Sigortasız çalışanların sayısı artıyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yaptığı belirlemeye göre, Aralık ayında istihdamdaki toplam nüfus 21 milyon 451 bin olurken, bunun 9 milyon 223 bin kişisini herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna kaydı bulunmayanlar oluşturdu.

Aralık 2008'de yüzde 41.8 olan kayıtdışı istihdam oranı Aralık 2009'da yüzde 43'e çıktı. Aralık ayı itibariyle son bir yıllık dönemde kayıtdışı çalışanların sayısında 642 bin kişilik artış yaşandı. Aralık ayı itibariyle bir önceki yılın aynı dönemine göre erkek istihdamında kayıtdışılık oranı 0.3 puan artarken, 15 milyon 513 bin erkek çalışanın 5 milyon 808 binini kayıtdışı çalışanlar oluşturdu. Bu dönemde kadın çalışanlar içinde kayıtdışılık oranı 2.5 puan artışla yüzde 55'ten yüzde 57.5'e çıkarken, 3 milyon 415 bin kadın çalışanın kayıtdışı istihdam ettirildiği belirlendi.

Aralık itibariyle son bir yıllık dönemde işgücü piyasasına 575 bin kadın girerken, aynı dönemde kadın istihdamındaki kayıtdışı sayısı da 463 bin kişi arttı. Böylece işgücü piyasasına son bir yılda giren kadınların yüzde 80.5'i kadar kadın, kayıtdışı istihdam edildi. Aralık 2009 itibariyle son bir yıllık dönemde erkek istihdamındaki artış 303 bin olurken, yine bu dönemde kayıtdışı çalışan erkek sayısında 212 bin kişilik artış yaşandı. Son bir yıllık dönemde istihdam edilen erkek işgücünün yüzde 70'i kadar kişi kayıtdışı istihdam edildi.


Kendi adına çalışanlarda kayıtdışılık yüzde 68.8

Kayıtdışı oranının artışında kendi adına çalışanlar etkili oldu. Aralık 2008'de kendi hesabına çalışanlar arasında kayıtdışı çalışan kişi sayısı 2 milyon 896 bin iken, Aralık 2009'da bu sayı yüzde 1.6 artışla 3 milyon 62 bine yükseldi. Böylece Aralık 2009'da kendi hesabına çalışan 4 milyon 452 bin kişinin yüzde 68.8'ini kayıtdışı çalışanlar oluşturdu. 2008 yılının aynı döneminde bu oran yüzde 67.2'ydi. Ücretli ve yevmiyeli olarak çalışan toplam 13 milyon 124 bin kişiden yüzde 25.7'sini oluşturan 3 milyon 373 bin kişinin kayıt dışı çalıştığı belirlendi. İşveren olarak faaliyet gösteren 1 milyon 170 bin kişiden yüzde 26.8'ini oluşturan 314 bin kişinin de sosyal güvenlik kaydı bulunmadığı tespit edildi.


Aile işçilerinin yüzde 91.4'ü kayıtdışı

Kayıt dışı "çalışanlar" içinde en büyük grubu ücretsiz aile işçileri oluşturdu. Büyük bölümü tarım kesiminde bulunan ve standart bir istihdamdan farklı olarak tarım ya da ticaretle uğraşan ailesine yardım eden bu kişilerin toplam sayısı 2 milyon 853 bin kişi. Bunların yaklaşık yüzde 91.4'ü oranındaki 2 milyon 474 bininin sosyal güvenlik sistemine kayıtlı olmadığı görüldü.

Normal bir istihdam olanağı elde edemediği için mevcut konumda yer alan bu kişilerin, ücretsiz aile işçisi şeklinde tanımlanması, Türkiye'deki işsizliğin boyutlarını da olduğundan küçük gösteriyor. Kayıt dışı çalışanlar toplamının 4 milyon 386 bini tarımda, 4 milyon 837 bini ise tarım dışı sektörlerde bulunuyor. Tarım sektöründe sosyal güvenlikten yoksun çalışanların oranı Aralık 2008'de yüzde 86.3 iken, bu oran 2009 Aralık'ta 85.3'e geriledi. Tarım dışı sektörlerde istihdam edenler içinde sosyal güvenlikten yoksun olanların oranı ise 2008 Aralık'taki yüzde 29.2'lik seviyesinden yüzde 29.7'ye yükseldi.