Sürgündeki tutuklu oy kullanamayacak

İktidar tarafından başkanı ve 5 üyesinin görev süresini bir yıl uzatılması planlanan Yüksek Seçim Kurulu (YSK), taksirli suçlardan hüküm giyenler ile tutuklu seçmenlerin, kayıtlı olduğu adres ile ceza infaz kurumunun farklı olduğu illerde hiçbir seçim türü için oy kullanamayacağına karar verdi. Böylece, yerel seçimlerde seçmen kütüğünün bulunduğu ilde bulunurken başka bir şehre sürgün gönderilen tutuklular ile taksirli suçlardan hüküm giyen binlerce kişinin oy kullanma hakları elinden alındı. Bu karara muhalefet eden üç YSK üyesi, bu kişilerin kalacakları cezaevlerinin Adalet Bakanlığı’nın idari kararıyla belirlendiğini anımsatarak, “Bu durum, anayasa tarafından güvence altına alınmış ve bir temel hak olarak düzenlenmiş bulunan seçmen hakkının özüne müdahale anlamı taşıyacaktır” dedi.

YSK’nin ceza infaz kurumlarındaki mahkum seçmenlerin oy kullanmasındaki esasları içeren kararı Resmi Gazete’nin önceki gün yayımlanan mükerrer sayısında yayımlandı. Karara göre, kasıtlı suçtan dolayı ceza infaz kurumunda bulunan (firar edenler dahil) hükümlüler oy kullanamayacak. Kararda, tutuklu veya taksirli suçlardan hükümlü seçmenlerin ise oy kullanmalarında önemli bir kısıtlamaya gidildi. Tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü seçmenler, ikametlerinin bulunduğu şehirlerdeki ceza infaz kurumunda yatmıyorsa 31 Mart’ta oy kullanamayacak. Bu kişiler, ceza infaz kurumunun bulunduğu yer seçmen kütüklerinde kayıtlı olmaları şartıyla tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlülere ilişkin seçmen listesine dahil edilecek.

Üç üyeden muhalefet

YSK Başkan Vekili Erhan Çiftçi ile üyeler Kürşat Hamurcu ve Cengiz Topaktaş bu karara “karşı oy” kullandı. Anayasa ve yasal düzenlemelerde kimlerin seçmen olamayacağı ve seçimlerde oy kullanamayacaklarının açıkça belirlendiği ifade edilen karşı oy yazısında, şu değerlendirmeler yapıldı:
“Haklarında TCK’nin 53. maddesinde düzenlenen hak yoksunluklarının uygulanma imkanı olmayan taksirli suçlardan hüküm giyenler ile tutuklular, seçme ve seçilme haklarına sahiptirler. Taksirli suçlardan hüküm giyenler ile tutuklular, bulunacakları ceza infaz kurumlarını kendileri belirleme imkanına sahip değillerdir. Kalacakları ceza infaz kurumları, Adalet Bakanlığı’nın idari kararı ile belirlenmektedir. Taksirli suçlardan hüküm giyenler ile tutuklu seçmenlerin, kayıtlı olduğu adres ile ceza infaz kurumunun farklı olduğu illerde hiçbir seçim türü için oy kullanamayacağına karar vermek, anayasa tarafından güvence altına alınmış ve bir temel hak olarak düzenlenmiş bulunan seçmen hakkının özüne müdahale anlamı taşıyacaktır.”
Temel bir hak olan seçme hakkının, anayasanın 13. maddesine bağlı olarak ancak kanunla sınırlandırılabileceğine yer verilen karşı oy yazısında, şöyle denildi:

‘Oy hakları var’

“Kanun dışındaki bir düzenleme ile bir temel hak olan taksirli suçlardan hüküm giyenler ile tutukluların oy kullanma hakkına daraltma getirilemez. Taksirli suçlardan hüküm giyenler ile tutuklular, adreslerini ceza infaz kurumunda bulunmaları nedeniyle diğer seçmenler gibi özgürce tayin etme imkanına sahip olmadıklarından seçmen listelerinin de ceza infaz kurumu bilgilerine göre oluşturulması gerekmektedir. Türk Medeni Kanunu’na göre, taksirli suçlardan hüküm giyenler ile tutukluların adreslerinin ceza infaz kurumu olarak belirlenmesi yasal olarak mümkün olmamasına rağmen anayasanın 67. maddesi ve 298 sayılı kanunun 7. maddesi taksirli suçlardan hüküm giyenler ile tutuklulara açıkça oy kullanma hakkı tanımıştır. Anayasada ve yasal düzenlemeler çerçevesinde, seçim takvimine göre kesinleşecek olan listelerde yer alan taksirli suçlardan hüküm giyenler ile tutukluların, ceza infaz kurumunun bulunduğu seçim çevresinde yapılacak tüm seçim türleri için oy kullanmalarına karar verilmesi gerekirken, bu kısma ilişkin aksi yöndeki çoğunluğun görüşüne katılmıyoruz.”