'Suriye'de kilit mesele, Türkiye'nin ne yapacağıdır'

Newsweek dergisi sitesinde, yazar Owen Matthews'in Türkiye'nin Suriye'deki ciddi krize ilişkin tutumunun irdelendiği bir analizi yayımladı. Esad rejiminin, dostlarını kaybetmek üzere olduğunu, "eski müttefiki Türkiye'nin bile uzaklaştığı"nı belirten Matthews, Suriye'nin siyasi muhaliflerin şimdiye kadar sağlanan "en geniş koalisyonu"nun, Esad rejimine "ölümcül bir darbe" vurmak üzere İstanbul'da toplandığında, Suriyeli Müslüman Kardeşler, sokaklardaki son protestoların liderleri ve sürgündeki Suriyeli aydınların tek bir çatı altında ilk defa bir araya geldiklerine dikkat çekti.

Owen Matthews, geçici Ulusal Konsey üyelerinin belirlenmeye çalışıldığı İstanbul'daki toplantı sürerken Esad rejimi üzerindeki uluslararası baskıların yoğunlaştığına işarete ederek, Obama Yönetiminin de Esad'ı iktidarı bırakmaya çağırdığını anımsattıktan sonra, "Ancak, Esad'ın manevra alanının tükenmekte olduğunun en ciddi göstergesi, Washington'dan gelen kınama değil, Ankara'nın kınamasıdır" sözlerini kullandı.

'Davutoğlu aracılık etti, MİT ajanları da CIA'yi bilgilendirdi'

Türkiye'nin, Suriye'deki "Arap Baharı" başlarında "ülkedeki statükoyu korumak için yoğun çaba gösterirken reform yapıp kanlı baskılara son vermesini sağlamak için Esad'a baskı yaptığı" yorumuna yer verildiği analize şöyle devam edildi: "Ankara, Suriye'nin kötü şöhretli El Muhaberat gizli polisi ile irtibat kurması için MİT Başkanı Hakan Fidan ve diğer bazı üst düzey istihbarat yetkililerini bile gönderdi. Aynı zamanda Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Esad'ı Beyaz Saray'ın, Suriye dahil çeşitli Ortadoğu konularındaki pozisyonuna ilişkin bilgilendirerek aracılık ederken yerindeki MİT ajanları, CIA'nın gelişmeleri takip etmesini sağladı."

Buna karşın "son iki hafta Ankara'nın Esad rejimi konusunda sabrının tükendiği gibi göründüğü"nü de yazan Newsweek, bu bağlamla Davutoğlu'nun Suriye'ye yönelik "mevcut durumu sürdürülemez" yönündeki uyarılarına işaret etti.
 

'İran gelişmeleri pek etkileyemez, Türkiye ise kilit oyuncu'

ABD'li dergi, Türkiye'nin Esad rejiminden uzaklaşmasıyla Şam'ın eski müttefik İran'ın dışında pek az dostu kaldığına işaret ederek, "Ancak askeri ve diplomatik açından İran'ın, Suriye'deki gelişmeleri yerinde etkilemek için yapabileceği pek az şey var. Diğer yandan Türkiye, kritik bir oyuncu. Türkiye, Suriye'nin en büyük ticaret ortağıdır ve Suriye'ye ihracatı, 2005-2010 döneminde bir kata yakın bir artış gösterdi" dedi.

2007 yılında iki ülke arasında serbest ticaret bölgeyi oluşturulan anlaşmanın imzalandığı, vizelerin kaldırıldığı ancak 12 bin Suriyelinin Haziran ayında Hatay'a kaçmasının ardından ticaretin büyük ölçüde azaldığı da belirtildiği analizde, "Daha önemlisi, Suriye'nin gelecekteki siyasi istikrarı Türkiye için hayati bir konu çünkü Suriye'deki büyük Kürt nüfusu arasında ayaklamalar, hızla Türkiye'ye yayılırdı" görüşü öne sürüldü.

'Türkiye'nin iç savaşı önlemek için yapabileceği pek bir şey yok'

"Olaylar, Esad'ı devirmekle tehdit edecek duruma gelirse, kilit mesele, Türkiye'nin ne yapacağıdır" diyen Newsweek, Türk basınına dayanarak Ankara'nın, askeri müdahale olasılığını dışlamayı reddetmekle birlikte bir müdahalenin, sadece son seçenek olarak ve bir BM kararı çerçevesinde yapılabileceğini de belirttiğine dikkat çekti. Buna karşın, dergi, İstanbul'daki muhalifler konferansında "gözlemci" olarak yer alan bir Batılı diplomata atfen "Esad düşerse eğer, Türkiye'nin, bir iç savaşı önlemek için yapabileceği pek bir şey yok" değerlendirmesini de yansıttı.