Son iki yılda asgari ücrete yüzde 23.5, köprü geçiş ücretlerine yüzde 157,4 zam yapıldı

Cumhurbaşkanı Erdoğan, muhalefetin 1603 lira olarak açıklanmasına yönelik eleştirilerine "Asgari ücreti beyefendiler beğenmiyor. 2002'de hükümete geldiğimizde asgari ücret 184 liraydı. Eline diline dursun ya, nereden nereye" diye yanıt verdi.

 2 YILDA KÖPRÜ GEÇİŞ ÜCRETLERİNE % 157.4 ZAM YAPILDI

 2015 1 Haziran seçimlerinde CHP'nin "Asgari ücret 1500 TL olacak" kampanyasına "Kaynak yok" diye itiraz eden AKP iktidarı, 1 Haziran'da tek başına iktidarı kaybedince 1 Kasım seçimlerine 1300 lira asgari ücret vaadi ile girdi.

 1 Kasım seçimlerinin ardından kurulan hükümet, 1 Ocak 2016'dan itibaren asgari ücreti 1300 lira olarak açıkladı. 2017 yılında ise asgari ücret 1404 lira olarak uygulandı. 2018 için ise rakam 1603 lira olarak belirlendi. 2016-2018 döneminde asgari ücretteki artış oranı yüzde 23.5 olarak gerçekleşti.

 Aynı dönemde köprü geçiş ücretlerine yapılan zam oranı ise yüzde 157,4 oldu.

 KARAR YAZARI: YENİ ZAMLAR YAPILMALI

Karar gazetesi ekonomi yazarı İbrahim Kahveci ise bugünkü yazısında köprü zammı hakkında çarpıcı rakamlara yer verdi.

 Özel sektöre yaptırılan Yavuz Sultan Selim ve Osman Gazi Köprülerinin maliyetlerinin karşılanması için köprülere yeni zamlar yapılması gerektiğine dikkat çeken Kahveci, 15 yılda köprülerden elde edilen gelirlerin hem Yavuz Sultan Selim hem de Osman Gazi Köprülerinin maliyetini karşılamaya yettiğini yazdı.

 Karar yazarı, Ulaştırma Bakanlığı'nın zam gerekçesi olarak açıkladığı "Bakım-Onarım masrafı' gerekçesinin ise gerçeği yansıtmadığını açıkladı.

 Karar yazarının konuyla ilgili çarpıcı yazısı şöyle:

 2005 yılında köprülerden geçiş 3,0 lira.

 2006 yılında ise 2,40 liraya düşüyor ama sonra hemen 3,20 liraya çıkıyor.

 Otomatik geçişin yaygınlaşması ve indirimler ile fiyatlar yeniden düşüyor ve 2008 yılında 2,60 lira oluyor.

 Son olarak ucuzluk 2015 yılına kadar sürüyor: Köprü geçişleri 3,40 lira.

 Ondan sonra zincir kopuyor.

 2016 yılbaşında köprü geçiş ücretleri yüzde 39,70 zamlanıyor ve 3,40 liradan 4,75 liraya çıkıyor.

 2017 başında ise bir kez daha yüzde 47,3 zam geliyor ve körü geçiş ücretleri 4,75 liradan 7,0 liraya yükseltiliyor.

 2018 başında ise köprü zamları durmuyor. Bu sefer de yüzde 25 zam yapılıyor ve ücretler 7,0 liradan 8,75 liraya yükseltiliyor.

 Böylece 2016 başından 2018 başına geçen 2 yıllık sürede köprü geçiş ücretlerine tam %157,4 zam yapılarak 3,40 liradan 8,75 liraya yükseltiliyor.

2005 yılında köprülerden geçiş 3,0 lira.

 2006 yılında ise 2,40 liraya düşüyor ama sonra hemen 3,20 liraya çıkıyor.

 Otomatik geçişin yaygınlaşması ve indirimler ile fiyatlar yeniden düşüyor ve 2008 yılında 2,60 lira oluyor.

 Son olarak ucuzluk 2015 yılına kadar sürüyor: Köprü geçişleri 3,40 lira.

 Ondan sonra zincir kopuyor.

 2016 yılbaşında köprü geçiş ücretleri yüzde 39,70 zamlanıyor ve 3,40 liradan 4,75 liraya çıkıyor.

 2017 başında ise bir kez daha yüzde 47,3 zam geliyor ve körü geçiş ücretleri 4,75 liradan 7,0 liraya yükseltiliyor.

 2018 başında ise köprü zamları durmuyor. Bu sefer de yüzde 25 zam yapılıyor ve ücretler 7,0 liradan 8,75 liraya yükseltiliyor.

 Böylece 2016 başından 2018 başına geçen 2 yıllık sürede köprü geçiş ücretlerine tam %157,4 zam yapılarak 3,40 liradan 8,75 liraya yükseltiliyor.

Şimdi de bu zamların arkasında yattığını düşündüğüm görüşlerimi aktarmak istiyorum:

 Ulaştırma Bakanı ve Karayolları bakım giderlerinin yüksekliğinden bu zamların yapıldığını açıklıyorlar:

 Köprülerden bu yılın ilk 11 ayında 330 milyon lira geçiş ücreti alınmış. Bu gelir %18 KDV düşüldükten sonra olan gelirdir. 2016 yılında ise köprülerden elde edilen gelir 380 milyon liradır.

 2001 yılından 2016 sonuna kadar iki köprüden toplanan gelir 2 milyar 165 milyon dolardır. Ama bu gelir unutmayın ki 2015 sonuna kadar adeta zam yapılamış dönemde elde edilmiştir.

 Zam yapılmadan bile 15 yılda alınan ücretle yeni birer köprü dahi yaptırabilirken, bakım maliyeti arttı diye yüksek zam yapılması anlaşılır görülmemektedir.

 Not: Kamuoyuna açıklanan (yansıyan) bilgilere göre Osman Gazi Köprüsü 2,3 milyar dolar, Yavuz Sultan Selim Köprüsü ise 1,1 milyar dolara mal olmuştur. Yavuz S.Selim Köprüsü baz alındığında 1. ve 2. köprülerden alınan 15 yıllık ücret bu köprülerin sıfırdan yeniden yapılmasına yetecek parayı sağlamış oluyor.

 ***

 1- Bildiğiniz gibi özel sektöre yaptırılan Y.S.Selim Köprüsü, Osman Gazi Köprüsü ve Avrasya Tüneli hem gidiş hem de dönüş olarak çift taraflı ücretlendiriliyor. Ve bu ücretlerin tek tarafı bile 1. ve 2. köprü ücretlerinin oldukça üzerinde. Bu fiyat farkının kapatılması gerekiyor ki, Hazine garantili özel sektör yollarına biraz daha rağbet artsın.

 2-Geçişler uzun vadede mecburen aynı sistem olmak zorunda. Yani 1. ve 2. köprüler de en uygun zaman diliminde çift taraflı ücretli olacak ki, özel sektör yolları ile denge sağlansın.

 3- Mevcut durumda özel sektör köprü ve geçişlerinde kanun zoruna rağmen hala çok büyük açık var. 2018 yılı için bütçeden 3,6 milyar kaynak ayrıldı bile ama bunlar yetmiyor. Bu açığı dengelemek için eski köprü ve yollardan daha yüksek gelir alınmak durumunda. Kısaca aslında Demirel ve Özal’ın yollarından-köprülerinden elde edilecek gelir ile şimdikilerin yaptırdığı özel sektör yolları ve köprülerin parası ödensin.

 İşte bu nedenlerle (diğer nedenleri yazmıyorum bile.) yapılan bu zamlar yetersizdir. Önümüzdeki dönemler daha büyük sürprizler ve zamlara hazır olun.

 Not: Ulaştırma Bakanı 1. ve 2. köprü zamları için enflasyona bakacaklarını söylediler. Acaba hangi enflasyon yüzde 25,0 oldu da köprülere yüzde 25 zam yapıldı. Ben anlamadım.

 Ek: Karayolları, köprü ve otoyol zamlarında toplu taşımayı dikkate alarak 1. ve 2. sınıf araçlara %25 ama 3. 4. ve 5. sınıf araçlara %10 zam yapıldığını açıkladı. İyi ama zaten 3. 4. ve 5. sınıf araçlara (Otobüs, kamyon ve TIR’lar) 1. ve 2. köprüden geçiş yasak değil mi?