Piyasaya vize darbesi

ABD ve Türkiye’nin vize vermeyi karşılıklı askıya alması ardından TL varlıklarda önemli kayıplar yaşandı. Dolar/TL, ABD ile ilişkilerin gerilemesiyle dün gece sığ piyasada 1 Ocak 2017’den beri en yüksek olan 3.9223’e kadar yükseldi. Böylece TL’nin dolar karşısında günlük bazda değer kaybı yüzde 8’e yaklaştı. TL’de yaşanan düşüş 15 Temmuz darbe girişiminden bu yanaki en sert gerileme oldu. Önceki gece yaşanan bu tepkinin ardından gözler dün bankalar arası işlemlerin hangi seviyeden başlayacağına çevrildi. Yeni güne 3.80 seviyesinde başlayan kur, gün içinde 3.70’in üzerinde devam etti. Döviz tarafında yaşanan yükselişin ardından hisse senedi piyasası da ciddi kayıplarla haftaya başladı. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, 3813 puan düşüşle 100.324 puandan açıldı. Açılış itibarıyla hisse senetleri ortalama yüzde 3.66 oranında değer kaybetti. Satışların hızlanmasıyla endeks, yüzde 4.6 kayıpla 99.210 puana kadar geriledi. Fiilen seyahat sınırlaması anlamına gelen adımın ardından havayolu şirketlerinin hisseleri yüzde 10’un üzerinde kayıpla açıldı. Dolardaki yükselişe bağlı olarak gram altın da 155.7 lira ile tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü.

Vize krizi sonrası dolar ve avroda son durum                 

Merkez: Sıkıntı yok

Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Murat Uysal, TL’deki sert değer kaybı ardından sistemde döviz likiditesi anlamında bir sıkıntı olmadığını, piyasaları yakından takip ettiklerini söyledi.

Biriken tansiyon

Analistler ABD gibi önemli bir müttefik ile böyle bir kriz yaşanmasının sadece ticari değil birçok açıdan risk yaratacağına dikkat çekerek, kriz çözülene kadar piyasalarda haber akışı ve karşılıklı açıklamalara bağlı olarak oynaklığın sürmesini bekliyor. Uzmanlara göre vize krizinin yanında Türkiye piyasalarında biriken bir tansiyon söz konusu. ABD/FETÖ/ Irak Kürdistan Bölgel Yönetimi’ndeki Referandum/ PYD/İdlib/Almanya AB ilişkileri, bu tarz diplomatik gerginliklerin hepsi piyasayı olumsuz etkiliyor. Vize krizi bir şekilde kısa vadede atlatılsa dahi, piyasaları sakin günler beklemiyor.

Ticaret olumsuz etkilenecek

ABD ile Türkiye arasındaki vize restleşmesinin ardından gözler ABD-Türkiye arasındaki ticari ilişkilere çevrildi. Yılın ilk 8 ayında iki ülke arasında toplam ticaret hacmi 13.7 milyar dolara ulaştı. Ekonomi Bakanlığı verilerine göre yılın ilk 8 ayında ABD’ye, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 32 artışla 5.7 milyar dolarlık ihracat yapıldı. Aynı dönemde ABD’den 7.9 milyar dolarlık ithalat yapıldı. ABD’ye yapılan ihracatta artış olmasına karşın toplam ihracat içerisindeki payı yüzde 5.5 seviyesinde. ABD ile ikili ticarete bakıldığında Türkiye’nin en çok demir ve çelik çubuklar ihraç ettiği görülüyor. 2010’da 4 milyar 207 milyon dolar olan Türkiye’nin ABD’ye ihracatı, geçen yıl 8 milyar 64 milyon dolara çıktı. Yüzde 90’ı aşan artışa demir- çelik, otomotiv, savunma, tütün, hazır giyim ve konfeksiyon sektörleri katkı sağladı. Türkiye’nin ABD’nin ihracatındaki payı da bu dönemde ikiye katlandı. En çok ürün alınan ülkeler sıralamasında Türkiye, 47’den 29’a yükseldi.

‘Şoklara dirençliyiz’

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, “Ekonomimiz spekülatif operasyonlardan etkilenmeyecek büyüklük ve sağlamlıkta olduğunu defalarca ispat etti. Türkiye, güvenenleri kazandırır” derken Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek de “Ülkemiz son 10 yılda birçok badireyi atlattı. Ekonomimiz de şoklara karşı dirençli olduğunu kanıtladı. Makroekonomik istikrarı koruyacağız” açıklamasını yaptı