'Sepsis çok sık görülüyor, ancak bilinmiyor'

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kaya Yorgancı, 13 Eylül Dünya Sepsis Günü dolayısıyla yaptığı açıklamada, sepsisin hem gelişmekte olan hem de gelişmiş ülkelerde en sık görülen ancak buna karşın daha az bilinen bir hastalık olduğunu söyledi.

Ağır bir enfeksiyon, bir veya daha fazla organı etkileyen enfeksiyon olarak da tanımlananan sepsisin dünya genelinde her yıl yaklaşık olarak 20-30 milyon kişiyi etkilediğini bildiren Yorgancı, bundan etkilenen hastaların 6 milyonunun yeni doğan ve erken çocukluk dönemi hastaları,100 bin kadarının da doğum yapmış kadınlar olduğunu kaydetti.

Her yaş grubunu etkileyen bir hastalık türü olan sepsis nedeniyle dünyada saatte 50 kişinin hayatını kaybettiğini belirten Yorgancı, şu değerlendirmelerde bulundu: ''Yılda 8 milyona yakın kişi sepsis nedeniyle hayatını kaybediyor. Gelişmiş ülkelerde son 10 yıl içerisinde sepsisten etkilenen hasta sayısı her yıl yaklaşık yüzde 8-13 oranında artmaktadır ve günümüzde kalın bağırsak, meme kanseri ve HIV/AIDS'e bağlı ölümlerin toplamından daha fazla hasta sepsis nedeni ile ölmektedir. Bu artışın nedenleri arasında artan yaşlı nüfus, tüm yaş gruplarında uygulanan daha riskli tıbbi müdahaleler, antibiyotiklere dirençli ve daha zararlı mikropların artması yer alıyor. Gelişmekte olan ülkelerde ise beslenme yetersizliği, yoksulluk, aşılama eksiklikleri ve zamanında tedavi edilememe ölüme yol açmaktadır. Sepsis nedeni olan enfeksiyon toplumda kazanılabileceği gibi, hastanede kazanılmış enfeksiyonlar da sepsise neden olabilir. Hastane enfeksiyonlarına bağlı sepsis daha ağır seyreder ve daha ölümcüldür.''

'Sepsis ölüme neden oluyor'

Sepsisin çok sık görülen bir hastalık olmasına rağmen toplum ve çoğu sağlık çalışanları tarafından bilinmediğini ve çoğunlukla halk arasında yanlış bir şekilde ''kan zehirlenmesi'' adıyla tanımlandığını anlatan Yorgancı, ''Sepsis enfeksiyona karşı vücudun verdiği cevabın bireyin organlarına zarar vermesi ile ortaya çıkan, şok, çoklu organ yetmezliği ve hatta ölüme neden olan bir klinik tablodur'' dedi.

Eşlik eden hastalıkları olan kişilerde olabileceği gibi tamamen sağlıklı bireylerde de her yaşta ortaya çıkabileceğine işaret eden Yorgancı, sepsisin modern tıptaki aşılar, antibiyotikler ve yoğun bakım uygulamaları gibi tüm ilerlemelere rağmen enfeksiyona bağlı ölümün en sık nedeni olduğunu ve sepsis olan hastaların yüzde 30-60'nın hayatını kaybettiğini söyledi.

Yorgancı, gelişmekte olan ülkelerde çocukluk çağındaki ölümlerin de yüzde 60-80'inin sepsisten kaynaklandığını bildirdi.

'Toplumda ve sağlık çalışanlarında farkındalık artırılmalı'

Yüksek ateş, çarpıntı, nefes darlığı gibi giderek artan şikayetlerin sepsisin habercisi olabileceğini belirten Yorgancı, ''Sepsis tıpkı kalp krizi, beyin kanaması veya felç, trafik kazasına bağlı ağır yaralanma gibi tıbbi bir aciliyettir. Şüphelenir veya tanınır tanınmaz bir sağlık kuruluşunda, ağır vakalar da tercihen yoğun bakım ünitelerinde tedavi edilmelidir. Erken tanı ve tedavi ile sakatlık ve ölüm oranları azaltılabilir'' şeklinde konuştu.

Dünyada sepsisten ölümleri azaltmak için dünyada birçok ülke, organizasyon, kuruluş, bilimsel dernek, hastaneler ve sağlık çalışanlarının desteklediği kar amacı gütmeyen Global Sepsis Birliği (GSA) oluşturulduğunu anlatan Yorgancı, 70 ülkeden 1 milyondan fazla sağlık çalışanının temsil edildiği bu birliğin amacının hem toplumda, hem sağlık çalışanlarında sepsis farkındalığını arttırmak, önleme, erken tanı ve tedavi ile sepsise bağlı ölümleri azaltmak olduğunu kaydetti.

Yorgancı, Türkiye'de de hem toplumda hem de sağlık çalışanları arasında sepsis farkındalığını arttırmanın çok önemli olduğunu sözlerine ekledi.