Öcalan'ın tahliye olasılığı var

Eski AİHM yargıcı, CHP İzmir Milletvekili Rıza Türmen, AİHM’nin Abdullah Öcalan’la ilgili kararını değerlendirirken “Kesinleşirse Türkiye ağırlaştırılmış müebbet cezasını kaldırmak zorunda kalır, Öcalan ve benzer durumdakilerin cezası müebbete çevrilir. Bu da hücre yerine koğuşta kalması ve başka bazı haklardan yararlanması anlamına gelir” dedi. Türmen, şartlı salıverilmeyle ilgili olarak da “Bu imkân var tabii. Ama bu demek değil ki hükümet şartlı salıverecek” açıklamasını yaptı.

AİHM, Öcalan’a “şartlı tahliye olasılığı olmaksızın ömür boyu hapis cezası verilmesini” Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3. maddesinin ihlali olarak değerlendirdi. Rıza Türmen, bu karar ve sonuçlarını şöyle değerlendirdi:

. Öncelikle bu karar kesinleşmiş bir karar değil. Her iki taraf da (Öcalan, hükümet) üç ay içerisinde büyük daireye götürebilir. Zaten Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, götüreceklerini açıkladı. O zaman bu talep incelenecek. AİHM içtihatları açısından bir yenilik getirir mi, önemli bir dava mı diye bakılacak. Büyük dairenin kararı kesin karar olur. Büyük daireye gitme talebi reddedilirse de bu karar kesinleşmiş olur.

. Kararda iki temel ihlal var. Birincisi, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıyla ilgili. İkincisi, cezaevi koşullarıyla ilgili. 2009 yılında yeni bir hücre yapıldı, mahkeme 2009 sonrasını standartlara uygun buluyor. Öncesiyle ilgili ihlal kararı veriyor.

. Ağırlaştırılmış müebbet cezasıyla ilgili ihlal kararı, işkence ve kötü muameleyi kapsayan 3. maddeye dayandırılıyor. 2013’te verilmiş Vinter kararı var. O kararda da süresi belli olmayan, hükümlü yaşadıkça uzayan, gözden geçirilemeyen, indirilemeyen, mahkûmun rehabilite olmasını teşvik etmeyen bir ceza olarak değerlendirip ihlal kararı verildi. Ağırlaştırılmış müebbet cezası idam cezasının yerine geldi. Anlaşılıyor ki Avrupa’da nasıl idam cezası yasaklandıysa, şimdi de ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası için böyle bir eğilim var. Vinter kararı, büyük daire kararı. Bu nedenle, Türkiye’nin büyük daire talebi kabul edilmeyebilir. Bu uzun bir süreç. Büyük daireye giderse karar verilmesi bir bir buçuk yıl sürebilir.

. Karar kesinleşirse uygulanması gerekir, bağlayıcıdır. İhlale yol açan durumun ortadan kaldırılması için bakanlar komitesi devreye girecek. Türkiye’ye, ihlali ortadan kaldırmak için ne yaptın diye soracaklar. Giderek baskıyı arttıracaklar. Türkiye ne yapacak? İhlale neden olan yasayı değiştirmesi gerekiyor. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını kaldırmak zorunda kalacak, Öcalan ve benzer durumda olanların cezası müebbete çevrilecek. Ağırlaştırılmış müebbette hücrede kalması gerekirken müebbette koğuşta kalabilir, havalandırma benzeri bazı hakları olur. Şartlı salıverilme imkânı da var tabii. Ama bu demek değil ki hükümet şartlı salıverecek. Yeniden yargılama yolu da açılmaz.