Para konusunda bilmediklerimiz!

• Kaçışı yok! Bu ay ödemeniz gereken vergilerin dökümünü yaparken, vergi ödeme uygulamasının günümüzden yaklaşık 5000 yıl öncesine, verginin ilk kez mal ya da işgücü olarak ödenmeye başlandığı Mısırlılara uzandığını bilmek belki sizi bir nebze rahatlatabilir.

•İÖ 2500 yıllarında, Mısır ve Mezopotamya’da para birimi olarak altın ve gümüş külçelerinin kullanılmaya başlanmasından sonra vergi toplamak çok daha kolaylaştı.

•Ne yazık ki, paranın bulunmasıyla birlikte hırsızlık da kolaylaştı. Sonuçta, sıklıkla ziyaret edilen ve son derece dayanıklı yapılar olan tapınaklar olası hırsızların gözünü korkuttuğundan bu yapılar tarihin ilk bankaları konumuna geldi.

•Peki, bunlar yüksek risk faizli ipotek kredisi sunuyorlar mıydı? İÖ 1750 yılına gelindiğinde Babil tapınak rahiplerinin yöre halkına borç para vermeleri yaygın bir uygulamaya dönüşmüştü.

•O günlerde bankayı iflastan kurtarma işlemlerine gerek duyulmuyordu. 1472 yılında rehinci dükkân olarak kurulan Banca Monte dei Paschi di Siena günümüze dek ayakta kalmayı başarabilen dünyanın en eski bankasıdır.

•Kâğıt para ilk kez 910 yılında Çin’de ortaya çıktı ve üç yüz yıl sonra bu ülkeye ayak basan Marko Polo’yu şaşkınlığa uğrattı. Ünlü gezgin notlarında Çin hükümdarı Kubilay Han’ın ne denli çok para bastığına da dikkat çekiyordu...

•Bu durum sonunda ülke ekonomisinin çökmesine neden oldu. Dolaşımdaki aşırı miktarda paradan kaynaklanan enflasyon yüzünden Çin’de kâğıt para kullanımına 15. yüzyılda son verildi.

•ABD’de içsavaşın yol açtığı harcamalar nedeniyle hükümet Temmuz 1861’de “arka yüzü yeşil” kâğıt paraları basarak dolaşıma soktu.

•Günümüzde Amerikan kâğıt ve madeni paralarının toplam değeri 829 milyar dolara eşit.

•Bu paranın üçte ikisi ülke sınırları dışında bulunuyor.

•Kirli para: Bir süre önce farklı ülkelerin paraları üzerinde yapılan bir araştırma en fazla kokain kalıntısına Amerikan parasının üzerinde rastlandığını ortaya koydu. Paraların üstünde stafilokok türü bakterilere ve dışkı örneklerine de tanık olundu.

•Bu durum, 1916 yılında, bir dönem paraların neden yıkanmak, ütülenmek ve yeniden dolaşıma sürülmek üzere Washington’a götürüldüğünü de açıklıyor olsa gerek.

•Amerikan banknotlarının yapımında ağaçtan elde edilen kâğıt yerine, %75’i pamuk, %25’i keten olan bir malzemeden yararlanılıyor.

•Sahte para basımının önüne geçilmesi amacıyla, en son tasarlanan 5 dolarlık banknota 650,000 minik cam kubbeden oluşan bir güvenlik teli yerleştirildi. Bu minik tepeciklerin yarattığı optik yanılsama sayesinde banknotun sahtesini basmanın hemen hemen olanaksız olduğuna inanılıyor.

•1949 yılında, Frank X. McNamara adlı bir Amerikalı arkadaşlarını New York’taki bir lokantaya akşam yemeğine götürdü. Ne var ki, yanına para almayı unuttu. O gece utançtan yerin dibine batan McNamara aynı deneyimin bir daha yaşanmaması amacıyla ilk kredi kartı olan Diners Club kartını yarattı.

•Diners Club kartı ilk başta kartondan yapıldı. Kartın arka yüzünde üye olan 14 lokantanın listesi yer almaktaydı. Kartın yıllık ücreti 3 dolardı.

•İskoçyalı John Shepherd-Barron dünyanın gerçek anlamda ilk ATM makinesini 1967 yılında Kuzey Londra’daki Barclay’s Bank için geliştirdi.

•Makinenin tasarımında çikolata makineleri örnek alındı.

•O tarihte plastik kartlar henüz var olmadığından, Shepherd-Barron’un ATM’si yalnızca onları tanımlayan radyoaktif karbon-14 ile işaretlenmiş çekleri kabul ediyordu.

•Makine bu radyoaktif çeki tanır tanımaz, müşteri dört haneli şifresini giriyordu. Shepherd-Barron radyoaktif çeklerin olumsuz bir etki yaratabilmesinin ancak kişinin 136.000 çeki yemesi durumunda söz konusu olabileceğini öne sürüyordu.

Rita Urgan Kaynak Discover