Seçimi liberaller kazandı

Resmi olmayan sonuçlara göre ana muhalefetteki İşçi Partisi'yle (PvdA) kıyasıya yarışan VVD, 150 üyeli mecliste sahip olduğu milletvekili sayısını 31'den 41'e çıkardı. PvdA'nın milletvekili sayısı ise 30'dan 39'a yükseldi.

2010'daki seçimde büyük bir başarı elde ederek 24 milletvekili kazanan aşırı sağcı Geert Wilders'ın lideri olduğu Özgürlük Partisi'nin (PVV) oy oranı yaklaşık yarı yarıya azaldı. PVV'nin meclisteki sandalye sayısı 24'ten 15'e geriledi.

Kamuoyu yoklamalarında oy oranının arttığı yönünde tahminlerde bulunulan Sosyalist Parti'nin (SP) milletvekili sayısı değişmezken, son üç dönemdir gerileme yaşayan Hristiyan Demokratlar Birliği'nin (CDA) sandalye sayısı 21'den 13'e geriledi. İlk kez genel seçimlere katılan 50 Plus Partisi de 2 milletvekili kazanma başarısı gösterdi.

PvdA lideri Diederik Samsom, geçiçi seçim sonuçlarının açıklanmasından sonra rakibi Başbakan Mark Rutte'yi arayarak tebrik etti. Elde ettikleri başarıdan büyük bir mutluluk duyan Başbakan Rutte, partisinin Lahey'de seçim sonuçlarıyla ilgili düzenlenen gecede yaptığı konuşmada, VVD'nin tarihinde ilk kez bu denli yüksek oy oranı yakaladığına işaret etti.

 

4 Türk kökenli aday doğrudan seçildi

Alınan bu sonuçların ardından farklı partilerin listesinde bulunan 14 Türk kökenli adaydan 4'ü meclise doğrudan girme başarısı gösterdi. Buna göre ana muhalefetteki PvdA adına yarışan Keklik Yücel, Tunahan Kuzu ve Selçuk Öztürk ile Sosyalist Parti'den Sadet Karabulut milletvekili seçildi. Diğer Türk adayların seçilip seçilmedikleri adlarına kullanılan tercihli oyların sayımından sonra belirlenecek.

21 partinin kaltıldığı ve ilk belirlemelere göre katılımın yüzde 74 olarak gerçekleştiği seçim sonunda toplam 11 parti meclise girme başarısı elde etti. 2010 yılında yapılan seçime katılım oranı yüzde 75 olarak gerçekleşmişti.

Seçimde ortaya çıkan tabloya göre Kraliçe'nin, hükümeti kurmak üzere koalisyon görüşmelerine başlama görevini VVD lideri Mark Rutte'ye vermesi bekleniyor. Siyasi yorumcular, seçimin iki galibi VVD ile PvdA'nın koalisyonu kurabileceği tahmininde bulunuyor. 150 üyeli mecliste iki partinin milletvekili sayısı çoğunluk için yetiyor.

 

Mecliste sandalye dağılımı

Resmi olmayan sonuçlara göre partilerin kazandığı sandalye dağılımı şu şekilde gerçekleşti: Liberal Parti (VVD) 41, İşçi Partisi (PvdA) 39, Sosyalist Parti (SP)15, Özgürlükler Partisi (PVV) 15, Hristiyan Demokratlar Birliği (CDA) 13, Demokratlar 66 (D66) 12, Yeşil Sol (GL) 3, Hristiyan Birlik (CU) 5, Refomcu Devlet Partisi (SGP) 3, 50 Plus 2, ve Hayvanlar Partisi (PvdD) 2,.

Hollanda'da 2010 yılından bu yana iktidarda olan VVD ve CDA'dan oluşan Wilders'ın partisi PVV'nin dışarıdan desteklediği sağ azınlık hükümeti, ekonomik tasarruf tedbirleri paketi konusunda ortaklar arasında ortaya çıkan görüş ayrılığı yüzünden nisan dağılmıştı. Kısa süreli siyasi krizin ardından ülkede 12 Eylül'de erken genel seçim yapılması kararı alınmıştı.

Sağcıların oylarında yüzde 50'ye varan oranda azalma oldu

Hollanda'da dün yapılan erken genel seçimden AB yanlısı merkez sağ ve sol partileri güçlenerek çıkarken, AB karşıtı kampanya yürüten aşırı sağ ise önemli oy kaybına uğradı. Seçimi AB konusunda bir referandum olarak gören ve açık açık Hollanda'nın birlikten ayrılmasını savunan aşırı sağcı Geert Wilders'ın lideri olduğu Özgürlük Partisi (PVV) oylarında, resmi olmayan sonuçlara göre yüzde 50'ye varan oranda azalma oldu. Son dönemlerde birlik karşıtı kampanyaya dahil olan Sosyalist Parti (SP) ise ancak bir önceki oy oranını korumakla yetindi.

Buna karşın AB'nin daha da güçlendirilmesini isteyen Liberal Parti (VVD) ile İşçi Partisi (PvdA) oylarında büyük bir yükseliş yaşandı. Her iki parti de şu anda sahip oldukları milletvekili sayısını yaklaşık yüzde 30 oranında arttırdı. Seçimlerin ilk sonuçlarını değerlendiren siyasi yorumcular, Hollandalıların istikrardan yana oy kullandıkları değerlendirmesinde bulunuyor. Özellikle AB karşıtı blokun seçmen nezdinde itibar görmediğine işaret edilen yorumlarda, halkın, popülizmden ziyade merkez partilere yönelerek güçlü hükümetler istediği belirtiliyor.

İkili ya da çok parçalı koalisyon bekleniyor

İki merkez partinin oylarında önemli oranda artış olmasına karşın ülkede yeni koalisyonun kurulması kolay gözükmüyor. Seçimden galip ayrılan liberaller ile sosyal demokratların elde ettikleri milletvekili sayıları mecliste çoğunluk oluşturmaya yetiyor, ancak gözlemciler bu iki partinin ortak bir noktada buluşmasının zorluğuna dikkati çekiyor. Özellikle programları arasında ciddi farklılıklar bulunan iki partinin bir araya gelmesini zorlaştıran bir başka engel de Senato aritmetiği.

VVD ve PvdA'nın milletvekili sayısı, olası bir koalisyon için yeterli düzeyde, ancak Senato'daki üye sayıları çoğunluk sağlamaya yetmiyor. Bu yüzden meclisten geçen yasaların geri dönmemesi için Senato'da üçüncü hatta dördüncü bir partiye ihtiyaç var. Siyasi gözlemciler yeni hükümetin kurulmasının birkaç ay alabileceği yorumunda bulunuyor.

 

Yeni hükümetin ilk gündemi ekonomi olacak

Ekonomide zor günler geçiren Hollanda'da yeni kurulacak koalisyonun önceliği kuşkusuz ekonomik tasarruf tedbirleri olacak. Bütçe açığının AB'nin öngördüğü yüzde 3 sınırında tutulabilmesi için milyarlarca avroluk tasarruf paketlerinin kabul edilmesi bekleniyor. Seçimi birinci sırada tamamlayan Liberal Parti'nin programında önümüzdeki dönemde ülke ekonomisinin düze çıkması için yaklaşık 24 milyar avroluk tasarruf planı öngörülüyor.

Partinin seçim programında, sosyal güvenlik alanında 9, sağlık alanında ise 7 milyar avroluk tasarruf yapılması hedefleniyor. Kamu harcamalarının yanı sıra Hollanda'nın uluslararası kalkınma ve işbirliği bütçesinde de kesinti öngören VVD, sağlık sigortası primlerinin yükseltilmesini savunuyor. Eğitim, altyapı ve güvenlik alanlarına ilişkin 3 milyar avroluk yatırım amaçlayan VVD, 2017 yılında bütçe dengesinin sağlanmasından yana. VVD ayrıca, göç konusunda sert bir tavır takılmasını istiyor.

 

Türk kökenli milletvekili sayısı artabilir

Seçimin resmi olmayan sonucuna göre, dört Türk kökenli milletvekili meclise doğrudan girdi. Buna göre ana muhalefetteki PvdA adına yarışan Keklik Yücel, Tunahan Kuzu ve Selçuk Öztürk ile Sosyalist Parti'den Sadet Karabulut milletvekili seçildi. Ancak bu sayı tercihli oyların sayılması ve koalisyonun kurulmasından sonra daha da artabilir.

Özellikle PvdA'nın olası bir koalisyonda yer alması, bu partiden en az iki ya da üç Türk kökenli siyasetçinin daha meclise girmesinin yolunu açabilir. Hükümet üyelerinin belirlenmesinden sonra boşalacak milletvekilliklerine yedek listeden adaylar seçilecek.