Trump yönetiminin Fas’a 1 milyar dolarlık silah, İHA satışı planladığı savunuldu

Washington arabuluculuğunda İsrail ile Arap ülkeleri arasında ilişkilerin normalleşmesine yönelik anlaşma kervanına Fas da katılırken Trump yönetiminin bu ülkeyle savunma anlaşması için düğmeye bastığı savunuldu. Geçen perşembe günü ABD Başkanı Donald Trump, Fas ve İsrail’in tam diplomatik ilişki kurulmasına yönelik anlaşmaya vardığını ve Batı Sahra’da Fas’ın hâkimiyetini tanıdıklarına dair bir bildirge imzaladığını duyurmuştu. Reuters ajansının haberine göre, bu anlaşmayla birlikte Trump yönetimi Fas’a insansız hava araçları, güdümlü silahların satışını kapsayan 1 milyar dolarlık anlaşma için harekete geçti. Olası anlaşma için Trump yönetiminin Kongre’yi bilgilendirdiği savunuldu. 

Fas, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn ve Sudan’ın ardından İsrail’le son birkaç ay içinde diplomatik ilişki kuran dördüncü Arap ülkesi, Mağrib bölgesinde ise ilk ülke olmuştu. ABD-İsrail cephesi İran’a karşı Körfez’in kimi Sünni ülkesiyle müttefik. Türkiye’ye Rus hava savunma sistemi S-400 alımı gerekçesiyle F-35 uçaklarına yönelik yaptırım kartı açarken Ankara ile gerilimli ilişkilerdeki BAE’ye bu uçakların satışı için Kongre’nin onayını bekliyor. ABD’nin BAE ile silahların satışının da yer aldığı savunma anlaşması planının bütçesi kimi kaynağa göre yaklaşık 23 milyar dolar. Geçen yıl ABD’nin Bahreyn’le de füze sistemleri dahil 2 milyar 478 milyon dolar karşılığında savunma anlaşmasına vardığı haberleri gündeme gelmişti. 

BATI SAHRA SORUNU

Öte yandan Rabat’ın İsrail’le normalleşme anlaşmasına karşılık Trump’ın Batı Sahra’da Fas’ın hâkimiyetini tanıdıkları açıklaması da Rabat-Cezayir arasındaki gerilimi artırdı. Cezayir, Batı Sahra’nın bağımsızlığı iddiasıyla 1970’lerden bu yana bölgede etkin olan Polisario Cephesi’ne desteğiyle biliniyor. Fas bölgenin kendi egemenliğinde kalması gerektiğini sık sık vurguluyor. Polisario Cephesi, 1991’de BM’nin arabuluculuğunda varılan ateşkes anlaşmasına kadar Fas güvenlik güçlerine karşı silahlı mücadele yürütüyordu. Ateşkes anlaşmasından bu yana Batı Sahra’nın statüsüyle ilgili görüşmeler başarıya ulaşamadı. Cezayir Başbakanı Abdulaziz Cerrad dün bir etkinlikte yaptığı açıklamada, ABD’nin adımına tepki gösterdi. “Dış güçlerin sınırda yürüttükleri faaliyetlerle ülkesini hedef aldığını” söyledi. Cerrad, komşu ülke Fas’ın İsrail ile ilişkileri normalleştirmeye başlamasının bunun açık bir göstergesi olduğunu savundu. “Bölgesel anlamda çevremizde ciddi sorunlar bulunuyor. Siyonist oluşumun sınırlarımıza yaklaşması için gerçek bir irade ortaya konuyor” ifadesini kullandı. 

İsrail’in Arap ülkeleriyle yakınlaşma hamlelerine Filistin’den tepki yükseliyor. İran’dan da önceki gün Fas’ın kararına tepki geldi.