Tebligat Kanunu değişiyor

Tebligat Kanunu ile Adli Sicil Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Yasa Tasarısı'na göre, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, özel bütçeli idareler, düzenleyici ve denetleyici kurumlar, sosyal güvenlik kurumları, il özel idareleri, belediyeler, köy hükmi şahsiyetleri, barolar ve noterler tarafından yapılacak (elektronik ortam da dahil) tüm tebligatlar, Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü veya memur aracılığı ile iletilecek.

Bugüne kadar posta idaresi veya memur aracılığıyla yapılan tebligat, elektronik yolla da yapılabilecek. Tebligata elverişli bir elektronik adres vererek, bu adrese tebligat yapılmasını isteyen kişiye, elektronik yolla tebligat yapılabilecek. Sermaye şirketlerine elektronik yolla tebligat yapılması zorunlu kılınıyor. Elektronik yolla tebligatın zorunlu bir sebeple yapılamaması halinde, diğer usullere göre tebligat yapılacak.

Elektronik yolla tebligat, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen üçüncü günün sonunda yapılmış sayılacak.

Bilinen en son adresin tebligata elverişli olmadığının anlaşılması veya tebligat yapılamaması halinde, muhatabın adres kayıt sisteminde bulunan yerleşim yeri adresi, bilinen en son adresi olarak kabul edilecek ve tebligat buraya yapılacak. Bunun dışında başkaca bir adres araştırması yapılmayacak.

Gösterilen adres, muhatabın adres kayıt sistemindeki adresi olup, muhatap o adreste hiç oturmamış veya o adresten sürekli olarak ayrılmış olsa dahi, tebliğ memuru tebliğ olunacak evrakı, o yerin muhtar veya ihtiyar heyeti azasından birine, zabıta amir veya memurlarına imza karşılığında teslim edecek ve ihbarnameyi gösterilen adresteki binanın kapısına yapıştıracak. İhbarnamenin kapıya yapıştırıldığı tarih, tebliğ tarihi sayılacak. Adreste bulunmama sebebi mazbataya yazılacak.

 

Yurt dışında bulunan Türk yurttaşları

Tasarıda, yurt dışında bulunan Türk yurttaşlarına yapılacak tebligat da yeniden düzenleniyor. Bugüne kadar Adalet Bakanlığı aracılığıyla yapılan tebligat, ilgili temsilciliğe yapılacak. Buna göre, yetkili merciler tarafından çıkarılacak tebligatta, tebliğ evrakı doğrudan o yerdeki Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğuna gönderilebilecek.
İlanen tebligat, gazetenin yanı sıra elektronik ortamda da yapılacak.

Adresini değiştiren kimse, yenisini bildirmediği ve adres kayıt sisteminde yerleşim yeri adresi de tespit edilmediği takdirde, tebliğ olunacak evrakın bir nüshası eski adrese ait binanın kapısına asılacak ve asılma tarihi tebliğ tarihi sayılacak. Daha önce tebligat yapılmamış olsa bile, tüzel kişiler bakımından resmi kayıtlardaki adresleri esas alınacak.
Daha önce yurt dışındaki adresinde tebligat yapılmış Türk vatandaşı, yurt dışındaki adresini değiştirir ve bunu tebliğ çıkaran merciye bildirmez, adres kayıt sisteminden de yerleşim yeri adresi tespit edilmezse; bu kişinin yurt dışında daha önce tebligat yapılan adresine Türkiye Büyükelçiliği ve Konsolosluğunca gönderilen bildirimin adrese ulaştığının belgelendiği tarihten itibaren 30 gün sonra tebliğ yapılmış sayılacak.

 

Celse esnasında ve kalemde tebligat

Sadece celse esnasında doğrudan tebligat düzenlemesi, yapılan değişiklikle mahkeme, savcılık kalemlerinde ve icra dairelerinde de yapılacak. Buna göre, celse esnasında veya kalemde, soruşturmaya, davaya ya da takibe ait evrakın, taraflara, katılana veya vekillerine tutanağa geçirilmesi suretiyle veya imza karşılığında tebliğ konusu belirtilerek yapılacak bildirim, tebliğ hükmünde olacak. Bu durumda ayrıca tebliğ mazbatası düzenlenmesi gerekmeyecek.

Tapuda kayıtlı veya miras, istimlak, cebri icra veya mahkeme ilamı ile iktisapta bulunan hak sahipleri, adreslerini ve değiştirdikleri takdirde yenisini, bulundukları yerin tapu idaresine bildirmeye mecbur olacak. Davetiyle veya tebliğ evrakı, bu suretle bilinen son adrese gönderilecek. Hak sahiplerinin adresi bildirmemeleri halinde, adres kayıt sistemindeki adresleri, tebligat adresi olarak kabul edilecek.

Düzenlemenin uygulamasına ilişkin usul ve esaslar İçişleri, Maliye ve Ulaştırma bakanlıklarının görüşü alınarak Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.

Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü, elektronik ortamda yapılacak tebligata ilişkin her türlü teknik altyapıyı, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 1 yıl içinde kurarak faaliyete geçirecek.

 

Adli sicil kaydı

Tasarıda, Türkiye'de yaklaşık 15 milyon insanı ilgilendiren ve Adalet Bakanlığı'nın 5 lira karşılığında verdiği adli sicil kayıtlarıyla ilgili düzenleme de yapılıyor.

Bir suça ilişkin soruşturma ve kovuşturma kapsamında adli sicil ve arşiv kayıtlarında; mahkeme, hakim, askeri hakim, Cumhuriyet başsavcılığı ve askeri savcılık doğrudan doğruya sorgulama yapabilecek.

Kolluk ve diğer kamu kurum ve kuruluşları, görev ve yetkileri kapsamında ihtiyaç duydukları adli sicil ve arşiv ayıtlarını, Adalet Bakanının izniyle Adli Sicil ve Arşiv Kaydı Paylaşım Sisteminden sorgulayacak. Adli Sicil ve Arşiv Kaydı Paylaşım Sistemi veri tabanındaki bilgilerin tamamı, hiçbir kurum ve kişiye verilemeyecek.

Kolluk ile diğer kamu kurum ve kuruluşları, mevzuatın izin verdiği durumlarda, kendi iş ve işlemlerine esas olmak üzere, sadece o iş ve işlemle ilgili olarak sorgulama yapabilecek. Sorgulanan adli sicil ve arşiv kayıtlarına ilişkin bilgi ve belgeler, sorgulama yapan kurumlarda sorgulamayla ilgili iş ve işlemin tamamlanmasından sonra hiçbir şekilde muhafaza edilmeyecek veya kayıt altına alınmayacak, sorgulamanın tamamlanmasının ardından imha edilecek.

 

Adli sicil kayıtları sorgulanabilecek

Gerçek kişiler, kendileriyle ilgili adli sicil ve arşiv kayıtlarını, güvenli elektronik imza veya yönetmelikle belirlenecek diğer güvenli kimlik doğrulama araçlarını kullanarak sorgulayabilecek. Sorgulama sonucu oluşturulan elektronik imzalı Adli Sicil veya Arşiv Kaydı Belgesi, elektronik ortamda ilgilisine güvenli şekilde ulaştırılacak.

Adli Sicil ve Arşiv Kaydı Paylaşım Sistemi'nden elektronik ortamda kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişilerce yapılacak sorgulamalardan ücret alınmayacak.
Bu düzenlemeyle ilgili teknik altyapıya, kurulacak sistemlerin güvenliğine, kişisel verilerin korunmasına, sorgulanan adli sicil ve arşiv kayıtlarına ilişkin bilgi ve belgelerin sorgulama yapan kurumlarca imha edilmesi ve diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar, Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.

Kamu kurum ve kuruluşları, düzenlemenin yürürlüğe gidiği tarihten itibaren en geç 1 yıl içinde adli sicile ilişkin gerekli teknik altyapıyı kurarak Adalet Bakanı'ndan izin alacak.
Adalet Bakanı'ndan izin alan kamu kurum ve kuruluşları, görev ve yetkileri kapsamında ihtiyaç duydukları adli sicil ve arşiv kayıtlarını, doğrudan Adli Sicil ve Arşiv Kayıtları Paylaşım Sistemi'nden sorgulamaya başlayacak, vatandaşlardan doğrudan adli sicil veya arşiv kaydı isteyemeyecek.