TMMOB'ye 'Korsan Yasa'

TBMM Genel Kurulu’nda iktidar milletvekillerinin verdiği önerge, torba yasa teklifinin görüşmeleri sırasında kabul edilerek Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’nin (TMMOB) harita, plan, etüt ve projelerine belli ücret karşılığında vize verme yetkisi Çevre Bakanlığı’na verildi.

Hüküm şöyle: “Harita, plan, etüt ve projeler, idare ve ilgili kanunlarda açıkça belirtilen yetkili kuruluşlar dışında meslek odaları dahil başka bir kurum veya kuruluşun vize veya onayına tabi tutulamaz, tutulması istenemez.”
Bu hükmün TBMM Genel Kurulu’na gelişi, kabul ediliş süreci ve maddi içeriği :
I- Hukuksal olarak: Evrensel hukuk ilkelerine ve anayasaya aykırıdır.
a) Biçimsel bakımdan:
* Torba kanun yönteminin bütün kusurlarıyla “malul” biçimde çıkarılmıştır.
* “Korsan” tabir edilen bir önergeyle gece yarısı yasaya eklenmiştir.
* Eklenmesi gereken yer İmar Kanunu değilken İmar Kanunu’na eklenmiştir.
* Önerge imzasız olarak verilmiş, görüşmeler sırasında imzasız olduğu anlaşılınca “hemen oracıkta” imzalanmıştır.
* Metnin tamamı 500 kelimeden fazla olduğu gerekçesiyle özet olarak okunmuştur. Oysa bu kural gerekçe için geçerlidir. Yasa metninin tamamının Genel Kurul’da okunması zorunluluktur.
b) Maddi içeriği bakımından: Mühendis ve mimar odaları anayasal kuruluşlardır (Anayasa md.135). Anayasa hukukuna göre görevleri siyasal erkin denetlenmesi/frenlenmesidir. İşlevleri, toplumsal hayatın düzenlenmesinde siyasal erkten bağımsız biçimde genel menfaatlerin korunmasıdır. Bu düzenleme ile yetkilerin tanınması, kullanılması ve bu yetkilerin kullanımının denetlenmesi siyasal nitelikli bakanlık vb. organlarda birleştirilmiştir. Daha ötesi, yetki ve denetim temerküz edilerek/yığıştırılarak evrensel hukukun “yürütenin ve denetleyenin aynı yerde birleşemeyeceği ilkesine” aykırılık oluşturulmuştur.
Anayasaya göre “mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile” kanunla kurulmuş olduğu ifade edilmektedir.
Vize yetkisi elinden alınmış bulunan meslek odalarının bu denetimi yapamayacağı, amacına uygun çalışamayacağı açıktır. Odaların var oluş amacını ortadan kaldıran bu düzenleme maddi içeriği bakımından da anayasaya aykırıdır. Fiilen anayasa hükmü ilga edilmiş olmaktadır.
II- Toplumsal olarak anti-demokratik niteliktedir.
Günümüzde: Demokratik meşruiyetin temsili demokrasiden katılımcı demokrasiye geçişe tekabül etmesi gerektiği tartışmadan uzaktır.
Yüz binlerle ifade edilen mühendis ve mimarlarımızın, anayasal örgütleri olan odalar hakkında böyle bir yetki el değiştirmesi (Siz yetki tecavüzü ya da yetki gasbı da diyebilirsiniz) gerçekleştirilirken hiçbir biçimde görüşlerinin alınmaması “yok sayılmaları” amacında “fiilen yok etmek” olduğunu göstermektedir.
Kaldı ki yasanın çıkış biçimi, zamanı ve içeriği gözetildiğinde iktidarın Taksim Dayanışması içinde olan TMMOB’yi ve onu oluşturan odaları cezalandırmak istediği, yetkilerini elinden alarak mali olarak da çökertmeyi hedeflediği anlaşılmaktadır.
Haziran direnişi nedeniyle -direniş sırasındaki kolluk şiddetinin yanı sıra- gözaltılar, soruşturmalar ve diğer biçimlerde estirilen baskı ve yıldırma politikaları örgütler üzerinde işlevsizleştirme ve çökertme biçiminde de devam etmektedir.
Demokrasilerde bunlar olağan ya da kabul edilebilir değildir. Demokratik devlet ilkesine tümüyle aykırıdır. Bu yasanın onaylanmaması için... onaylanırsa iptali için... Tüm gerçek ve tüzel kişiler bütün meşru yollara ve araçlara başvurmalıdırlar.

Av. Mustafa İlker Gürkan / Muğla Barosu Başkanı