MO: Türkiye'de otoriterleşme ve başkanlık sistemine geçiş yasası

Mimarlar Odası Merkez Yönetim Kurulu’ndan yapılan yazılı açıklamada, tasarı ile yetkilerin merkezde toplanması ve kırsalda yağmanın yaygınlaşmasına neden olacağı vurglanarak, tasarının otoriterleşme ve yerinden yönetim ilkesinin gaspı anlamına geldiği ifade edildi. Açıklamada, “16 Büyükşehir Belediyesinin sorunları çözülmeden 13 yeni Büyükşehir Belediyesi kurmaya yönelik yeni düzenlemelerle daha büyük sorunlara yol açılırken, belediye sınırları il mülki sınırı olarak belirlenmekte; büyükşehir belediye sınırları içindeki belde belediyeleri ve köyler mahalle olarak ilçe belediyelerine katılmakta ve 29 il özel idaresi, 1591 belde belediyesi ile 16.082 köyün tüzel kişiliği sona erdirilmek suretiyle halkın temsil olanağı elinden alınmaktadır” denildi.

Tasarı ile “yerinden yönetim” ilkesine aykırı olarak 29 ilde, il özel idarelerinin tüzel kişiliğinin ortadan kaldırılacağı, mahalli birimlerin Anayasa’daki yönetim yapısının alt üst edildiğine dikkat çekilen açıklamada, “Düzenlemeyle bir anlamda ‘Başkanlık Sistemi’ altyapısı idari olarak oluşturulmaktadır” ifadeleri kullanıldı. Köylerin kaldırılarak mahalleye dönüştürülmesiyle, özelleştirme ve kentin giderlerine köylülerin ortak edilmesiyle köylü yurtaşların daha da yoksullaşacağına dikkat çekilen açıklamada, özetle şunlar kaydedildi:
“Tasarıda ‘imar affı’ anlamına gelen ‘mahalleye dönüştürülen köylerdeki yapıların, ruhsatlı sayılması’ düzenlenmiştir. Hükümet bir yandan ‘afet riskinin azaltılması amacıyla’ riskli yapıları yıkmaya hazırlanırken, diğer yandan hiçbir teknik inceleme yapmadan çoğu kaçak olan yapıları ruhsatlı saymak suretiyle yasal hale getirmekle asıl amacın ‘rant elde etme’ olduğunu bir kez daha göstermiştir. Tüzel kişiliği kaldırılarak mahalleye dönüşen köylerde tip mimari projelere bağlı olarak yapılacak tek tip yapılarla yerel kimliğin yok olmasına ve bugün kentlerdeki estetikten yoksun, kimliksiz TOKİ yapılaşmalarının kırsalda yaygınlaşmasına yol açılacaktır. Bu tasarı ile sınırları il mülki sınırı olarak belirlenen büyükşehirlerde vatandaşların hizmete ulaşması zorlaşacak ya da hizmet daha pahalı alınabilecektir . Yani asıl amaç ‘hizmette verimlilik veya kalite’ değil, siyasi hesaplar ve rant paylaşımıdır. Büyükşehirlerin belirlenmesinde, var olan ve kurulacak ilçelerin sınırlarının saptanmasında demokratik ve bilimsel yaklaşım tamamen dışlanarak rant, inanç ve etnik ayrımcılığa dayalı, seçim zaferi kazanmak amacıyla düzenlemeler yapılmaktadır.”