Obama'nın adayı, Yahudi lobilerini böldü

ABD Başkanı Barack Obama'nın Savunma Bakanlığına eski Cumhuriyetçi senatör Chuck Hagel'ı aday göstermesi, ABD'deki en güçlü lobilerden olan ve ABD Kongresi üzerindeki etkisi bilinen Yahudi gruplarını böldü. Arap Amerikalılar ise Hagel'in adaylığından memnun.

Arap Amerikan Enstitüsü Başkanı James Zogby, AA'ya yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Obama'nın Hagel'ı savunma bakanlığına aday göstermesinden çok memnuniyet duyduğunu belirtti. Zogby, Obama'nın Hagel'a yönelik muhalefete göğüs germesini de takdir ettiğini dile getirdi.

Bu gelişmenin, Obama'nın ikinci dönemine dair beklentiler konusunda iyi bir işaret olduğunu ifade eden Zogby, Obama'nın yeni döneminde Ortadoğu konusunda Amerika'nın liderliğinin kritik önem taşıyacağını dile getirdi.

İsrail lobilerinde durum karışık

ABD'deki en büyük İsrail lobisi American Israel Public Affairs Committee/AIPAC (Amerikan-İsrail Halkla İlişkiler Komitesi) Hagel'in adaylığına yönelik olumlu veya olumsuz bir duruş sergilemezken, diğer Yahudi lobileri üçe bölündü: Karşı çıkanlar, destekleyenler ve ihtiyatlı bir yol izleyenler.

ABD'deki İsrail yanlısı çevrelerin birçoğu, Hagel'ın geçmişte "şüphe uyandıran" açıklamaları ve eylemleri konusunda ikna edici izahatlar ortaya koyması gerektiğini belirtiyor.

Hagel'ın adaylığına şiddetle karşı çıkan Republican Jewish Coalition/RJC (Cumhuriyetçi Yahudi Koalisyonu) bu durumu, "İsrail yanlısı Amerikalıların suratına tokat atmak" şeklinde yorumluyor. Obama'nın Hagel'ı seçmesini "İsrail-ABD ilişkilerini baltalayan bir seçim" şeklinde tanımlayan RJC, Senato'yu Hagel'ın adaylığına "hayır" demeye çağırdı. RJC İcra Direktörü Matt Brooks, açıklamasında, Obama'nın bu kararıyla İsrail ile kendisi arasına mesafe koyacağını gösterdiğini savundu.

Amerika Siyonist Örgütü Başkanı Morton Klein de, Hagel'i, "Senato'da görev yapmış, İsrail'e en düşmanca eleştirilerde bulunan kişilerden biri" olarak görüyor.

Hagel'ın adıyla internet sitesi bile açıldı

The Emergency Committee for Israel (İsrail İçin Acil Komite) adlı grup da Hagel'e karşı güçlü bir kampanya yürütüyor. Hagel'a tepkisini dile getirmek için "chuckhagel.com" adresli alan adını satın alan kuruluş, Google'dan ilan satın alarak, sitenin Google'da "Chuck Hagel" araması verilince ilk çıkan sonuç olmasını sağladı.

Dev puntolarla "Chuck Hagel, savunma bakanlığı için sorumlu bir seçim değil" yazısının yer aldığı sitede, Hagel'in Yahudi lobisinde tepki uyandıran eski açıklamaları ve Hagel'ın bakanlığına karşı olan Kongre üyelerinin sözleri sıralanıyor.

Sağ eğilimli yorumcu Bill Kristol'ın başkanlığını yaptığı kuruluş, televizyonda ve video paylaşım sitesi Youtube'da da Hagel karşıtı klipler yayımladı.

J Street ve NJDC destek verdi

Daha liberal bir yaklaşım izleyen Yahudi lobilerinden J Street ise Hagel'ın savunma bakanlığı adaylığını destekliyor.
Hagel'ın "çarpıtılmış eski açıklamalarının gündeme getirilerek hakkında karalama kampanyası başlatıldığını" savunan J Street, Hagel'ı, "ABD'nin Ortadoğu'daki politikalarını 20 yıldır sorgulayan önemli bir ses" ve "Senato'da İsrail'in güvenilir dostu ve müttefiki" olarak olarak tanımlıyor. İsrail-Filistin sorununun çözümünde iki devletli çözümden yana olan J Street, Hagel'ın da iki devletli çözümün ABD'nin ulusal güvenliği için yararlı olduğunu açıkladığını hatırlattı.
National Jewish Democratic Council/NJDC (Ulusal Yahudi Demokratik Konseyi) de, Hagel'den beklentilerine dair olumlu ifadeler kullandı.

Konsey, açıklamasında, "Obama'nın eşi görülmemiş biçimde İsrail yanlısı bir sicili bulunduğunun şüphe götürmez olduğunu" belirterek, politikaların oluşturulması ve sonlandırılmasının, bakanlara değil Başkan Obama'ya bağlı bir olgu olduğuna dikkat çekti. Konsey, "Geçmişte bazı endişeler dile getirmiş olmamıza karşın, adaylığı onaylandığında eski Senatör Chuck Hagel'ın, stratejik işbirliği, füze savunma programları ve İran'ın nükleer programına karşı dünyaya öncülük etme konularında İsrail'e eşsiz destek sunmada Başkan'ın liderliğini takip edeceğine güveniyoruz" yorumunda bulundu.
Israel Policy Forum/IPF (İsrail Politika Forumu-IPF) da açıklamasında, "Senatör Hagel'ın İsrail karşıtı hatta Yahudi karşıtı olduğuna dair temelsiz suçlamaların sürüyor olmasından çok büyük rahatsızlık duyuyoruz" ifadesini kullandı. Hagel'ın 4 Aralık 2008'de IPF'nin düzenlediği Ortadoğu konulu toplantıdaki kapsamlı konuşmasının metnini dağıtan kuruluş, Hagel'ın İsrail ya da Yahudi karşıtı olduğunu gösteren hiçbir sözü bulunmadığını belirtti.

ADL ve AJC ihtiyatlı

İsrail lobisi kuruluşlarından Anti-Defamation League/ADL (İnkar ve İftira ile Mücadele Birliği-ADL) ise, duruma ihtiyatlı yaklaşanlardan. ADL Ulusal Direktörü Abraham H. Foxman, "Senatör Hagel benim ilk tercihim olmazdı ama Başkan'ın tercihine saygı duyuyorum" ifadesini kullanarak, Obama ve Hagel'ın, İran'a yönelik yaptırımlar, Hamas ve Hizbullah'ın izole edilmesi ve İsrail ile ABD arasındaki stratejik ilişkilerin daha da ilerletilmesi konularında farklı duşündüğünü savundu. Foxman, Hagel'den Yahudi lobileri ve Yahudi toplumuna yönelik fikirlerine açıklık getirmesini istedi.

ABD'deki etkili İsrail lobilerinden olan ve Hagel'a karşı daha önceleri, bölgesel ofisleri aracılığıyla Demokrat senatörlere Hagel'i desteklememeleri için mektup kampanyası başlatacak kadar kuşkulu yaklaşan Amerikan Jewish Committee/AJC de (Amerikan Yahudi Komitesi), son açıklamasında nispeten daha ihtiyatlı bir dil kullandı. AJC, "Hagel'in kilit konulardaki kayıtlarının kapsamlı olarak incelenmesini arzuladığını" belirtti.

AJC İcra Direktörü David Harris, ABD Başkanı'nın kabinesinin üyelerini seçme yetkisine sahip olduğunu ancak Senato'nun da her adayın geçmiş kayıtları ve vizyonunu sorgulamakla yükümlü olduğunu belirterek, "Chuck Hagel'ın, savunma bakanlığı için en iyi isim olup olmadığını belirlemek için senatörlerin sorularına vereceği yanıtları sabırsızlıkla bekliyoruz" ifadesini kullanarak, daha fazla yorum yapmaktan kaçındı. Ancak Harris, AJC'nin bu konudaki kaygılarını senatörlerle paylaştığını da aktardı.

AJC'nin Hagel'ın ülkeye hizmetlerinden onur duymakla birlikte, ABD'nin bir dizi kilit önemdeki ulusal çıkar önceliklerine dair açıklamaları ve eylemlerinin, aydınlatılması gereken birtakım soru işaretleri uyandırdığını belirten Harris, "özellikle de Hagel'ın İran'a karşı yaptırımların etkisine ve askeri seçeneğe, Avrupa Birliği'ne Hizbullah'ı terör örgütü olarak nitelendirmesi için baskı yapılmasına, Gazze'deki Hamas rejimine dair ABD politikasının sürdürülmesine, ABD-İsrail ilişkilerinin özel doğasına, İsrail'in barış ve güvenlik çabalarına ve eşcinsel haklarına olan bağlılığına dair ciddi kaygılar bulunduğunu" dile getirdi.

İsrail lobisi, Hagel'e neden kızgın?...

ABD'deki Yahudi lobisinin kızgınlığı, Hagel'ın geçmişte, Yahudi lobisi, İsrail, İran gibi konulardaki bazı açıklama ve tavırlarından kaynaklanıyor.

Bunlardan bazıları ise şöyle:

Hagel, senatör olduğu dönemde, 2006'daki bir röportajında, "Yahudi lobisi burada birçok kişiye gözdağı veriyor. Ben bir ABD senatörüyüm, İsrail senatörü değil" demişti.

2006'da, 88 senatörün imzasıyla, Avrupa Birliği'ne Hizbullah'ı terör örgütü ilan etmesi çağrısında bulunan mektubu imzalamayan 12 senatörden biriydi.

İran Devrim Muhafızları'nı terör örgütü olarak nitelendiren bir tasarı için "hayır" oyu kullanmıştı.

2000'de İkinci İntifada sırasında İsrail'e destek içeren bir Senato mektubunu imzalamayan 4 senatörden biriydi.

İsrail'in Hamas'la doğrudan müzakere etmesi gerektiğini savunmuştu.
İran'a karşı olası güç kullanımına ve bunun yanında İran'a karşı bazı yaptırımlara, amaca zarar verdiği gerekçesiyle karşı çıkmış, İran ile doğrudan diyaloğa girilmesinden yana tavır takınmıştı.