Merkez Bankaları'nın krizdeki rolü tartışılıyor

IMF uzmanları tarafından hazırlanan "Finansal İstikrar Çerçeveleri ve Merkez Bankalarının Rolü: Krizden Dersler" başlıklı çalışma raporunda, süren krizin finansal istikrar sistemlerinde merkez bankalarının rolü konusunda bir gözden geçirmeyi motive ettiği belirtildi.

Çalışmada para politikası dahil merkez bankalarının tipik olarak kullandığı araçlar değerlendirildi, merkez bankalarının finansal düzenlemelerdeki artırılmış rolünün maliyet ve yararları ele alındı.

Raporun sonuç bölümünde, son yirmi yılda "para politikası" yaklaşımıyla bir dizi ülkede enflasyonla başarılı şekilde mücadele edildiği belirtildi. Aynı dönemde "mali istikrar" yaklaşımı için aynı şeyin söylenemeyeceği kaydedildi.

"Para politikası" ve "mali istikrar" çerçevelerinde merkez bankalarının rollerinin tam tanımlanmamış kaldığı ve finans sektörü regülasyonlarının, anahtar bir hedef olan, sistemin tümünü ilgilendiren risklerin (sistemik riskler) hafifletilmesi hedefini yitirdiği öne sürüldü.

Ekonomi politikasını oluşturanların sistemin tümünü ilgilendiren risklerin doğasını ciddi bir sınava tabi tutmaya başlaması gerektiği savunulan raporda, "Finansal dengesizliklerin kontrol altında tutulmasında para politikasıyla birlikte kullanılacak makro tedbirler içeren araçlar ve sistematik önemdeki kurumların düzenlenmesine yönelik tamamlayıcı mikro tedbirler gibi, risklerin hafifletilmesi hedefini besleyebilecek bir araçlar setini tamamlamaya yönelik özel çabaya ihtiyaç vardır" denildi.

Merkez bankalarının şu anki "para politikalarını yürütme", "ekonominin yararı için banka kurtarma" ve "ödeme gözetimi" gibi araçları geliştirilerek, sistemik riskleri hafifletecek yeni düzenleyici araçları kullanmasına izin verilerek finansal düzenlemenin genel etkinliğinin geliştirilebileceği kaydedildi. Raporda merkez bankaları için şöyle denildi:

-Finansal düzenlemede merkez bankalarının genişletilmiş rolü sistemik risklerin hafifletilmesi için ellerinde bulunan araç setini tamamlamasını sağlar. Bu onların makro finansal analizler ve makro düzeydeki tedbir araçlarını kullanmadaki uzmanlıklarından ve yeni mikro tedbir araçları geliştirmedeki altyapı deneyimlerinden yararlanmayı getirir.

-Merkez bankalarının ellerinde bulunan tüm araçların daha etkin kullanımı krizlerin frekansını düşürebilir ve etkileriyle, politik baskının merkez bankalarını kriz içine sokması olasılığını azaltabilir.

Merkez bankalarının finansal istikrarda daha etkin olmaları için öngörülen güçlendirilmiş rolün, saydamlık ve sorumluluk gerektireceğine değinilen raporda, ülke hazinelerinin de finansal sorunun çözümünde uğranılan maliyetteki sorumluluklarının açıklığa kavuşturulması gerekeceği ifade edildi.

Mali istikrar politikasındaki başarının tek başına ulusal politika çerçevesine bağlı olmadığı belirtilen raporda şöyle denildi:

"Diğer önemli faktörler, 'Finans piyasasının düzenleyici politikalar ve para politikasına mantıklı karşılık vermesi, denetleme kuruluşları ve merkez bankaları liderliklerinin niteliği ve kurumlar için yeterli kadro kaynakları bulunması'dır. Küresel finansal istikrar aynı zamanda işbirliğini büyütebilecek mekanizmaların uluslar arası işbirliği ve etkin yönetimini de gerektirir. Etkin ulusal yapılar sistemik riskleri hafifletmede daha büyük başarı sağlanmasında önemli bir koşul olabilir. Bunun için alternatif yapıların avantajları ya da zayıflıkları üzerine daha ileri bir tartışma cazip olabilir."