Özel sektöre güven kalamadı

Merkezi Berlin'de bulunan Uluslararası Şeffaflık (Transparency International-TI) grubunun yaptığı Küresel Yolsuzluk Barometresi araştırmasına göre, özel sektörün yolsuzluğa batmış olduğuna inananların oranı 2004'de yüzde 45 iken bu yıl yüzde 53'e yükseldi.

Araştırmanın yapıldığı, aralarında Hong Kong, Lüksemburg ve İsviçre'nin de bulunduğu ülke ve bölgelerin yaklaşık yüzde 20'sinde ise, özel sektör, ülkenin en çok yolsuzluğa bulaşmış sektörü olarak görülüyor.

TI Başkanı Huguette Labelle, 2009 "Küresel Yolsuzluk Barometresi" için 69 ülkede 73 binden fazla kişinin katılımıyla yapılan kamuoyu araştırmasının sonuçlarının, kamuoyunun, zayıf kanuni düzenlemeler ve iş dünyasının sorumsuzluğunun derinleştirdiği bir mali krizle "aklının başına geldiğini" gösterdiğini söyledi.

"Özel sektör rüşvet veriyor"

Yoklamaya katılanların yarısından fazlası, şirketlerin devlet politikalarını etkilemek için rüşvet verdiğine inanıyor. Özel sektörün devlet yetkililerine rüşvet vermesi, Gürcistan ve Ermenistan gibi yeni bağımsızlığını kazanmış ülkelerin yanı sıra Kuzey Amerika ülkelerinde de önemli bir sorun olarak görülüyor.

Araştırma, toplumun aynı zamanda rüşvetten temizlenmiş şirketleri desteklemeye hazır olduğunu da gösteriyor. Yoklamaya katılanların beşte dördü, "temiz" şirketlerin ürün ve hizmetlerine daha fazla para vermeye hazır olduğunu söyledi.

Araştırmanın sonuçlarına göre, siyasi partiler hala toplumun yolsuzluğa en çok batmış kurumu olarak görülüyor, onları devlet daireleri ve parlamentolar takip ediyor.

Yoklamaya katılanların yüzde 68'i siyasi partileri yolsuzluğa batmış olarak görürken, bu oran devlet daireleri için yüzde 63, parlamentolar için yüzde 60, medya içinse yüzde 40...
Araştırmaya katılanların yüzde 10'undan fazlası geçen yıl rüşvet verdiğini belirtirken, polisin küresel olarak, en çok rüşvet alan birim olarak görüldüğü de kaydedildi.

Araştırmada, geçen yıl polisle işi olduğunu söyleyen her dört kişiden biri rüşvet verdiğini de kaydetti.

Yoksullar, imkansız tercihlerle yüz yüze

Geçen yıllarda olduğu gibi, düşük gelirlilerin daha çok rüşvet talebiyle yüzyüze geldiği, bunun, ekonomik kriz nedeniyle ortaya çıkan işsizlik ve gelir kaybına eklenerek bu gelir grubunun yaşadığı zorlukları katlayarak artırdığı belirtildi.

Labelle, ekonomik krizin düşük gelirli aileleri imkansız tercihlerle yüzyüze bıraktığını belirterek, düşük gelirli "aileler hasta çocuklarını doktora muayene ettirebilmek için rüşvet mi versinler, yoksa (aynı parayla) evlerine ekmek mi götürsünler?" diye sordu.

Kamerun, Liberya, Sierra Leone ve Uganda'nın bu durumdan en fazla etkilenen ülkeler olduğu, bu ülkelerde yapılan yoklamaya katılanların yarısından fazlasının geçen yıl rüşvet verdiğini söylediği belirtildi.

Yoklamaya katılanların büyük çoğunluğu, yolsuzlukları ihbar etmek için varolan kanalların etkisiz olduğuna inanıyor. Bu nedenle, geçen yıl rüşvet verenlerin yüzde 25'inden azı bu durumu yetkililere bildirmiş.