Somalili ateistler Facebook'ta ölüm tehditleri alıyor

Diasporadaki Somalili ateistler, Facebook'ta İslam'ı sorguladıkları bir grup kurdu. Ama grup çok sayıda ölüm tehdidi alıyor. Gazeteci Layla Mahmood Somalili ateistleri ve aldıkları tehditleri yazdı.

Kanada'da yaşayan Somalili ateist Ayaanle'ye gelen tehdit mesajında "Seni öldüreceğim. Seni bulacağım. Kafanı keseceğim" yazıyordu.

'Gerçek Somali Özgürlük Sayfası'nın (True Somali Freedom Page) kurucusu olan Ayaanle'ye göre "Bu normal". Her gün e-posta adresine çok sayıda tehdit mesajı geldiğini söylüyor.

Somalili ateistlerin kurduğu Facebook grubunun 80.000'den fazla üyesi var. Ana akım Somali kültürünün 'dışladığı' Ateistler ve 'eski Müslümanlar'ın toplandığı bir grup burası.

Grup, başlarda dini tartışmaların güvenli bir şekilde yapılması için oluşturulmuştu. Şimdi ise Somali kültüründe her alanda özgürlüklerin tartışıldığı bir platform haline geldi.

Ayaanle tam adını vermek istemedi. Ama hareketlerini nasıl başladığını ayrıntılarıyla anlattı.

Ayaanle, 2016 yılında Somaliler arasında ifade özgürlüğü ve tartışmalarının yapıldığı bir Facebook grubuna ilgi duydu. O grupla ilgili "Dinle ilgili bir tartışmaya girdim herkes bir anda patladı. Saldırganlaştılar. Bana sanki birini öldürmüşüm gibi hissettirdiler" diyor.

Bu deneyiminden sonra hemen gruptan çıktı Ayaanle, sonrasında ise tek yolun yeni bir platform oluşturmak olduğunu düşündü. Yeni kuralların geçerli olacağı, yeni bir platform.

"Gerçek Somali Özgürlük Sayfası'nın (True Somali Freedom Page TSFP) insanların özgürce istediklerini söyleyebildikleri bir yer olmasını istedim" diyor.

Ayaanle'yi bu fikre iten ise son yıllarda iç savaşla birlikte Somali'de özgür tartışmaların çok kısıtlı kalması oldu.

"İslam dokunulmaz" diyor Ayaanle ve şöyle devam ediyor: "İslam hakkında hiçbir şeyi eleştiremezsiniz, hakkında hiçbir şey söyleyemezsiniz."

"Şimdi ise gençler değişiyor. Tartışmalara ve eleştirilere daha hoşgörülüler."

"Somali'de büyüyenlerin çoğu iç savaş sırasında veya sonrasında Batı'ya göç etti. İslam'ı eleştirenlerin ölmesi gerektiği düşüncesini kabullenmişler. Bunun gerçekten geçerli bir düşünce olduğuna inanıyorlar."

'İSLAM'IN DOKUNULMAZLIĞI'

Ayaanle de çok sayıda ölüm tehdidi aldığını anlatıyor: "Facebook sayfasını kurma sebeplerimden biri buydu, İslam'ın dokunulmaz olduğunu göstermek. İslam eleştirilebilir, tartışılabilir ve açıkça konuşulabilir."

Somali'de ve Somaliland'de dine hakaretin cezası hapis.

Ayaanle'nin kurduğu grup bu cezaya karşı çıkıyor.

Grup, akademisyen Mahmud Jama Ahmed-Hamdi için kampanyalar düzenlemişti. Ahmed-Hamdi, Facebook paylaşımında Allah'a inanmayı ve 2019 yılındaki kuraklığın çözümü için Allah'a dua etmeyi sorgulamıştı.

Devlet başkanlığı af tanımadan önce, Ahmed-Hamdi 10 ay hapiste yattı. Ama hala saldırı tehdidiyle karşı karşıya. Bir imam Ahmed-Hamdi'nin öldürülmesi çağrısında bulundu.

Bu olay, Somali'de ve Somaliland'de dini liderler ile hükümet arasındaki güç dengelerinin ne kadar karmaşık olduğunu gösteriyor.

Somaliler bu Facebook grubunu yalnızca tartışma platformu olarak değil, aynı zamanda 'kurtarıcı' olarak da görüyor.

Gruba mesaj atan Somalilerin büyük bir kısmı Hristiyan, ateist ve LGBTİ bireyler.

Grup içindeki tartışmalardan kimliklerinin açığa çıkmasından ve hapis cezasıyla karşı karşıya kalmaktan korkuyorlar.

Facebook grubu TSFP zor durumda kalan kullanıcılarına yardım için para topluyor, uçak biletleri almalarına yardımcı oluyor ve geçim masraflarını karşılıyor.

Kenya'da yaşayan Somalili Hristiyan bir kadın da zor durumda kalan kullanıcılar arasındaydı. Somalili kadın gruba mesaj atmak için açık kimliğini kullandı.

Kadının kimliği hemen tespit edildi ve Kenya'da bir taksiden sürüklenerek çıkarıldığı bir video hızla Somalili internet kullanıcıları arasında paylaşılmaya başlandı. Saldırı görüntülerinde kadının Peygamber Muhammed hakkındaki eleştirileri nedeniyle tehdit edildiği görüldü.

TSFP grubu, kadının başka bir ülkeye gitmesine yardımcı oldu. Tehdit edilen Somalili kadın şimdi gittiği ülkede Hristiyan topluluk arasında güvende.

'VAHABİ ELEŞTİRİSİ'

Ama gruba yazanlar yalnızca 'eski Müslümanlar', gayrimüslimler ve LGBTİ bireyler değil.

Sudan'da yaşayan Sudanlı bir erkek de grupta Peygamber Muhammed ile eleştirel paylaşım yaptı.

Facebook'ta kimiliğini tespit eden bir grup erkek, paylaşım yapan Sudanlının Vahabi olduğunu düşündü. Kimliğini tespit ettikeri için yaşadığı yeri bulan grup Sudanlı erkeğe saldırdı.

TSFP grubu ise saldırının ardından Sudanlının ülkesinde güvenli bir yere gitmesine yardımcı oldu.

Grup yöneticilerinin aldığı taleplerin yoğunluğu yardımca muhtaç kişilerin de sayısının ne kadar çok olduğunu gösteriyor.

Norveç merkezli kadın hakları savunucusu Kahaa Dhinn, "Araştırıyor ve soruşturuyoruz" dedi ve şöyle devam etti:

"Bağlı oldukları aşiretin adını ve soyadlarını alıyoruz. Sonra Facebook profillerine bakıyoruz ve grupta bu kişi tanıyanlar var mı diye soruyoruz. Eğer aşiretini bilmiyorlarsa, yalan söylediklerini anlıyoruz."

Kahaa, TSFP ile işbirliği içinde ama ayrı Facebook ve YouTube sayfası var. Bu platformlarda da Somali halkını ilgilendiren meseleleri ele alıyor.

'İSLAM'I REDDETMEK SOMALİLİ KİMLİĞİNİ REDDETMEK DEĞİL'

Kahaa'nın asıl odaklandığı grup Somalili kadınlar. Ama Ayaanle gibi o da görüşlerini açıkça dile getiren bir ateist, bu da onun hedef tahtasına oturmasına neden oluyor. Kahaa yaşadıklarını anlatıyor:

"Beni bıçakla öldürmekle tehdit ettiler. 'Müslümanlar seni öldürecek, ellerinde öleceksin' dediler.

"Ama onlardan korkmuyorum. Beni korkuyla susturmaya çalışıyorlar."

Ama Kahaa, Norveç'te yaşıyor. Dolayısıyla tehditlerin sonuçları olduğunu biliyor. Norveç polisi hemen soruşturma açıyor.

Somali'de ise ölümler, saldırılar çok nadir soruşturuluyor.

"Beni tehdit eden iki kişi gerçek kimliklerini kullanıyordu. Polis onları gözaltına aldı" diyor Kahaa.

Ayaanle ise herkesin aynı haklara ve şansa sahip olmadığını ifade ediyor:

"İnançlı olmadığını söyleyen Somalililerin çoğu ölmekten korktukları için yüzlerini göstermiyor."

Ayaanle ve Kahaa'ya göre İslam'dan uzaklaşmaları 'Somalili olmaktan uzaklaştıkları' anlamına gelmiyor.

Kahaa, "Aslında şimdi daha çok Somalili hissediyorum. Sanki kimliğimi geri kazanmışım gibi bir his" diyor.

Ayaanle de kurdukları Facebook grubunun amacının Somalili Müslümanları ateist yapmak olmadığını ama ifade özgürlüğü çerçevesinde bir tartışma platformu kurmak olduğunu söylüyor.

Ayaanle, Somalilerin özgür tartışma platformlarına daha önce hiç olmadığı kadar ihtiyaç duyduklarını ifade ediyor:

"Bu küçük bir adım. Ama yine de bazılarının gönlünü kazanıyoruz. İnsanların gerçekten neye inanmak istiyorlarsa ona inanmaları gerektiğini ve nasıl bir birey olmak istiyorlarsa öyle olmaları gerektiğini düşünüyoruz."