Trump tehdidin çapını büyüttü

Washington’ın, İran’la uluslarararası toplum arasında varılan 2015 tarihli nükleer uzlaşıdan çekilmesi sonrası duyurduğu iki aşamalı yaptırım kararının ilk kısmı dün itibarıyla yürürlüğe girdi. Gözler Türkiye’nin yanı sıra AB cephesinin daha önce yaptırım kararlarına uymayacakları yönündeki tutumlarına çevrilirken ABD Başkanı Donald Trump’tan dün bir kez daha gözdağı mesajı yükseldi. Trump, Twitter’dan “İran ile iş yapan ABD ile yapmayacak” dedi.

‘Barışlı’ yaptırım mesajı

Trump, “İran yaptırımları resmen başladı. Bunlar şu ana kadar uygulanmış olan en sert yaptırımlar ve kasım ayında yaptırımlar yeni bir seviyeye yükseltilecek. İran’la iş yapanlar ABD’yle iş yapamayacak. DÜNYA BARIŞI istiyorum, daha azını değil!” ifadelerini kullandı. ABD Başkanı, “İran ile ekonomik bağlarını azaltmayan ülkelerin ciddi sonuçlarla karşılaşacağını” söylemişti. Trump’ın uyarısı, İran’ın petrol ticaretini hedef alan ve 4 Kasım’da açıklanması beklenen ikinci kısım yaptırımlar dolayısıyla Türkiye’yi de etkileyebilir. 

Yaptırımlara karşı Avrupalı şirkelere koruma şemsiyesi kararını duyuran AB’den dün de benzer açıklama geldi. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, İran ile ticaretin artırılmasını teşvik ettiklerini söyledi. Hem bölge hem dünya güvenliğinin çıkarına olduğuna inandıkları nükleer anlaşmanın, İran halkına kazandırdığı ekonomik faydaların sürmesi ve Tahran’ın uzlaşıda kalması için ellerinden gelenin en iyisini yaptıklarını kaydetti. İngiltere’nin Ortadoğu’dan sorumlu Devlet Bakanı Alistair Burt de İran’la ticaret yapmak isteyen Avrupalı firmaların AB yasaları çerçevesinde korunabileceğini belirtti.

Daimler çıkıyor

AB, Fransa, İngiltere ve Almanya önceki gün yaptıkları açıklamada, “İran ile meşru ticaret yürüten Avrupalı şirketleri koruyacaklarını” duyurmuştu. Ancak dün gündeme, Mercedes’in çatı şirketi olan, dev araç üreticisi Almanya merkezli Daimler’den ABD’nin yaptırımları nedeniyle İran ile olan tüm faaliyetlerini durdurduğu açıklaması geldi.

Tazminat talebi

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise önceki gün yaptığı açıklamada, “İran’a yıllar boyu süren ABD müdahalesi için tazminat” talep etti. Ruhani, “Eğer ABD, 1953’ten bugüne kadar İran hükümetine tazminat ödemek için müzakere etmeye hazırsa benim de ABD ile müzakere için ön koşulum yok” dedi. Ruhani, Tahran’ın petrol ve bankacılık sektörleri konusunda Çin ve Rusya’ya güvenebileceğini kaydetti. Trump geçen hafta İran ile ön koşulsuz görüşmeye hazır olduğunu açıklamıştı.
İran Cumhurbaşkanı önceki gün gündeme yansıyan ilk açıklamasında yaptırımların ardından ABD’nin “güvenilirliliğini” sorgulamış, amacın İran’da kaos çıkarmak olduğunu söylemişti.