nasıl korunması gerektiği hakkında bilgi verdi.
 
Menopoz, kadınlarda adet kanamalarının kesilmesi anlamına gelir. Ortalama menopoz yaşı batı toplumlarında 50-51 iken, ülkemizde 47-49 yaş civarındadır.  Menopozun 40 yaşından önce olmasına “prematür menopoz”; 45 yaşından önce olmasına ise “erken menopoz” adı verilir. Her iki durum da normal değildir. 50’li yaşlarda görülen menopoz doğal bir süreç olarak değerlendirilirken, erken menopoz tedavi edilmesi gereken anormal bir durum olarak ele alınmalıdır.  Bu nedenle erken menopoz özellikle ailesini tam oluşturamamış, çocuk yapma planlarını gerçekleştirememiş kadınlar için önem taşımaktadır.

Menopoz döneminde kemik erimesi, kalp krizi ve inme riski artıyor

Adet kanamalarında düzensizlik ve adet kesilmesi menopoz döneminin ilk belirtilerindendir. Ateş basmaları, terleme sıklıkla bu düzensizliklere eşlik eder. Kimi zaman birliktelik esnasında genital kuruluk hissi, ağrı ve kanamalar  görülebilir. Bunlar  menopoz sürecinin gözle görülür belirtileridir. Uzun süreçte menopoz öncesi dönemde yumurtalıktan üretilen  östrojen hormon  eksikliğine bağlı olarak, kadın vücudunda bir takım sorunlar oluşabilir. Bunların başında osteoporoz (kemik erimesi) gelir.  Östrojen hormon eksikliğinin yol açtığı bir diğer sorun kalbi ve beyni besleyen damarlarda tıkanıklık ve daralma olasılığının artmasıdır. Menopoz sonrası dönemde kadınlarda kan yağlarında da olumsuz değişiklikler oluşmakta; kolesterol ve trigliserid düzeyleri yükselmektedir. Bu değişiklikler, kalp krizi ve inme (felç) riskinin artışına neden olmaktadır.

Ruhsal değişiklikler ortaya çıkabilir

Bu bedensel değişikliklerin yanı sıra; azalan hormonlar etkisi ile birtakım ruhsal  değişiklikler de ortaya çıkabilir.  Özellikle menopoz sürecine kendini hazırlamamış, doğru danışmanlık almamış kadınlarda adetlerin kesilmesi ile depresyona kadar varabilen ruhsal değişiklikler  ortaya çıkabilir. Kimi kadınlarda içe kapanma, ağlama atakları, çabuk sinirlenme, yorgunluk, cinsel isteksizlik, dikkat bozuklukları ve unutkanlık belirtileri görülebilir.

Menopozdaki kadınların öncelikle etraflı bir aile öyküsü alınmalı ve özellikle hormon tedavisinin verilmesi için sakınca oluşturacak durumlar belirlenmelidir. Jinekolojik muayene sonrasında ultrason ile rahim ve yumurtalıklar değerlendirilmelidir. Smear testi,  kan sayımı ve yağ yağları testleri, karaciğer, tiroid, kalp ve böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesi, meme inceleme testleri ve kemik erime testleri yapılması gereken diğer testler olarak sıralanabilir.

Sadece ilaç tedavisi yeterli değildir

Menopoz tedavisi sadece ilaç tedavisi olarak görülmemeli, hastaya yeterli zaman ayrılmalıdır. Çünkü çoğu kez menopoz dönemine giren kadın ruhsal sorunlarını rahatlıkla paylaşamaz, saklamak ister. Bu durum kadını ruhsal olarak olumsuz etkilerken, tedaviye devamını engelleyebilir.  Menopoz tedavisi; bitkisel ya da ilaç şeklinde hormon tedavileri, osteoporoz (kemik erimesi) tedavisi, düzenli egzersiz ve dengeli beslenme, psikolojik destek ile sorunların çözülmesi olarak 4 grupta ele alınır. Hangi tedavi yöntemlerinin seçilmesi gerektiğine kapsamlı bir değerlendirme sonrasında hasta ile birlikte karar verilmelidir.