Tatil okumaları için çizgi romana ne dersiniz?

Büyüklerine orada ne yazdığını soruyor ama bir türlü anlayamıyor öyküyü. Olsun! Abdülcanbaz'ın kareler arasında birbirini izleyen eylem görüntüleri çok eğlenceli geliyor ona. Okumaya başladıktan sonra bu yolculuk devam ediyor. Abdülcanbaz'ın felsefesini anlamaya başladığında iyice tutuluyor ona. Turhan Selçuk, 1987'de Abdülcanbaz'ı emekli ettiğinde epey büyümüş çocuk, ama bir yakınını yitirmiş gibi hüngür hüngür ağlıyor. Selçuk yeniden çizmeye başladığında, düşünün siz o kavuşmanın sevincini'

Abdülcanbaz'ın ardından hayatıma giren çizgi roman karakteri Asteriks oluyor. Roma ordusu kumandanı Sezar'a direnebilme cesaretini gösteren Galyalıların serüvenlerinin anlatıldığı Asteriks unutulur gibi değil! Asteriks ve arkadaşlarının en önemli silahı Galya'nın büyücüsü Büyüfiks'in yaptığı sihirli içeceğin tarifini ah bana bir veren olsa! Bilimkurgu, fantastik, çizgi, eğlence hepsi bir arada! Asteriks'in dünyasında çıktığım yolculuklardan uzun süre dönmediğimi bilirim. Sözü madem çizgi romana düşürdük, tatil okumaları için çizgi romana ne dersiniz?

Yapı Kredi Yayınları 2007'de efsane kahraman Red Kit'in serüvenlerini okuyucuyla buluşturmaya başladı. Özenli baskı ve çevirisiyle kitaplıklarımızla saklamak isteyeceğimiz bir dizi oldu Red Kit. Rin Tin Tin, Düldül, posta arabacısı Hank, Dalton Kardeşler, Avarel serüvenin unutulmaz yan kahramanları. Yapı Kredi Yayınları'nın her yaştan gençler için aylık çizgi roman dergisi Doğan Kardeş'i de anmadan geçmemek gerek.

Bugün çocukluklarını yaşayanlar, ileride 'çizgi roman okumayı Kazu Kibuishi kitaplarıyla sevdim,' diyebilirler. 1978 Tokyo doğumlu olan Kibuishi'nin Tılsım Dizisi'nin ilk kitabı 2009'da Desen Yayınları'ndan çıkmıştı, onu dizinin diğer kitapları izledi. Tılsım serisinin ilk kitabı Taşmuhafızı'nda, Emily ve ailesi bir trafik kazası geçirir. Emily'nin babası David öldükten sonra, annesi Karen, Emily ve Navin'in hayatı değişir. Babanın ölümü aileyi maddi güçlüklere iter, Karen çocuklarıyla birlikte ailesinden kalan, uzun zamandır boş olan eve yerleşir. Bu evde bulunan tılsımlı bir kolye fantastik dünyanın kapılarını açar okura. Emily'nin tılsımlı kolyeyi bulduğu günün akşamı tuhaf sesler aileyi uyutmaz. Seslerin geldiği yere doğru giderler ve ortaya çıkan dumanımsı bir canavar Karen'i kaçırır. Karen'le birlikte Alledia ismi verilen bir gezegene doğru yolculuğa başlarız. Kitabın olağanüstü resimleri bu fantastik gezegeni gerçek kılar. Tılsım Dizisi'nin ikinci kitabı Taşmuhafız'ın Laneti'nde de heyecan dolu bir serüven bekliyor okuru. Kazu Kibuishi'nin comic ' Con tarafından bu yıl verilecek olan Eisher Ödülü adayı olduğunu da söyleyelim.

Çocukları çizgi romanların heyecanlı dünyasına çağıracak bir başka dizi de Okuldaki Sır dizisi. Japon sanatçı Queenie Chan, serinin hem yazarı hem illüstratörü. Okuldaki Sır serisi, kentten epey uzakta, koruların ardına gizlenmiş olan yatılı kız okulunda geçen tuhaf olayları anlatıyor. Söylentiye göre okulun eski öğrencilerinden bazıları kâbuslar görüp hastalanmış ve gece olunca civardaki çalıların arasında birden kayboluvermişlerdir; bu lanet yıllarca sürüp gitmiştir. Kitabın ana karakterleri olan Jeanie ve Amber da okula yeni gelen ikiz kız kardeşlerdir; bu lanet onlara da bulaşır. Amber rüyalarında hayaletler görmeye ve gerçekle rüyalar âlemi arasında yaşamaya başlar. Jeanie, bu rüyaların ardındaki gerçekleri ortaya çıkarmak için sır kapısını aralamaya karar verir. Okulun müdiresi Bayan Skeener, kitabın omurgasında önemli bir görev üstleniyor. Psikolojik gerilim ve korku seven okurların bir solukta okuyacağı dizinin gizemi ancak son kitapta çözülüyor, okurlara ipucu vermiş olalım.

Çizgi roman dünyası klasiklerle ivme kazanmış, daha çok okura ulaşmış görünüyor. Klasikleri çizgi romanlardan okuma konusunu kimileri tartışadursun yayınevleri nitelikli baskılarıyla okurları dünya klasikleriyle buluşturmayı sürdürüyor. Desen Yayınları'ndan çıkan Tom Sawyer'i okumaya başlarken biraz tedirgindim doğrusu, ya bu benim Tom Sawyer'im değilse, ya aynı tadı alamazsam, ya çeviri kötüyse' Okuyup bitirdiğimde önyargılı düşündüğümü gördüm. Mark Twain'in ölümsüz eseri Tom Sawyer, çizgi roman dünyasının en önemli yayınevlerinden Delcourt'tan lisanslanmış ve iyi bir çeviri ile okuruna ulaştırılmış. Mark Twain'in önsözü de kırpılmadan koyulmuş kitaba: 'Bu kitapta anlatılan maceraların birçoğu gerçektir; bunlardan bir ya da iki tanesini bizzat yaşadım. Diğerleri de sınıf arkadaşlarımın başından geçti. Huck Finn bu arkadaşlarımdan biridir. Sık sık görüştüğüm üç çocuğun karakter özelliklerinin birleşmesinden doğan, böylece kitabımın hayali yapısını fazlasıyla besleyen Tom Sawyer da arkadaşlarımdan biridir'' (s.3)

Genç Turkuvaz Yayınları'nın 'Çizgilerle Klasikler' serisi, hem çizgi roman adına hem de dünya edebiyatının başyapıtlarıyla çocukları tanıştırmak adına çok başarılı bir adım. Sherwood Ormanı'nın kahramanı Robin Hood'u bu kez Aaron Shepard ve Anne Watson anlatmış, Jennifer Tanner resimlemiş. Robin Hood, İngiliz halk hikâyelerinde var olan bir haydut. Robin Hood hakkındaki birçok kaynak, onu en çok Fulk Fitzwarin isimli bir Norman soylusunun Kral John'a karşı çıkarak haydut olmasıyla bağdaştırır. Robin Hood birçok film, kitap, çizgi dizi ve oyunlara konu olmuştur. Zenginden alıp yoksula veren bu kahramanın mücadelesini çizgi roman tadıyla okumak isteyenler, İlknur Özdemir'in başarılı çevirisiyle yayımlanan Robin Hood'u tatil çantalarına koyabilir. Çizgilerle Klasikler dizisinin bir başka kitabı Victor Hugo'nun ölümsüz yapıtı Notre Dame'ın Kamburu. Her yaştan çizgi roman meraklıları için yeniden hazırlanan kitabın anlatıcısı L.Lowens, resimleyen: Greg Rebis. Paris'teki ünlü Notre Dame Katedrali'nin çan kulesinde saklanan Quasimodo ve Çingene kızı Esmeralda'nın hikâyesini bir de böyle okumalı.

Zaman Makinesi, dizinin en sevilen kitaplarından olmaya aday. Çizimleri başarılı, bilimkurgu seven okurlara söyleyecek çok sözü olan bir kitap. Bir bilim adamı zamanda yolculuk edebilen bir makine icat eder. Ama arkadaşları bunun gerçek olabileceğine inanmaz ve onunla alay eder. Bunun üzerine Zaman Yolcusu makinesine atladığı gibi, soluğu binlerce yıl sonrasında alır. Makinesinden indiğinde insan ırkının son temsilcileri olan küçük Eloi'lerle tanışır. Ama dünya üzerinde sadece bu sevimli canlılar yaşamaz. Dünyanın diğer ev sahipleri Morlock'lar yeraltında gizlenen, korkunç dev yaratıklardır. Ne yazık ki, Zaman Yolcusu'nun buradan tek kaçışı olan makinesi onların mağarasındadır. Zaman Makinesi'ni anlatan: Terry Davis, Resimleyenler: José Alfonso - Ocampo Ruiz.

Benim gibi Jules Verne hayranları özgün metinden aldıkları tadı alamayacak olsalar da yine de Dünyanın Merkezine Yolculuk, çizgi roman dünyasına başarılı bir giriş yapmış. Axel Lidenbrock ve amcası 300 yıllık eski bir kitabın içinde gizemli bir mesaj bulur. Bu not Dünya'nın merkezine giden gizli bir geçidi tarif etmektedir. Axel ve amcası yanlarına bir de rehber alarak hiç zaman yitirmeden hemen yola koyulur. Bir süre sonra gizli geçidi bulup yanardağdan aşağıya, Dünya'nın merkezine inmeye başlarlar. Yerin altında ırmaklar, okyanuslar, garip kayalar ve tarihöncesine ait canavarlar keşfederler; onları sonsuza kadar yerin altına hapsedebilecek pek çok tehlikeyle karşılaşırlar. Anlatanlar: Davis Worth Miller ve Katherine Mclean Brevard, resimleyen: Greg Rebis.

Ümit Kireççi, Çizgi Roman Senaryosu adlı kitabında, çizgi romanlara karşı olan önyargıdan bakın nasıl söz ediyor: 'Topu topu yüz elli yıl civarı bir tarihe sahip olan çizgi romanın bu kadar çabuk tıkanması, zorlukla karşılaşması inanılır gibi değildi. Gerçi buna her şeyden önce çizgi romana karşı duyulan önyargıların neden olduğunu da eklemek gerekir. Çocuk işi olarak görülen, zararlı bulunan, sansürlenmeye kalkışılan bir sanat olarak iyi bile dayandığı söylenebilir. Ancak bu tarz engellemelerin başlıca nedeni olan bilgisizlik, çizgi romanla ilgili eserlerin azlığı nedeniyle gerekli şekilde aşılamamış, önyargılar kırılamamıştır. Bu sebeple, çizgi romanın hem engellemelerden kurtulabilmesi, hem de daha yetenekli kişilerin daha yetkin olarak eserler üretmesine yol gösterecek kuramsal çalışmaların artması gerekmektedir.'(s, 178) Ümit Kireççi'nin yazdığı, Çizgi Roman Senaryosu adlı kitap kuramsal çalışma yapmak isteyenler için iyi bir kaynak.

Çocuk okurlar çizgi filmlerden, kitaplardan tanış oldukları kahramanlarla çizgi roman aracılığı ile yeniden karşılaşınca hoş bir okuma deneyimi yaşayacaklardır. Klasiklerin çizgi romanlarının da yapılıyor olması 'Çocuklar bunları özgün yapıtlardan okumasınlar' anlamına gelmemeli elbette. Her ikisinden de okuyup karşılaştırma, sorgulama yapabilecek, eleştirel bakabilecek okur yetiştirebilsek fena mı olur?

www.maviselyener.com

*Tılsım Dizisi, Kazu Kibushi/ Desen Yayınları

*Okuldaki Sır Dizisi, Queenie Chan/ Desen Yayınları

*Tom Sawyer, Mark Twain, Çeviren: Berfu Durukan/ Desen Yayınları, 142 s.

* Red Kit, Morris Goscinny/ Yapı Kredi Yayınları

*Doğan Kardeş, Aylık Çizgi Roman Dergisi/ Yapı Kredi Yayınları

*Çizgilerle Klasikler Dizisi, Zaman Makinesi, Notre Dame'ın Kamburu, Robin Hood, Dünyanın Merkezine Yolculuk/ Genç Turkuvaz

*Çizgi Roman Senaryosu, Ümit Kireççi, Crea Yayınları, 188 s.