Mısır çarşısı yenileniyor

Çarşının restorasyonu, rölöve ve restitüsyon projelerinin koruma kurulunca onaylanmasının ardından başlayacak. Vakıflar Genel Müdürlüğü'nden aldığı bilgiye göre Mısır Çarşısı, 350 yıl önce Yeni Cami Külliyesi'nin bir parçası olarak Bizans devrinden itibaren yoğun bir pazar alanı özelliğini taşıyan Eminönü'nde inşa edildi.

Yeni Cami'nin ileride kendi kendine yetmesini sağlayacak olan geliri getirmesi için cami vakfiyesi olarak inşa ettirilen ''L'' şeklindeki Mısır Çarşısı, Hatice Turhan Sultan tarafından mimar Hassa Baş Mimarı Mustafa Ağa'ya yaptırıldı.

İlk açıldığı dönemlerde ''Yeni Çarşı'' veya ''Valide Çarşısı'' adlarıyla anılan çarşı, dükkanlarda satılan malların genellikle Mısır üzerinden gelmesi üzerine 18. yüzyılın ortalarından itibaren ''Mısır Çarşısı'' adını aldı.
 

Çarşıda 2 büyük yangın

Mısır Çarşısı, 1691 yılının Ocak ayında bir gece yarısı çıkan yangında, neredeyse tamamen yandı. Tüm çarşıyı etkisi altına alan ve iki gün süren yangında, sadece demir kapılı bir kaç dükkan kurtarılabildi, esnaf büyük maddi kayba uğradı. Mısır Çarşısı, tarihindeki en büyük ikinci yangını 1940 yılında yaşadı.

Mısır Çarşısı'nın dükkan düzeni ve kullanım alanının, 1940-1943 yılları arasında yapılan restorasyonda özgünlüğünü kaybettiği düşünülüyor.

Arasta düzeninde, doğu-batı doğrultusunda uzanan kolu daha uzun olan Mısır Çarşısı'nın, uzun ve kısa kenarın birleştiği noktada çapraz tonoz ile örtülmüş dua meydanı yapıldı. Çarşının inşasında, tonozu taşıyan kemerler duvarlara oturtulmayarak, taşıyıcı ayaklar kullanıldı. Çarşının güneydoğusunda yer alan ayakların yanına ezan köşkü inşa edildi.
Yapının özgün halinde çarşıdaki her dükkanın mallarını sergilediği raflar ile satıcının oturduğu sedirin yer aldığı eyvan kısmı ve arkasında ahşap kapısı kapanan, önündeki alanın 2 misli derinliğinde bir oda bulunuyordu. Eskiden bu odalar ve hücre girişleri genellikle depo olarak kullanılıyordu. Son restorasyonda eyvanlar, arkalarındaki odalara bağlandı. Odalar ile eyvanları ayıran duvarlar yıkıldı ve depo olarak kullanılan bu mekanlar dükkan haline getirildi.

Yeni Cami'nin avlusundan 1941 yılında yol geçirilmesiyle Mısır Çarşısı ile Yeni Cami birbirinden ayrıldı.
 

Restorasyon

Vakıflar Genel Müdürlüğü, Mısır Çarşısı'nın onarımının yapılabilmesi için rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerini aslına uygun olarak hazırladı.

İstanbul Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunca onaylanan projeler, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kuruluna gönderildi.

Restorasyon projelerinin koruma kurulunca onaylanmasının ardından Mısır Çarşısı'nın onarımına başlanacak.

Mısır Çarşısı'nda yapılacak onarım projesi kapsamında, değişik malzemelerden yapılan pencere doğramaları ahşap olarak yapılacak, dükkanların vitrin düzenleri onaylı projeye göre yenilenecek, yapının cephesinde cephe temizliği, cephelerdeki çimento esaslı harçlar alınarak, horasan harçlı derzleme yapılacak.

Orijinaline yapılan yanlış müdahaleler projeye göre düzeltilecek, statik problemleri bulunan kısımlarda gerekli sağlamlaştırma yapılacak, sokak tonozlarında varlığı eski fotoğraflardan bilinen kalem işleri yeniden işlenecek.

Özgün demir kapılar onarılacak, sokak zemini taş kaplanacak, üst örtüde kurşun işleri ve buna bağlı imalatlar yapılacak, çimento sıvalar raspa edilerek, yerine horasan sıva kullanılacak.