Meyve-sebzenin 'in'leri, 'out'ları

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Hal Müdürü Bayram Ali Çakıroğlu, İBB Başkanı Kadir Topbaş'ın desteğiyle gerçekleştirilen araştırmanın sonuçlarına ilişkin yaptığı açıklamada, sebze denince Türkiye'deki yurttaşların aklına, daha çok pişirilerek tüketilen ürünlerin geldiğini, sebzelerin salatalarda çiğ olarak kullanılmasının dikkatlerden kaçtığını ifade etti.
Yurttaşların sebzeyi, daha çok pişirerek ya da haşlayarak tükettiklerini belirten Çakıroğlu, çorba, meyve, salata ve soğuk tüketilebilen bazı sebzelerin vatandaşlarca yemek olarak görülmediğini kaydetti.

Çakıroğlu, büyük ve toplu imalat yapan gıda üreticilerinin giderek çoğalmasının, kişisel üretimi azalttığına dikkati çekerek, ''Araştırmamıza göre, evlerde sebzeleri, konserve yaparak değerlendirme kültürü gitgide kayboluyor. Yılın her mevsimi tüm gıda türlerine erişmek mümkün olduğundan konserve yapmak pek tercih edilmiyor'' dedi. Sebzede paketli tüketimin çok az olduğunu ifade eden Çakıroğlu, tüketicinin, yoğun olarak pazar alışverişini tercih ettiğini belirtti.

Türk mutfağında yüzde 92,2 ile haşlamanın, yüzde 85,6 ile kızartmanın tercih edildiğine işaret eden Çakıroğlu, şunları kaydetti: ''Buharda pişirme yöntemlerine hem insanımız yabancı hem de buna uygun mutfak gereçleri her evde yok. Gıdaların besin değerlerini yok etmeyen pişirme yöntemleri hakkında bir bilinç oluşmamış. Anketteki közleme cevabı yüzde 70 gibi yüksek bir değerde çıksa bile bunun belli başlı ürünler düşünülerek verilen bir cevap olduğu anlaşılıyor. Çünkü közlemeye elverişli ürün çeşidi bu oran kadar yüksek değil.''

Anketteki taze, kurutulmuş, dondurulmuş ve konserve şıkları arasında taze tüketimin her tüketicinin genel tercihi olduğunu dile getiren Çakıroğlu, şöyle konuştu: ''Kurutulmuş gıda tüketimi, yeni saklama yöntemleri geliştikçe daha da azalabilir. Dondurulmuş gıda tüketiminin taze gıda tüketiminin ardından çokça tercih edilmesi, çalışan kesime büyük pratiklik sağlaması, her yerde erişim imkanı olması ve tek işlemde yemeğe dönüşmesinden kaynaklanıyor. Konservenin belli bir ağırlığı koruyor olması, kış mevsiminde ürün çeşidinin az olmasından, mevsiminde çıkan ürünü saklama ihtiyacından ve doğal olmayan ürün yetiştirme yöntemlerine duyulan güvensizlikten kaynaklanıyor. Taze sebze tüketim sıklığı yüzde 91,5 gibi çok yüksek bir değere sahip. Bu demek oluyor ki haftanın her günü hatta günde birkaç defa olmak üzere taze sebze tüketilirken, dondurulmuş ve konserve gıda tüketimi neredeyse ayda bir düzeyinde gerçekleşiyor.''

Çakıroğlu, satın alınan meyvelerin tamamına yakınının, çiğ olarak tüketildiğini belirterek, şöyle devam etti: ''Meyveler ikinci bir işlemden geçmiyor. Bu, kültürel tercihlerimizle de ilgili bir durum. İnsanımız meyveyi dalından koparıldığı haliyle tüketmeyi seviyor. Meyvelerin, konserve ya da reçel olarak tüketimi de oldukça düşük değerlerde. Araştırmada çıkan yüzde 17 rakamı, ev hanımları arasında konserve ve reçel yapma alışkanlığının kaybolmakta olduğunu gösteriyor. Meyvenin haşlanarak ve pişirilerek tüketimi yüzde 5'lik bir oranla yok denecek kadar az. Meyvelerin paketlenmiş olarak tüketimi de aynı oranda çok düşük.''

En çok sevilen sebze ve meyveler

Araştırma sonuçlarına göre, en çok sevilen ilk 5 kış sebzesinin başını, yüzde 44,2'lik oranla ıspanağın çektiğini ifade eden Çakıroğlu, bunu yüzde 10,6 ile pırasanın, yüzde 10,3 ile lahananın, yüzde 5,6 ile karnabaharın ve yüzde 3,4 ile patatesin takip ettiğini söyledi.
Çakıroğlu, en çok sevilen ilk 5 yaz sebzesini şöyle sıraladı: ''Taze fasulye, yüzde 34,5 ile ilk sırada yer alıyor. Onu yüzde 18,3 ile domates takip ediyor. Sıralama yüzde 16,6 ile patlıcan, yüzde 5,8 ile biber ve yüzde 3,1 ile salatalık olarak devam ediyor. Türk insanının yemek alışkanlıkları arasında, bazı ürünlerin daha çok yer tuttuğu görülüyor. Patates ve soğan gibi sebzelerin tüketim miktarları yüksek olmasına rağmen sevilme oranının düşük olması, damak tadı tercihlerinin sevilme oranını doğrudan belirlediği görülüyor.''

En çok sevilen ilk 5 kış meyvesinde başı yüzde 35 ile portakalın çektiğini kaydeden Çakıroğlu, bunu yüzde 26,7 ile elma, yüzde 17,2 ile mandalina, yüzde 3,8 ile nar ve yüzde 2,9 ile muzun takip ettiğini söyledi. Çakıroğlu, araştırmanın sonuçlarına göre, en çok sevilen ilk 5 yaz meyvesinin, yüzde 29,4 ile karpuz, yüzde 16 ile kiraz, yüzde 14,7 ile üzüm, yüzde 8,2 ile çilek, yüzde 5 ile erik olduğunu ifade etti.

En az sevilen sebze ve meyveler

Anket sonuçlarına göre, en az sevilen sebze ve meyveleri de açıklayan Çakıroğlu, şöyle dedi: ''Yüzde 0,3'ün altında bir orana sahip karalahana, turp, pazı, maydanoz, soğan, pancar ve baklayı en az sevilen kış sebzeleri olarak sıralayabiliriz. Yine aynı oranın altında kalan enginar, maydanoz, dereotu, börülce, dolmalık biber, dolmalık yaprak ve soğan, en az sevilen yaz sebzeleri olarak dikkat çekiyor. En az sevilen kış meyvelerini, yüzde 2 oranın altında kalan ayva, kivi, greyfurt ve hurma oluşturuyor. En az sevilen yaz meyveleri kayısı, incir, vişne, dut ve nektari.''

Ankete katılanların yarısı fiyatları pahalı buluyor

İBB Hal Müdürü Çakıroğlu, ankette, yurttaşlara, sebze ve meyve fiyatlarını, ucuzluk ve pahalılık açısından nasıl değerlendirdiklerinin de sorulduğunu kaydederek, şunları söyledi: ''Ankete katılanlardan, sebze fiyatını çok pahalı bulanların oranı yüzde 35,8, pahalı bulanların oranı yüzde 51,5, normal bulanların oranı yüzde 11,4, ucuz bulanların oranı yüzde 0,3. Yüzde 1'lik dilim ise fikir beyan etmedi. Aynı kişilerden meyve fiyatını çok pahalı bulanların oranı yüzde 34,9, pahalı bulanların oranı yüzde 51,3, normal bulanların oranı yüzde 12,2, ucuz bulanların oranı yüzde 0,4, çok ucuz bulanların oranı yüzde 0,1. Bu konuda fikir beyan etmeyenlerin oranı ise yüzde 1,1.''