Salgını nasıl yönetiyoruz

PROF. DR. ERHAN ESER 

1- Koruyucu önlemler: Ülkemizde -şu ana dek- alınan koruyucu önlemler, matematik tahmin modellerine göre ülkemizde olgu yayılımının tahminen en çok yüzde 40-50’sini önleyebilecek içeriktedir. Bulaşın sınırlandırılması için alınması gereken ve alınmayan diğer bir önlem ise olgu bulaş kaynağının ve / veya olası temaslıların araştırılması ve bunların karantinaya alınmasıdır. Bu, ivedi çözüm bekleyen bir durumdur ve bu konuda büyük eksiklikler yaşanmaktadır. 

2- Olguların tedavi edilmesi: Birçok hastanede koruyucu malzeme tedariki yapılmamış durumdadır. İlaçlar ve yoğun bakım planlamaları konusunda bir eşgüdüm sorunu vardır. 

3- Doğru sağlık yönetimi: Salgın geliyorum derken, ne hastane iş güvenliği donanımları, ne hastalık testlerinin planlaması, ne de zamanları önceden belli olan asker sevkleri ve umre ziyaretleri gibi hareketlilikler ve bunların sonuçları yeterince planlanabilmiştir. Peki çözüm önerileri nedir: 

1- Stratejik üretim yapanlar dışındaki fabrikalar dahil işyerleri tümüyle kapatılmalı, personeli ücretli izne çıkarılmalıdır. İşten çıkarılmaların yasaklanması gerekir. Bununla ilgili -gerekirse- kamu sübvansiyonu devreye girmelidir. Ya da işyerlerinin çalışan yoğunluğunu azaltmak amacıyla hiç olmazsa yarım zamanlı çalışma ödeneği devreye sokulmalıdır. 

2- Olgu ve temaslı takibinin ve filyasyonun (olgunun kaynağını bulmak) etkin bir şekilde yapılabilmesi için etkin bir kayıt bildirim sistemi oluşturulmalı. 

3- Sağlık personelinin iş güvenliğinin yeterli koruyucu ekipmanla sağlanması konusunda güvence verilmeli. 

4- Bazı yerlerde şimdilik etkin olamayan sağlık personeli, ihtiyaç duyulacak zamana dek yedek kuvvet olarak kullanılmak üzere enfeksiyondan uzak tutulmalı. 5- Sağlık personelinin taşınması için yerel yönetimlerle işbirliği içinde özel bir taşıma sistemi geliştirilmeli. 

(*) Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD Başkanı