'Müzakereler iyi gidiyor'

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun'un Kıbrıs özel danışmanı Alexander Downer, BM'de bir basın toplantısı düzenleyerek Kıbrıs'ta devam eden müzakere süreciyle ilgili olarak gazetecilere bilgi verdi. Downer, New York'ta BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, üst düzey BM yetkilileri ile kimi ülkelerin heyetleriyle görüştüğünü ve kendilerine Kıbrıs'taki müzakere süreciyle ilgili bilgi verdiğini belirtti.

''Müzakere sürecindeki ilerlemeden memnunuz, elbette yapılacak daha çok iş var'' diye konuşan Downer, görüşmelerin ilk ayağında pek çok şeyin başarıldığını söyledi. Adada görüşmelerin ikinci turunun ikinci toplantısının yapıldığını anımsatan Downer, liderlerin haftada iki kez görüşerek sürecin ivmesini hızlandırdıklarını ve bugünkü görüşmelerinde ''yönetim ve güç paylaşımı'' konularını ele aldıklarını söyledi.

Kıbrıs'taki tarafların BM'den kendilerine yardım talebinde bulunduklarını ve BM'nin de bunu yaptığını söyleyen Downer, sözlerini şöyle sürdürdü: ''Ama tabi nihai olarak bu süreç Kıbrıslıların yürüttükleri bir süreçtir. Bu Ada'da iki taraf arasında BM'nin tanımladığı gibi siyasi eşitliğe ve tek uluslararası kimliğe sahip iki bölgeli, iki toplumlu federasyon yaratmak için devam eden bir müzakeredir ve (liderler) bunu sağlamak için müzakere ediyorlar, dürüst olmak gerekirse müzakereler iyi gidiyor.''

Gelecekle ilgili tahminde bulunmak istemediğini, beklemek ve görmek gerektiğini belirten Downer, ''Ama müzakereler şu ana kadar iyi ilerleme yaptı ve Kıbrıs'a yeniden önümüzdeki ay gitmek için sabırsızlanıyorum'' diye konuştu.

'İkinci turda görüş ayrılıkları ele alındı'

Downer bir soru üzerine, ilk turda liderlerin kendi pozisyonlarını ortaya koyduklarını, ilk turda tarafların tutumları arasında oldukça çok uzlaşma olduğunun, aynı zamanda da bazı ayrılıklar bulunduğunun görüldüğünü ve şimdi ikinci turda bu görüş ayrılıkların ele alındığını söyledi.

Geçen hafta yapılan görüşmede tarafların 1. turda ortaya koydukları farklı düşünceleri birbirine yaklaştırma amacıyla karşılıklı yeni öneriler sunduğunu anlatan Downer, bu gelişmenin son derece cesaret verici olduğunu belirtti.

Downer müzakerelerin kendi tanımı itibariyle zor olduğunu ve Kıbrıs sorununun uzun yıllardır çözülemediğini belirterek, müzakerelerde tüm adanın geleceğinin söz konusu olduğunu vurguladı. Tüm Kıbrıslılar'ın, Kıbrıslı Türkler olsun, Kıbrıslı Rumlar olsun, Ada'da iyi ve kalıcı bir anlaşma istediklerini belirten Downer, bu yüzden müzakerelerin çok çalışma ve zaman gerektirdiğini, müzakerelerde ivme sağlanmanın önemli olduğunu ve son dönemde ivmenin iyi olduğunu söyleyebileceğini kaydetti. Downer ''Çoğu zaman söylediğim gibi, ihtiyatlı bir iyimserlik içinde olabiliriz'' dedi.
 

Ban Ki-mun'un liderlerle görüşmesi

Downer, KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat ve Rum yönetimi lideri Dimitris Hristofyas'ın BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun'la New York'ta neden üçlü bir toplantıda bir araya gelmek yerine ayrı ayrı görüşeceklerinin sorulması üzerine, BM Genel Kurulu üst düzey toplantıları nedeniyle Genel Sekreterin pek çok liderler bir araya geleceğini ve son derece yoğun olacağını, bu tür üçlü bir toplantının Genel Sekreterin çok daha zaman ayırabileceği başka bir zamanda yapılması gerektiğini belirtti.

Genel Sekreter Ban'ın Kıbrıs konusuyla son derece ilgili olduğunu ve New York'ta iki liderle (ayrı ayrı) görüşmeyi sabırsızlıkla beklediğini belirten Downer, Ban'ın Kıbrıs'a gelmesini de umduğunu ve böyle bir ziyarette Ban'ın konuya daha çok zaman ayıracağını belirtti. Bir soru üzerine Downer, Ban'ın ziyaretinin tarihinin belli olmadığını, BM Sekreteryasından bu yönde bir açıklamanın yapılmadığını da söyledi.

Downer Kıbrıs'ta BM Geçici Barış Gücü'ne neden ihtiyaç olduğuyla ilgili bir soru üzerine ise, barış gücünün (UNFIYCP) 1964'den beri Adada bulunduğunu, BM'nin ikinci en eski barış gücü olduğunu belirterek ''Barış gücü Adada son derece iyi bir iş yaptı, Ada'da barış var, askeri çatışma yok'' dedi. Downer barış gücünün müzakerelere de bir anlamda ''güvenli bir zemin'' yarattığı görüşünü de ifade etti.
 

Müzakerelerin durumu

Downer, müzakerelerin sürecine ve sonuca ne zaman varılabileceğine yönelik bir soru üzerine ise süreçte ivmeye gerek duyulduğunu, ancak BM'nin Kıbrıs müzakerelerin ne zaman sona ereceğiyle ilgili hiçbir zaman belli bir süre belirlemediğini, ama müzakerelerin olabildiğince hızlı bir ivmeyle ilerlemesini beklediklerini belirtti.

Downer ''Bakın açıkçası hafta hafta bakıldığında süreçteki ivme az gibi görülebilir, ama genel açıdan bakıldığında ivme oldukça iyi'' diye konuştu. İvmenin ikinci tura geçildiğinde arttığına dikkat çeken Downer, neden 'ihtiyatlı iyimserlik' içinde olduğunu da anlatmak istediğini söyledi. Adada'da başarılı bir sonuca ulaşmayı isteyen iki lider bulunduğunu belirten Downer, liderlerin görüşmelere katılmış olmak için katılmadıklarını, zorlu bir müzakere yürüttüklerini söyledi.

Downer ''müzakerelerde sadece yeni bir federasyonun yapısı değil, aynı zamanda mülk, güvenlik, toprak ve ekonomik meseleler ele alınıyor, bu son derece zaman alıcı bir süreç, liderlerin bu işleri bir gecede bitirmesini bekleyemezsiniz'' dedi. Downer ''barış müzakereleri siyasi irade olduğunda başarıya ulaşır, dışarıdan bu siyasi irade dayatılamaz'' dedi. Adada iki bölgeli, iki toplumlu fikri desteklemeyenler olduğunu, ama iki liderin bunu desteklediğini, sürece son derece bağlı olduklarını da vurgulayan Downer, ''Evet ihtiyatlıyım çünkü bu sorun son derece uzun zamandır süren bir sorun, 1950'lilerin sonunda başlayan bir sorun. Ama iyimserim, çünkü Sayın Talat ve Hristofyas'ın bu iradeye sahip olduğuna inanıyorum'' diye konuştu.

'Müzakerelerden yüksek beklentiler var'

Downer, Rum bir gazetecinin ''dışarıdan Kıbrıs sorununun çözümüne ne gibi katkılar, baskılar ya da teşvikler olabileceği'' sorusu üzerine, bu konularda Kıbrıs Rum gazetelerinde oldukça çok yorum yazısı gördüğünü, bazen bu Rum basınında çıkan yorumların kendisini oldukça şaşırttığını söyledi.

Uluslararası toplumun Kıbrıs sorununun çözümünü desteklediğini belirten Downer, bu çözümün temelinde siyasi eşitliğe ve tek uluslararası kimliğe sahip iki bölgeli, iki toplumlu federasyon fikrinin yattığını ve uluslararası toplumun bu yöndeki iradesini BM Güvenlik Konseyi kararlarıyla yansıttığını ifade etti. Ada'daki herkesin bu fikri paylaşmadığını da belirten Downer, uluslararası toplumun da kendi iradesini Kıbrıs'a dayatamayacağını belirtti. Tarafların müzakerelerini devam ettirmeleri ve birbirleriyle uzlaşma sağlamaları gerektiğini belirten Downer, ''Uluslararası toplum, liderlerin sürece olan siyasi taahhütlerini biliyorlar ve bu kez müzakerelerden yüksek beklentileri var'' dedi.
 

BM çabalarının dünü ve bugünü

Downer BM Sekreteri Ban'ın siyasi işlerden sorumlu yardımcısı Lynn Pascoe'nun ABD'nin Güney Kıbrıs büyükelçisi Urbancic ile yaptığı varsayılan konuşmanın basına sızmasına yönelik bir soru üzerine ise, bu tür iddialarla ilgili yorum yapmayacaklarını belirterek ''Bazı kesimler, bazı nedenlerle BM'nin 2004 yılında, geçmişte yaptığı bazı hataları yeniden yapacağı yönünde varsayımlar üretmeye çalışıyor'' dedi.

Downer yeni bir süreç ve süreçte yeni liderler bulunduğunu belirterek aynı hataları yapmak istemediklerini, o zamanki planın başarıya ulaşamadığını belirtti. Downer kendisine yönelik de asılsız iddialar bulunduğunu belirterek, bunların asla doğru olmadığını ve ispatlanamayacağını da belirtti. Downer ''Elimizde taraflara dayatacağımız gizli planlar yok, çünkü en başta bu tür gizli planlar işlemez, işe yaramaz'' dedi.

Downer, 2004 yılında yapılan en büyük hatanın ne olduğuna yönelik bir soru üzerine de, ''bu soruya sadece Annan planının kabul edilmediğini söyleyerek yanıt vereceğini'' ifade ederek, ''Annan planı işe yaramadı ve bunu kabul etmek zorundayız'' dedi. Bunda bazı faktörlerin rol oynadığına dikkat çeken Downer, şimdi liderlerin değiştiğini ve sürecin farklı çalıştığını belirtti. Süreçte ortak noktaların bulunduğuna da dikkati çeken Downer, ancak bu sefer BM'nin rolünün farklı olduğunu, bu rolün arabuluculuk yapmak ya da ''boşlukları doldurmak olmadığını'' belirtti.

Downer ''Bence Kıbrıslılar BM'nin plan yazmasını istemiyorlar, bunu istediklerini sanmıyorum, onlar kendi kaderlerinin planını kendileri çizmek istiyor'' dedi. Downer bu yüzden BM'nin müzakerelerde tartışılan meselelerle ilgili ''iyi ve kötü'' bir tutum belirlemediğini, tarafsız kaldığını ve belli bir fikri liderlere dayatmaya çalışmadığını da sözlerine ekledi.