Su, hava, güneş ışığı ve toprak olsun da...

Rüzgârlı bir tepe üzerinde yükselen, çatısında horoz gülü olan bir ev düşünün. Bu evde yaşayanların, ormandaki tavşanlar, kurbağalar, sincaplar ve porsuklar kadar oyunbaz insanlar olduğunu da. Bu evin sahipleri, Bora ve Nisan'a her gün gizlice mektup bırakıyorlar, onlardan mektuptaki bulmacaları çözüp bir sonraki ipucuna ulaşmalarını istiyorlar ve bunları yaparken de kim olduklarını gizliyorlar. Bu durum Bora ve Nisan için hem eğlenceli, hem de heyecan verici. Çünkü kapılarının önünde buldukları mektubun yanında bir harita, rüzgârgülü, gözlükler, el arabası, tırmık, çapa, kürek gibi şeyler de var. Elbette bir de çözülmesi gereken bir bulmaca... Çocuklar bu oyunlar sayesinde su, hava, güneş ışığı ve toprağın meşe palamudu için önemini anlıyor, meşe tohumu dikmenin inceliklerini fark ediyorlar. Acaba çatısında horoz gülü olan bu evde kimlerin yaşadığını çocuklar nasıl öğrenecek? Peki, gökyüzünden gelen kırmızı balon çocuklara ne getirmiş olabilir?

'Meşe Ağacı, Arkadaşım Olur Musun?', TEMA'nın 2010 yılında MEB Temel Eğitim Genel Müdürlüğü işbirliğiyle yürüttüğü Minik TEMA doğa eğitimi programının bir ürünü. Proje, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Okul Öncesi Öğretmenliği Anabilim Dalı'ndan Prof. Dr. Gelengül Haktanır'ın danışmanlığında, Hacettepe Üniversitesi'nden Doç. Dr. Tülin Güler, Fatih Kezer, Ayşegül Ergül, Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nden Deniz Kahraman Öztürk, Bartın Üniversitesi'nden Ezgi Fındık Tanrıbuyurdu ve TEMA Vakfı Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Koray Haktanır tarafından geliştirilmiş. Okulöncesi dönem çocuklarını doğaya yakınlaştırma, onların duyularını ve yaratıcılıklarını harekete geçirip keşif ve merak duygularını destekleme amacını taşıyan Minik TEMA programı okulöncesi eğitim kurumlarında gönüllülük esasına göre uygulanmaktadır. 2010'da 16 ilde, 77 okulda 4509 çocuğa; 2011'de 34 ilde, 345 okulda 19 bin 649 çocuğa ulaşan proje bu öğretim yılında da çalışmalarına devam ediyor.

Tuğba Can'ın kaleminin ve Bengi Gencer'in fırçasının eseri olan 'Meşe Ağacı, Arkadaşım Olur Musun?' TEMA'nın 20. yıl etkinlikleri kapsamında yayımlanması açısından da dikkate değer. Bence bu çalışmanın en güzel yanı kitabın atık kâğıda basılmasında ve bitki bazlı boyaların kullanılmasında gizli. Çünkü TEMA'nın bu yaklaşımı ile düşüncelerini sadece kâğıt üzerinde bırakmayan bir kurum olduğunu, doğaya yönelik tavrını saha çalışmalarında da gösterdiğini görüyoruz. Kitap okunduktan sonra çocuklarla birlikte açık havada neler yapılabileceğine dair önerilere de yer veren kitap, okulöncesi dönem çocuklarına kavramları da öğretmesi açısından dikkate değer. Örneğin, doğa seslerini çıkararak okuma yapılmasına ve geometrik şekillerin kavratılmasına dair vurguları içermesi çocuklara sadece doğayı değil, okumayı da sevdirmeyi amaçlayan bir yaklaşımın ürünü olarak değerlendirilebilir. Kısacası, her şehre, her okula, her eve bir meşe palamudu lazım...

Minik TEMA projesi hakkında bilgi almak ve programa kayıt olmak isteyenler http://www.tema.org.tr adresindeki gönüllü çalışmalar bölümünden formlara ulaşabilirler. Bilindiği gibi TEMA'nın sadece okul öncesi dönem çocuklarına yönelik çalışmaları yok. Yavru TEMA, Genç TEMA ve mezun TEMA programlarına da katılmak, vakfın çalışmalarını web sayfası dışında, sosyal medyadan da takip etmek ve çalışmaları desteklemek mümkün. Yeter ki yaşadığı çevreye sahip çıkmak isteği insanın içinde filizlenmiş olsun.

* Meşe Ağacı, Arkadaşım Olur Musun?, Tuğba Can, Resimleyen: Bengi Gencer, Tema Vakfı Çocuk Yayınları, 2012, 37 sayfa, 5+ yaş

Çocuklar için birkaç çevre kitabı önerisi:

* Çocuklar İçin Her Yönüyle Çevre Kitabı, Sheri Amsel, Arkadaş Yayınları

* Benim Çevre Kitabım, Ayşe Başcı, Kelime Yayınları

* Doğa İzcisi Doğa Etkinlikleri (Doğayı Keşfetmek İçin 30'dan Fazla Etkinlik), Richard Walker, Tudem Yayınları

* Doğa Kitabım Dünyayı Öğreniyorum, İş Bankası Kültür Yayınları

* Defne Ağacı ve Orman Kardeşliği, Ömer Faruk, YKY

* 4xsekiz - Çevrenin Aritmetiği (Eğitici Oyun Kartları Serisi), BTR Reklamcılık Yayınları

* Nokta Birleştirmece: Doğa, Karen Bryant-Mole, TÜBİTAK Yayınları

* 22 Adımda Doğa Eğitimi, Mehmet Erdoğan, Nilgün Erentay, ODTÜ Yayıncılık