Trafik kazalarından en çok çocuklar etkileniyor

Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesinden Prof. Dr. Fatma Alisinanoğlu, Yrd. Doç. Dr. Gülümser Gültekin Akduman ile Araştırma Görevlisi Neslihan Bay tarafından yapılan ''Trafik Kazalarının Çocuklar Üzerindeki Etkisi'' konulu araştırma, çocukların yaya ve yolcu olarak trafik kazalarından en fazla etkilenen grup olduğunu ortaya çıkardı.

Yrd. Doç. Dr. Akduman, araştırmanın amacının, trafik kazalarının çocuklar üzerindeki etkisini ortaya koymak olduğunu söyledi.

Trafik Araştırma Merkezinin yaptığı ''Yaya Kazaları Tipolojisi''nde kazaya karışan kişilerin yaş dağılımları incelendiğinde, her 10 yayadan yaklaşık 4'nün 18 yaşın altında, ikisinin ise 51 yaş üstü olduğunu belirten Akduman, travmaya bağlı çocuk ölümlerinin en önemli nedeninin ise motorlu taşıt kazaları olduğunu ifade etti.

Bu tip ölümlerin, çocuk ölümlerinin yüzde 40'ını oluşturduğunu bildiren Akduman, ''Motorlu taşıt kazalarında sürücü ölümleri 13 yaşında başlamakta, 18'de en yüksek düzeye ulaşmaktadır. Çocuklar yaya olarak yürürken ya da oynarken, taşıtlar tarafından yetişkinlere göre daha fazla yaralanma ve ölüm riski altındadır. 5–9 yaş arasındaki çocuklar, en fazla yaya olarak travmaya maruz kalmaktadır'' dedi.

Akduman, çocukların okula gitme ve okuldan dönme zamanlarında kaza sayısında artış olduğuna dikkati çekti.


Kaza grubu bilgileri

Türkiye'de, 0–11 yaş grubu kaza bilgilerine bakıldığında, bu yaş grubunda kazaya karışan çocukların yüzde 2'sinin öldüğünü, yüzde 98'inin yaralandığının görüldüğünü anlatan Akduman, çocukların en fazla ağustosta, gündüz ve açık havada kazaya karıştığının ortaya çıktığını bildirdi.

Akduman, 12–17 yaş grubunda ise kazaya karışan yayaların yüzde 2'sinin öldüğünün, yüzde 98'inin yaralandığı, en fazla kasımda, gündüz ve açık havada kazaya karıştığının belirlendiğini söyledi.

Çocuk ölümleri ya da yaralanmaların büyük kısmının araç içinde olduğunu ifade eden Akduman, Türkiye'deki ölüm oranlarının küçük çocuklarda artmasının, çocuk koltuğu kullanımının yeterli olmamasından kaynaklandığını bildirdi.

Çocukların, her konuda olduğu gibi trafik ortamındaki davranış kalıplarını da önce ailesinden, sonra da bu ortamda karşılaştığı diğer insanlardan model alarak öğrendiğine işaret eden Akduman, şu bilgileri verdi:
''Trafikte kurallara 'uymamanın' marifet sayıldığı, hızlı araba kullanmanın onaylandığı ve prestij olarak görüldüğü, önündeki aracı sollamanın bir yarışı kazanmışcasına değerlendirildiği ortamlarda yer alan çocuklar, büyüdüklerinde, okulda ne öğretilirse öğretilsin, kurallara uymanın güvenlik için gerekli olduğuna inanmakta güçlük çekecek, en kötüsü de bu kurallara uymayarak başta kendini, sonra da diğerlerini tehlikeye atacaktır.''


"3 yaşından itibaren trafik eğitimi verilmeli"

Yrd. Doç. Dr. Gülümser Gültekin Akduman, çocukların, kazalarda, diğer yayalara göre tecrübe eksikliği, daha kısıtlı hareket kabiliyetleri ve görünmelerini engelleyen kısa boylarından dolayı daha fazla yaralandığını dile getirdi.

Kazaların en önemli nedenlerinin başında sürücü hatalarının geldiğine işaret eden Akduman, sürücü hatalarından kaynaklanan kazaları önlemek için çocuklara trafik alanları dışında oynama ve gezme imkanı verilmesi gerektiğini bildirdi.

Akduman, araştırmaların çocuk koltuğunun Türkiye'de kullanım oranının düşük olduğunu ortaya koyduğunu ifade ederek, ''Özel otomobillerde 12 yaşına kadar çocukların ön koltukta oturmalarına izin verilmemelidir. Reşitler için yapılan emniyet kemerleri bu yaştaki çocukların korunmalarına uygun değildir. Bu nedenle, 3–14 yaş arasındaki çocuklar, emniyet kemerinin boyuna göre ayarlanabildiği özel çocuk koltuğunda oturmalıdır'' diye konuştu.

Çocuklara, aileden başlayıp, 3 yaşından itibaren trafik eğitimi verilmesiyle yaya kusurlarının önüne geçilebileceğini anlatan Akduman, şöyle konuştu:
''Çocuklara trafik konusunda yaşlarına uygun bilgiler verilmelidir. Karışık ve yaşına göre karmaşık bilgileri çocuk anlayamayacağı gibi konudan iyice uzaklaşır. 'Yapma', 'koşma' gibi emirler yerine, neden yapılmayacağını anlatan konuşmalar daha etkili olur. Ebeveynler kaldırımda çocuklarıyla yürürken çocuklarının ellerini sıkıca tutmalı ve çocuğun kaldırımın iç tarafından yürümesine dikkat etmelidir.''


"Her zaman aynı yoldan giden çocuğun dikkati azalıyor"

Akduman, çocukların geçirdikleri kazaların yüzde 65'nin eve yakın bir bölgede, yüzde 9'nun ise okulun yakın çevresinde meydana geldiğini ifade ederek, her zaman aynı yolda gidip gelen çocuğun bazı nedenlerden dolayı dikkatinin azaldığını belirtti.

Trafik güvenliği konusunda bilinçlenerek, güvenliği artırıcı yönde davranmanın, çocuklara bu konuda doğru davranış modelleri sunmanın ve onların güvenliğini bugün doğrudan, yarınlarda ise öğretilen doğru davranışlarla sağlamanın ailelerin görevleri arasında yer aldığını söyleyen Akduman, alınacak önlemlerle çocukların trafik kazalarından daha az etkilenebileceğini kaydetti.