Petrolü verin, para bloke kalsın

Irak’ın petrolünün Türkiye üzerinden transfer edilmesi için Erbil ile imzalanan anlaşmanın ardından Merkezi hükümeti ikna etmeye çalışan Türkiye’nin oyun planını Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız açıkladı: “Petrolü verin, paranız siz anlaşana kadar bloke kalsın”

Bakan Yıldız, ABD’nin İran’a uyguladığı yaptırımlar nedeniyle Türkiye’nin İran’dan petrol ithalatını azalttığını söyledi. Türkiye’nin, Erbil-Bağdat arasındaki uzlaşmazlığa karşı sunduğu öneriye Merkezi yönetim henüz “evet” demedi. Ancak Türkiye, “Turkish Energy Company” (TEC) adıyla Irak’ta kurduğu şirket aracılığıyla 13 yeni bölgede petrol ve doğalgaz aramaya talip olduğunu Bakan Yıldız, Diplomasi Muhabirleri Derneği üyelerine verdiği öğle yemeğinde açıkladı: “Irak Anayasası’nda, doğal kaynaklardan elde edilecek olan gelirin yüzde 17’si Kuzey Irak’a, yüzde 83’ü kalanına gidecek hükmü uyarınca merkezi hükümetle Anlaşma, Bölgesel Yönetim ile sözleşme imzalayacağız. Irak’tan gelen petrolü sınırda ölçeceğiz. Bu ölçümü ister ister uluslararısı gözlemciler, ister merkezi hükümet, ister Kuzey Irak ve Türkiye’den uzmanlar yapacak. Petrolün satılmasının ardından para, Irak adına Türkiye’deki bir kamu bankasına yatırılacak ve iki taraf da bu banka dekontunu görecek. Paranın tahakkukunu biz yapacağız. Merkezi hükümet ve bölgesel yönetim anlaşıncaya kadar bu hesaplar bloke edilecek. İki taraf anlaştığında verilecek. Paralar arttıkça iki tarafın anlaşması çok daha kolay olacaktır. Merkezi hükümetin endişelerini biliyoruz. Merkezi hükümet, 19 ülkenin Bölgesel Yönetim ile yaptığı 39 sözleşmeyi nasıl kabul ettiyse bizim sözleşmemizi de kabul etmeli”

TEC’in bu bloklardan 7’sinde arama iznini tek başına, diğerlerinde de ortaklı olarak yapacağını anlatan Bakan Yıldız, henüz sözleşme şartları netleşmediği için çıkarılacak petrol ve doğalgazın miktarını da söylemisinin mümkün olmayacağını belirtti. Yıldız, “Irak’ta paylaşım konusunda anlaşmazlık sürüyor. Bu durumda para kimse almadan birikecek mi?” sorusuna ise, “biriken para kolay paylaşılır” yanıtını verdi.

Yıldız, konunun ayrıntılarının ABD’nin Irak petrol gelirlerinin Türkiye'de toplanması konusuna nasıl baktığı sorusuna ise Yıldız, “Ne onlar, ne de Irak kendi içinde bu sistemi kuramadı. Bunu görülmesi lazım” dedi.

ABD yaptırımı bağlamış

Bugüne kadar ABD’nin İran şirketlerine yönelik ambargolarının Türkiye’yi bağlamadığını sadece BM kararlarının tanınacağını söyleyen Türkiye’nin, Washington’ın sözünü dinlediğini de ilk defa Bakan Yıldız kabul etti:

“Türkiye için tek bağlayıcı yaptırım kararı, BM kararıdır. Ancak Türkiye, kendisi için bağlayıcı olmasa da, ABD'nin yaptırım kararlarını inceledi. Tüpraş daha önce İran’dan günlük 130 ila 140 bin varil petrol ithal ediyordu, ancak Washington yönetiminin yaptırım kararları nedeniyle bu miktarın günlük 105 bine kadar indirildi. TÜPRAŞ, ABD'nin yaptırım kararları nedeniyle belli oranda kesintiler yaptı. Ancak daha fazla kesme imkanı kalmadı. Eğer ithalatı daha fazla aşağı çekersek, bitüm (asfaltlarda bakım-onarım malzemesi olarak kullanılıyor) ile alakalı sıkıntılar çıkabilir. Şunu ilgili taraflara da bildirdik; Bundan sonraki her kısıtlama, İran üzerinde değil, Türkiye üzerinde yaptırım olacaktır dedik.”

ABD Enerji Bakanı Ernest Moniz’in, göreve başladıktan sonra ilk kez önümüzdeki günlerde Türkiye’yi ziyaret edeceğini söyleyen Yıldız, ABD ile enerji anlaşması imzalamak istediklerini söyledi. Yıldız, iki ülke arasında “model ortaklık” olduğunu anımsatarak, bugüne kadar enerji alanında anlaşma imzalanmamasının üzücü olduğunu belirtti. Kaya Gazı konusunda da, ABD ile anlaşma imzalamaya hazır olduklarını bildirdi.

İsrail’in fizibilitesi yok!

İsrail ile enerji alanında işbirliği yapılabileceğini ancak siyasi durumun buna engel olduğunu söyleyen Yıldız, “İsrail’le siyasi fizibilite istediğimiz manada oluşmadı. Bazen siyaset enerji üzerinde, bazen de enerji siyaset üzerinde yük oluyor. Bu açıdan bakınca, mevcut siyasi durum enerji işbirliği önünde makul bir engeldir. Bunun mutlaka çözülmesi lazım. Bir şeyi olmamış gibi davranamayız. Çünkü oldu” dedi.

“Dinazorların yattığı yeri belirleyemeyiz”

Türkiye’de yeraltı kaynaklarının kullanılması için, tabiatın yok edildiğinin anımsatılması üzerine Yıldız, “dinazorların yattığı yeri biz belirleyemeyiz. Zamanında yatmışlar, kömüre dönüşmüşler. Bunun neresi olacağını belirlememiz mümkün değil” dedi. Zonguldak’ın da “ruhsatsız bir şehir” olduğuna dikkat çeken Bakan Yıldız, “orada imar izni olmamasına rağmen şehir kurulmuş. Ne yapacaksınız? ” dedi.