TGC'den Başbakan'a mektup

Başkan Erinç'in Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu kararıyla yazdığı mektupta yalnız yıpranma hakkına değil, 5953 sayılı yasanın uygulanmasındaki ve  itibari hizmet zammı konusundaki adaletsizliklere de dikkat çekti. Mektup Basın Yayınla İlişkili Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç'a da iletildi.
 
Başkan Erinç, gazetecilerin büyük bölümünün, ya taşeronlar eliyle genel iş yasası kapsamında ya da telif ücretiyle  ve serbest meslek mensubu statüsünde çalıştırıldığını hatırlatarak, yazdığı mektupta “Bunun nedeni de 212 Sayılı Yasa'yla değiştirilen 5953 Sayılı Yasa'nın  uygulanmasını zorlayacak caydırıcı yaptırımların bulunmamasıdır. Bu açıdan bakıldığında, itibari hizmet zammı uygulanmasına dönülürken, 5953 Sayılı yasanın gazetecilerin  tümü için uygulanmasını sağlamanın yolu da  caydırıcı tutarda yaptırımların yasaya eklenmesinden geçmektedir” dedi.
 
10 Ocak Geleneksel Çalışan Gazeteciler Günü nedeniyle, Başbakanlıkta görev yapan gazetecilere “Yıpranma Hakkı”nın geri verilebileceğine ilişkin yaklaşımına teşekkür eden Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Başkanı, Başbakana yazdığı mektupta şu önemli noktalara dikkat çekti:

 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın yanlış yaklaşımı

“Gazetecilerin sigortalılık sürelerine yıpranmalarına karşılık her yıl için 30 gün itibari hizmet eklenmesini öngören 2098 Sayılı Yasa, 11 Ağustos 1977’de kabul edilmiş ve Resmi Gazete’nin 24 Ağustos 1977 günlü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
 
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 2098 Sayılı yasanın kaldırılmasında “kurşun karışımlarının işlenmesiyle hazırlanan gazetelerde ofset sistemine geçilmesiyle varılan teknolojik gelişme” gerekçe olarak göstermiştir.
 
Bu  değişikliğin gazetecileri etkilemediği, yalnızca gazetenin  baskıya hazırlık ve baskı teknolojisiyle sınırlı olduğu yolundaki açıklamalarımız Bakanlığın yanlış yaklaşımını değiştirmeye  ne yazık ki yetmemiştir.
 

SSK yılda 1 milyon primden yoksun kaldı

İtibari  hizmet zammının, hiçbir  karşılığı olmadan verildiği gibi bir düşüncenin gerçekle bağdaşmadığı, kaldırılmasıyla Sosyal Sigortalar Kurumu’nun yılda yaklaşık ve (2005 yılı için  en az  ve bugünkü para birimiyle) 1 milyon lira tutarındaki prim toplamından da yoksun kalacağına ilişkin hesaplar da gözardı edilmiştir. Çünkü 2098 Sayılı yasaya göre itibari hizmet zammından   yararlanan gazeteciler için yüzde 3 fazla prim tahsil edilmekte ve bu farkı doğrudan işverenler ödemekteydiler.
 
Bakanlığın, SSK’nın  hem prim toplamadaki aksaklıklar hem de kayıt dışı çalışma nedeniyle  prim almadan yoksun kalmasından doğan açıklarından  yakınılırken almakta olduğu yüklüce bir prim  tutarından vazgeçmesini anlamak da mümkün olmamıştır. 2098 Sayılı yasa   yürürlüğe girdiğinde Anayasa’da  özel radyo ve televizyonları yasallaştıran anayasa maddesi (madde 133) yürürlükte olduğundan yasa kapsamına yalnızca TRT’de çalışan gazeteciler kapsama alınmışlardır.
 
Oysa daha sonra 8 Temmuz 1993’te  Anayasa'da yapılan değişiklikle özel radyo ve televizyonların kurulmasına izin verilmiş, 13 Nisan 1994 günü kabul edilen 3984 Sayılı ilk yasa da “Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun” olmuştur.
Gerek bu yasada gerekse   daha sonra yürürlüğe sokulan  yasada “özel radyo v televizyonların haber hizmeti bölümlerinde çalışan gazetecilerin 5953 Sayılı Yasa kapsamında çalıştırılmaları ve Basın Kartı taşıma olanağından yararlanmaları” kural olarak yer almıştır.
 

İtibari hizmet zammı

İtibari hizmet zammı uygulamasına dönülmesi kabul edilirse çıkarılacak yasaya özel radyo ve televizyonda çalışan gazetecilerin de eklenmesi gerekli görülmektedir.
TRT  yasasında yapılan  son değişiklikle Emekli Sandığına bağlı çalışanların yanı sıra aynı görevi SSK  kapsamında yapanların bulunuşu da dikkate alınmalıdır.
İnternet gazeteciliği ile internet gazetecilerinin yasal tanımlarının henüz yapılmamış olması da önemli bir eksiklik oluşturmakta o alanda görev yapan gazetecilerin itibari hizmet zammından yararlanmayacak olmaları da ayrı bir haksızlığı ortaya çıkaracaktır.
 

5953 Sayılı Yasa'nın yaygın biçimde uygulanmaması sorunu

İtibari  hizmet zammı uygulamasına dönülmesi  durumunda, uygulamada eşitlik sağlanması 5953 Sayılı Yasa'nın yaygın biçimde uygulanmaması da mesleki sorunlarımızdan bir başkasıdır.

1984 yılında   başlayan sendikasızlaştırma girişimiyle, 5953 Sayılı Yasanın  yaygın uygulanma alanı da, neredeyse 195  Sayılı Basın İlan Kurumu Yasası'na göre belirlenmiş asgari kadrolar  dışında  pek kalmamıştır.

Gazetecilerin büyük bölümü, ya taşeronlar eliyle genel iş yasası kapsamında ya da telif ücretiyle  ve serbest meslek mensubu statüsünde çalıştırılmaktadırlar.

Bunun nedeni de 212 Sayılı Yasa'yla değiştirilen 5953 Sayılı Yasa'nın  uygulanmasını zorlayacak caydırıcı yaptırımların bulunmamasıdır.

Bu açıdan bakıldığında, itibari hizmet zammı uygulanmasına dönülürken, 5953 Sayılı yasanın gazetecilerin  tümü için uygulanmasını sağlamanın yolu da  caydırıcı tutarda yaptırımların yasaya eklenmesinden geçmektedir."