Tartışma şimdi başlıyor

Kıbrıs sorununa kapsamlı çözüm bulmak amacıyla Eylül 2008'de başlatılan müzakerelerin ikinci turu, bir hafta gecikmeyle başladı.

KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat ve Kıbrıs Rum yönetimi lideri Dimitris Hristofyas, Lefkoşa'da BM kontrolündeki ara bölgede kapsamlı müzakerelere tahsis edilen binada 41. kez bir araya geldi.

Talat, bir gazetecinin, "İkinci tur daha mı iyi olacak" şeklindeki sorusuna "Umutluyuz" karşılığını verdi.

Görüşmeye BM Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Danışmanı Alexander Downer ve BM Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Temsilcisi Taye Brook Zerihoun da katıldı.

"Yeşilırmak konusunu geride bıraktık"

Kıbrıs Rum yönetimi lideri Dimitris Hristofyas, KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat'la bugün yaptıkları görüşmede, Yeşilırmak konusunu geride bıraktıklarını ve önlerine bakmaya karar verdiklerini söyledi.

Talat'la görüşmesinin ardından makamına dönüşünde yaptığı açıklamada "aynı şeylerin tekrar meydana gelmemesi dileğiyle, Yeşilırmak konusunu geride bırakmaya ve önlerine bakmaya karar verdiklerini" kaydetti.

Rum radyosunun haberine göre, "BM'nin öneri sunacağı ve Kıbrıs Rum tarafına baskı yapacağı" yönündeki haberlerin sorulması üzerine Hristofyas, "Benim yorumlayabileceğim tek şey kendi halimizdir" dedi.

Hristofyas, her gün gazetelerin ve diğer yayın kuruluşlarının, kendisinin Ulusal Konsey üyelerine verdiği belgeleri sürekli yayımladığını gördüğünü belirterek, "bunları basına verenlerin 'başkana yardımcı olmayı ve Kıbrıs sorununu çözmeyi istediklerini' iddia ettiklerini" kaydetti.

Kıbrıslı Türk ve Rum sanatçıların sergisine değinen Hristofyas, etkinliğin, Kıbrıs sorununa çözüm ve yeniden birleştirme getirmesi temennisinde bulundu.

Talat'ın açıklamaları

Talat, Hristofyas'la görüşmesinin ardından Cumhurbaşkanlığına dönüşünde yaptığı açıklamada, bugünkü görüşmede, "bundan sonra birbirlerine farklı konularda kağıtlar vererek değil, konuları tartışarak ve bu şekilde ortak noktaya varmaya gayret göstererek ilerleme sağlama hususunda fikir birliğine vardıklarını" belirtti.

Güzelyurt'taki Ay. Mamas Kilisesinde yapılacak ayin için Yeşilırmak Kapısından yapılacak geçişler konusunda geçenlerde meydana gelenleri de ele aldıklarını ifade eden Talat, "bu konuyu kapatmayı ve geleceğe bakmayı kararlaştırdıklarını" söyledi.

Toplantıdan sonra, müzakerelerin yapıldığı salonda eserleri sergilenen sanatçılara yönelik olarak BM tarafından düzenlenen kokteyle katıldıklarını da kaydeden Talat, sergiyi de gezdiklerini belirtti.

"Kayıplar konusu politize edilmemeli"

Talat, bir gazetecinin, "Rum medyasında Hristofyas'ın bugünkü görüşmede kayıplar ve vatandaşlık konusunu gündeme getireceğinin yer aldığını" hatırlatarak bu konuların gündeme gelip gelmediğini sorması üzerine Talat, "Bu baş başa görüşmede gündeme getirilebilir, ama görüşmenin konusu değil" dedi.

Kayıplar konusundaki çalışmaların iyi bir şekilde devam ettiğini ve bu konuyu politize etmemek gerektiğini belirten Talat, "Bunlar anlaşılan politize edilmesini ve çözümlenmemesini isteyenlerin kışkırtmasıdır" dedi.

"Hem Türk, hem de Rum tarafından, Kıbrıs konusunun da kayıplar konusunun da çözümlenmesini istemeyen çevrelerin müzakereleri de kışkırtması ve sabote etmesi için yapılan girişimler olduğunu" kaydeden Talat, şunları söyledi:
"Bunlara rağbet etmedik, kayıplar konusu tamamen Kayıplar Komitesinin işidir ve politize edilmemesi gerekir, politize edilirse bu görüşmeleri dahi etkiler. Yeşilırmak Kapısının nasıl etkilediğini gördük, aynı şeyi ve daha kötüsünü yaşamak istemiyorsak politize etmemeliyiz, çözüm istemeyenin kışkırtmalarına prim vermemeliyiz."

Downer: İlerlemeden gayet memnunuz

BM Genel Sekreteri Kıbrıs Özel Danışmanı Alexander Downer, müzakereleri yürütmenin liderlerin görevi olduğunu ifade ederek, ''Şu anda ilerlemeden gayet memnunuz'' dedi.

KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat ile Kıbrıs Rum yönetimi lideri Dimitris Hristofyas arasında Lefkoşa ara bölgede yapılan, ikinci tur müzakerelerin ilk görüşmesi sona erdi.

Downer, görüşmenin ardından yaptığı açıklamada, liderlerin önce baş başa görüştüğünü ve burada Yeşilırmak kapısında yaşanan gelişmelerin de ele alındığını belirterek, tarafların bu sorunu ''geride bırakmaya'' karar verdiğini söyledi.

Heyetlerin de katılımıyla yapılan görüşmede, ''Yönetim ve Güç Paylaşımı'' ana başlığı altındaki ''federal yürütme'' konusunun ele alındığını kaydeden Downer, tarafların bu konuda farklı düşüncelerini yakınlaştırmak için karşılıklı öneri sunduğunu, bu önerilerin gelecek hafta yapılacak görüşmede ele alınacağını belirtti.

Bir soru üzerine, önerilerin neler olduğu hakkında bilgi vermeyen Downer, ''liderler arasında olanlara fazla müdahale etmek istemediklerini'' söyledi.

Müzakereleri liderlerin yürüttüğünü ve onlara yardım etmek için adada bulunduklarını ifade eden Downer, liderlerin müzakerelerde kendilerini rahat hissetmesi gerektiğini kaydetti.

İki bölgeli, siyasi eşitliğe dayalı federal bir çözüm için ve BM Güvenlik Konseyi kararların uygun bir çözüm bulunması için yardımcı olmaya çalıştıklarını belirten Downer, ''Ancak bu müzakereleri yürütmek liderlerin görevi ve şu anda ilerlemeden gayet memnunuz'' dedi. Liderlerin gelecek görüşmesi, 17 Eylül Perşembe günü yapılacak.

Sergi açılışı ve çivili sandalye esprisi

Talat ve Hristofyas, Downer'in açıklamasının ardından, ''görüşmeleri desteklemek amacıyla'' çeşitli zamanlarda ara bölgede gerçekleştirilen sanat sergilerinden birinin açılışına katıldı.

Kıbrıslı Türk ve Rum sanatçıların eserlerinden oluşan serginin açılışı sırasında düzenlenen resepsiyona da katılan Talat ve Hristofyas, karşılıklı şampanya kadehi kaldırdı ve sergiyi gezdi.

Talat, sergiyi gezerken, üzerinde çiviler bulunan bir sandalyeyi işaret ederek, eserin sahibi sanatçıya, ''Bunu Sayın Hristofyas'a hediye edebilir miyim?'' diye espri yaptı. Hritofyas da Kıbrıs'ta iki toplum için ''sandalyenin tamiri'' yönünde çalıştıklarını belirtti.

Zeytin fidanı

Bu arada, ''Geleceğimizi Kurtarma Operasyonu'' adlı oluşumu temsil eden bir grup Kıbrıslı Türk genci, Cumhurbaşkanı Talat'a, görüşmeye gittiği sırada Metehan Sınır Kapısı'nda, görüşmelere destek vermek amacıyla bir mektup ve görüşme bölgesine dikilmek üzere barışın sembolü olan zeytin ağacı fidanı verdi.

Çözüm istemlerini ileten birer mektubu da Hristofyas ve BM yetkililerine iletmesi için Cumhurbaşkanı Talat'a veren gençler, Kıbrıs sorununa çözüm bulunmasını istediler.

Cumhurbaşkanı Talat da gençlerin gerçekleştirdiği etkinliği ''anlamlı'' olarak niteleyerek ''Gerçekten, Kıbrıs sorununu çözmemizin zamanıdır'' dedi.

Kıbrıs sorununu çözmek için zamanın gittikçe tükendiğini ifade eden Talat, hızlı hareket edilmesinin zorunluluğunu vurguladı ve Kıbrıs Türk tarafının bu konuda herhangi bir endişesi bulunmadığını belirtti.

Güney Kıbrıs'ta özellikle fanatik çevrelerin çok büyük gürültüler çıkararak hızlı gidişi engellemeye çalıştıklarını kaydeden Talat, Hristofyas'la süreci ilerleterek Kıbrıs Türkü'nün beklediği çözümü sağlayacaklarına olan inancını dile getirdi.

Cumhurbaşkanı Talat, görüşmede, zeytin ağacı fidanını Hristofyas'a verdi.

Müzakerelerin ilk turu

Müzakerelerin ilk turu, 6 Ağustos'ta yapılan 40. görüşmeyle tamamlanmıştı. Taraflar ilk turda, uzlaşmaya vardıkları ve varamadıkları konuları belirleyerek 30 ortak metin hazırladı.

Müzakerelerin ilk turunda pozisyonlarını ortaya koyan taraflar, Lefkoşa ara bölgede yaklaşık 11 ay süren görüşmelerde Kıbrıs sorununu 6 ana başlık üzerinden görüştü. Taraflar arasında oldukça fazla derin görüş ayrılıkları olduğu görüldü.

Müzakerelerde sırasıyla, Yönetim ve Güç Paylaşımı, Mülkiyet, AB, Ekonomik Konular, Toprak ile Güvenlik ve Garantiler ana başlıkları ele alındı. Taraflar, tüm başlıkları görüştükten sonra, yeniden Yönetim ve Güç Paylaşımı başlığına dönerek, bu başlık altındaki "Vatandaşlık, Yabancılar, Göç ve İltica" konusunu da masaya yatırdı.

Yönetim ve Güç Paylaşımı, AB ile Ekonomik Konular başlıklarında kısmen ilerleme kaydeden taraflar, Mülkiyet, Toprak ile Güvenlik ve Garantiler konularında ise herhangi bir yakınlaşma sağlayamadı.

Tarafların 3 Eylül'de yapılması planlanan görüşmesi, henüz resmen açılmayan Yeşilırmak kapısından 2 Eylül'de ayin için KKTC'ye geçecek bazı Rumların, prosedüre uymaması nedeniyle KKTC'ye geçememesini gerekçe gösteren Rum tarafının, görüşmeye katılmayacağını açıklaması üzerine yapılamamıştı.