Mühürsüz oy pusulalarının geçerli sayılması maddesinde itiraf gibi gerekçe

AKP ve MHP’nin ittifak ve seçim mevzuatıyla ilgili yasa önerisinin mühürsüz oy pusulalarının geçerli sayılacağına ilişkin maddesinin gerekçesinde, “mühürsüz oy pusulalarıyla” sahtecilik yapılabildiği itirafı yer alıyor. AKP ve MHP’nin yasa önerisinin görüşmeleri yarın Anayasa Komisyonu’nda başlayacak. Önerinin yasaların değiştirilme ihtiyacının nedenlerinin anlatıldığı madde gerekçelerinde, şu konular dikkat çekiyor:

Aynı binadakilerin dağıtılmasına ‘gizli oy’ gerekçesi: Öneriyle, aynı binada oturan seçmenlerin hane bütünlüklerinin korunması ve aynı seçim bölgesinde kalmaları koşuluyla farklı sandık bölgelerine kaydedilmelerine ilişkin madde, “anayasada yer alan seçimin serbestliği ve gizli oy ilkesini sağlamak” gerekçesine dayandırılıyor. Bu durum, “AKP’nin de 15 yıllık iktidarda olduğu dönem de dahil bugüne kadar yapılan seçimlerin ‘seçimlerin serbestliği ve gizli oy ilkesine’ uygun yapılmadı mı?” sorusunu akıllara getiriyor.

Kamu görevlileri daha iyi sayarmış!: Siyasi partilerin bildirdiği isimlerin sandık başkanı seçilmesini kaldıran, sandık başkanlarının ilçe seçim kurulu başkanlarınca kamu görevlileri arasından seçilmesini öngören maddenin gerekçesi, “Mevcut düzenlemedeki iyi ün yapmış kişiler kavramının afaki niteliği ve bu kişilerin belirlenmesindeki güçlük nedeniyle, uygulamada sorunlar yaşandığı bilinmektedir. Teklifle, birlikte yapılan seçimlerde oy pusulalarının aynı zarfa konulmasının öngörülmesi ve seçim ittifakı müessesesine yer verilerek sandık sonuç tutanaklarına işlenecek bilgilerde değişiklik yapılması nedeniyle, oy kullandırma ve sayım döküm işlemlerinde aksaklıklar yaşanmaması için bu işlemlerin daha nitelikli ve liyakatli kişilerce yapılması gerekmektedir. Bu hususlar nazara alınarak sandık kurulu başkanlarının kamu görevlileri arasından belirlenmesine yönelik değişiklik yapılmaktadır” biçiminde açıklandı.

‘Sahtecilik’ itirafı: ‘Arkasında sandık kurulu mührü bulunmayan zarf ve oy pusulalarından, üzerinde YSK filigranı, amblem ve ilçe seçim kurulu mührü bulunanların geçerli sayılacağına ilişkin maddenin gerekçesinde, ‘sahtecilik’ itirafı yer alıyor. Gerekçede, “Zarfların ve oy pusulalarının ilçe seçim kurulunun mührüne ilaveten sandık kurulu tarafından da mühürlenmesinin sahte zarf ve oy pusulası kullanımını önlemek için alınan ilave bir güvenlik önlemi olduğu” belirtilerek, “Ancak sandık kurullarının zaman zaman sehven zarfları mühürlemedikleri görülmektedir. Üzerinde YSK filigranı ve amblemi ile ilçe seçim kurulunun mührü bulunması sebebiyle yetkili seçim kurulları tarafından gönderildiği hususunda şüphe bulunmayan zarfların sadece sandık kurulunun ihmaliyle mühürlenmemesi bu zarfları geçersiz kılmayacaktır” ifadesi yer aldı.

YSK’ye geniş yetkiler: YSK, seçim türüne göre sandık bölgesi seçmen sayısını belirleyebilecek. Mevcut yasada, sandık seçmen sayısı köylerde 150, şehirlerde 200 olarak yer alıyordu.

YSK’YE GENİŞ YETKİLER VERİLİYOR

Zarflar büyüyecek, sandık ve kabinler değişecek: Oy zarflarının ebatları, sandıkların kapağının üzerinde zarfların atılması için gerekli açıklığın ne kadar olacağı, kabinlerin biçimini belirleme yetkisi de YSK’ye veriliyor. Buna göre, mevcut yasada ‘sandıkların kapağının üzerinde zarfların atılmasına uygun boyu 25, eni 1 santimetre ebatlarında bir açıklık olacak şekilde yaptırılır’ ifadesi kaldırılırken, bu konuda YSK yetkilendiriliyor. Maddenin gerekçesinde, yerel seçim ile Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerinde oy pusulalarının aynı zarfa konulması nedeniyle özellikle yerel seçimlerde sandık kapağındaki açıklığın yeterli olmayabileceği kaydedildi. Mevcut yasadaki, “Oy verme kabinleri eni 120, boyu 120, yüksekliği 180 santimetre; portatif metal profil ve sentetik kumaşla kaplı, kolay taşınabilir ve katlanabilir olacak şekilde yaptırılır” hükmü de çıkarılırken, yerine “Seçimlerde kullanılacak kabinler oy vermenin gizliliğini sağlayacak şekilde yaptırılır. Kabinlerin ölçü ve standartları YSK tarafından belirlenir”ifadesi getiriliyor. Söz konusu maddenin gerekçesinde, metal profil ve sentetik kumaştan yapılan kabinlerin korunmasında güçlükler yaşandığı, saklama ve nakil esnasında oluşan hasarların tamiri veya yeni kabinlerin temininin maliyetinin yüksek olduğu, YSK’ye daha ekonomik ve kullanışlı kabin yaptırma olanağı tanındığı kaydedildi.