Suriye dönemeci

Suriye’de son aylarda gerek saha gerekse diplomasideki gelişmeler baş döndürücü bir hızla ilerlerken gözler bugün Cenevre’de yapılacak ilk anayasa komitesi toplantısında. Sekiz yılı aşkın süredir devam eden krizin sonlanması için kritik önemde görülen anayasa komitesinin oluşturulduğu ilanı, Rusya-Türkiye-İran’ın Astana süreci kapsamında vardıkları uzlaşıyla 23 Eylül’de duyurulmuştu. Komitedeki isimlere yönelik uzun süredir pazarlıkların sürdüğü daha önce gündeme yansımıştı. 

Cenevre’deki toplantılara ev sahipliği yapacak olan Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen önceki gün yaptığı açıklamada, Anayasa Komitesi’nde Kürtlerin bulunduğunu ancak terör örgütü YPG’nin ana omurgasını oluşturduğu SDG’nin yer almadığını söyledi. 

Pedersen, “Suriye’de devam eden çatışmaların, ülke bütünündeki sorunlara çözüm bulmaya yardımcı olacak ciddi bir siyasi sürecin önemini bir kez daha gösterdiğine” vurgu yaptı.  Komite, Şam yönetimi, muhalifler ve BM’nin belirlediği sivil toplum temsilcilerinden 50’şer kişinin temsil edildiği 150 kişiden oluşuyor. Pedersen, komite toplantılarının bugün yapılacak açılış töreninin ardından her gruptan 15’er kişilik heyetlerle daha küçük ölçekte başlayacağını belirtti. 

‘SON KARAR SURİYE HALKININ’

Komite çalışmalarının sonunda bir anayasa taslağının ortaya çıkmasının hedeflendiğini kaydeden BM temsilcisi, son kararı Suriye halkının vereceğine de işaret etti. Pedersen, Komite’nin Suriye’de “daha geniş siyasi sürecin” kapısını aralayacağını kaydetti. “Anayasa Komitesi’nin oluşturulmasına yönelik anlaşma, Suriye hükümeti ve muhalifler arasındaki ilk siyasi anlaşma olma özelliğini taşıyor. Şu gerçeğin farkındayız; Anayasa Komitesi tek başına Suriye’deki ihtilafları çözemez, çözmeyecek. Komite yeni Suriye’ye giden bir adım olması açısından önem taşıyor” değerlendirmesinde bulundu. 

AA’nın haberine göre komitenin üyeleri dün konakladıkları otellerde BM, Astana garantörleri Türkiye, Rusya ve İran heyetleri ve BM’nin “küçük grup” ismini verdiği Batı ülkelerinin temsilcileriyle ayrı ayrı toplantılar yaptı. Öte yandan, sürecin ciddi pazarlıklara sahne olacağı biliniyor. 

Tarafların nasıl bir anayasa oluşturulacağı, yönetim sistemi, temsiliyet konularında farklı görüşleri ortak zeminde buluşturmasının zorlu sürece işaret ettiği yorumları yapılıyor.

İKİ GRUPLU YAPI

Komite, büyük ve küçük olmak üzere iki yapıdan oluşuyor. Büyük yapı, üyelerin tümünü kapsıyor ve Şam yönetimi, muhalefet ile sivil toplum temsilcileri olmak üzere üç gruptan oluşuyor. Küçük yapı ise üç listeden seçilen 15’er kişiden meydana geliyor ve anayasanın yazımından sorumlu bulunuyor. 45 kişilik yazım kurulunun hazırladığı taslakları, 150 kişilik büyük yapının uygulaması, karar alması için ise tüm üyelerin en az yüzde 75’inin evet oyu vermiş olması gerekiyor.