TBMM hiç böyle bir yasama yılı görmedi

TBMM, 26. dönem 2. yasama yılı parlamento tarihinde yaşanan tartışmalar, milletvekillerinin tutuklanması, anayasa değişikliği, milletvekilleri arasında geçen sert kavgalarla pek çok ilke imza attı. TBMM’nin 1 Ekim’e kadar tatile girmesiyle 26. dönem 2. yasama yılı da sona erdi. TBMM’nin 1 Ekim 2017’de açılmasıyla 3. yasama yılı başlayacak. Yaklaşık 10 ay süren 2. yasama yılı ise TBMM tarihinde pek çok ilkin yaşanmasına neden oldu. 2. yasama yılında öne çıkan gelişmeler şöyle:

-Vekillere art arda tutuklama: 26. dönemin başında yapılan anayasa değişikliğiyle dokunulmazlıkların bazı dosyalar üzerinden kaldırılmasının ardından 2. yasama yılının başında milletvekillerine yönelik tutuklamalar yaşandı. 1994 yılında dokunulmazlığı kaldırılan DEP’li milletvekillerinin tutuklanmasından 22 yıl sonra parlamentoda görev yaparken 4 Kasım 2016 tarihinde HDP’li 12 vekilden 9’u tutuklandı. Parlamento tarihinde ilk kez darbe koşulları dışında genel başkan düzeyinde vekiller tutuklandı. HDP Eş Genel Başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ da tutuklanan vekiller arasındaydı.

-HDP ve CHP’li 11 vekil hâlâ tutuklu: TBMM’de 9 milletvekilinin tutuklanmasıyla başlayan süreçte tutuklamalar yaşanmaya devam etti. Gözaltına alınıp bırakılan vekil sayısı 40 dolayında olurken, bugün itibarıyla aralarında HDP Eş Genel Başkanı Demirtaş’ın da olduğu 1’i CHP’li toplam 11 milletvekili hâlâ tutuklu. Tutuklanıp serbest bırakılan vekil sayısı ise Leyla Birlik, Besime Konca, Nihat Akdoğan ve Meral Danış Beştaş olmak üzere toplam 4 oldu.

-HDP yasama faaliyetlerine katılmadı: Milletvekillerinin tutuklanmasının ardından HDP bir süre yasama faaliyetlerine katılmama kararı aldı. HDP yaklaşık iki haftalık süre içinde ne Genel Kurul çalışmalarına ne de komisyon çalışmalarına katıldı. Parti içinde Meclis’ten çekilme tartışmaları da yürütülürken, sonuç olarak HDP tekrar yasama faaliyetlerine katılma kararı aldı.

-Muhalefetin sesi kısıldı: 24. dönemde de gündeme gelen, büyük kavga ve tartışmalara neden olan İçtüzük değişikliği 26. dönem 2. yasama yılının sonunda AKP ve MHP’nin ortaklaşa hazırladığı değişiklik teklifiyle hayata geçti. Muhalefetin sesini kısan içtüzük değişikliğine karşı CHP’li milletvekilleri Genel Kurul’da bir gün süreyle nöbet tutarak eylem yaptı.

-Anayasa değişikliği kavgası: AKP ve MHP’nin parlamenter sistem yerine başkanlık sistemini getiren anayasa değişikliği önerisinin hem komisyon hem Genel Kurul sürecinde TBMM tarihinde milletvekilleri arasında yaşanan en büyük kavgalara sahne oldu. Anayasa değişikliğinin komisyon sürecinde yaşanan kavgalar, Genel Kurul aşamasında 10’larca vekilin birbirine girdiği tam bir meydan kavgasına döndü. Kavga nedeniyle Meclis kürsüsü ve kürsüdeki ses sistemi zarar gördü; bazı milletvekillerinin burnu kırıldı, bazı milletvekilleri ise bacağından yaralandı.

-Yönetim biçimi değişti: Anayasa değişikliğinin AKP ve MHP’nin desteğiyle Genel Kurul’dan geçmesinin ardından 16 Nisan referandumuyla Türkiye’nin yönetim şekli resmen değişti. Parlamenter sistem yerine başkanlık sistemi geldi. Buna bağlı olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan tekrar AKP Genel Başkanı oldu. Yeni sistem kapsamında ilk kez bir cumhurbaşkanı da bir parti grubunda konuşma yaptı.

*Dört üyenin vekilliği düştü: Vekillerin tutuklanmasının ardından TBMM tarihinde bugüne kadar pek uygulanmayan yöntemlerle 2. yasama yılında toplam 4 parlamenterin milletvekilliği düşürüldü. Figen Yüksekdağ ve Nursel Aydoğan’ın haklarındaki cezaların kesinleşmesi üzerine Başbakanlık tezkeresinin Genel Kurul’da okunmasıyla milletvekillikleri düşerken, Tuğba Hezer ve Faysal Sarıyıldız’ın milletvekilleri ise devamsızlık yaptıkları gerekçesiyle Genel Kurul’da yapılan oylamayla düşürüldü. TBMM’nin yakın döneminde ilk kez devamsızlık nedeniyle milletvekilliği düşürülmüş oldu.

*15 Temmuz etkinliği tartışması: 15 Temmuz darbe girişiminin birinci yıldönümünde TBMM’de yapılan etkinliklerde davetiye krizi çıktı. TBMM’deki gece etkinliğine muhalefetin davet edilmemesine gelen tepkiler üzerine muhalefet davet edildi. Ancak etkinliğe saatler kala yeni program yayımlanarak muhalefetin konuşmaları etkinlikten tekrar çıkarıldı.

-Kadın vekiller birbirine girdi: Anayasa değişikliğinin Genel Kurul görüşmeleri hem ilginç bir eyleme, hem de bu eylem nedeniyle kadın vekiller arasında çıkan kavga ilklerin yaşanmasına neden oldu. Bağımsız Ankara Milletvekili Aylin Nazlıaka kendisini kürsüye kelepçeledi. Yaklaşık 2 saat süren eylem ise AKP’li kadın milletvekillerinin Nazlıaka’yı zorla kürsüden uzaklaştırmak isterken yaşanan kavgayla son buldu. Kadın milletvekillerinin karıştığı kavgada CHP’li Şafak Pavey ve Nazlıaka yaralandı.

 -Darbe raporu tartışması: İkinci yasama yılında çalışmalarına başlayan TBMM Darbe Araştırma Komisyonu, hem dinlediği hem de dinlemediği isimlerle kamuoyunda sürekli tartışıldı. Komisyonun raporu da AKP ile CHP arasında büyük tartışmalara neden oldu. Taslak raporda olmamasına karşın CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu ve CHP’yi FETÖ’yle işbirliği içinde olduğu suçlaması eklendi. CHP buna karşı rapora eklediği ek şerhinde AKP ile FETÖ arasında yıllar içindeki birliktiklerine ilişkin fotoğraflar, gazete haberleri ve videoların bulunduğu “AKP ve FETÖ kardeşliği” başlığıyla 72 sayfadan oluşan ekleme yaptı.

*290 yasa kabul edildi: 26. dönem 2. yasama yılında toplam 120 birleşimde, torba yasa değişiklikleriyle toplam 290 yasa ve 34 Meclis kararı kabul edildi, 2 araştırma komisyonu kuruldu