Turist engele takıldı

Türkiye turizmde iddialı olmasına rağmen dünyada büyük bir pazar olmasına rağmen engelli turizminde neredeyse hiç pay alamıyor. Türkiye’de genel olarak engelli bireylerin yüzde 70’inin yaşadığı çevrede engeline bağlı herhangi bir düzenleme bulunmuyor. Otellerdeki mimari engeller ve yönetenlerin, çalışanların eğitimsiz oluşunun doğurduğu engeller nedeniyle maddi imkânı olmasına rağmen milyonlarca engelli tatil olanaklarından yararlanamıyor.

Türkiye’de maddi durumu orta gelir ve üzerinde olan çeşitli sınıflardan 5 milyon engelli kişi hiç tatil yapamıyor. Avrupa’da yılda bir kez yurtdışı tatili yapan yaklaşık 15 milyon engelli ve engelli hale gelmiş ileri yaşlılar kendilerine uygun tesis olmadığı için Türkiye’ye hiç gelemiyor. 2005’te çıkan “Engelsiz Erişilebilir Mimari Çevre Kanunu” ile “Engelsiz Ulaşım Kanunu”na rağmen, bu zamana kadar kanundaki düzenlemelere yönelik sadece birkaç adımın atıldı. Türkiye Seyahat Acentaları Birliği’nin (TÜRSAB) 2008 verilerine göre, Turizm Bakanlığı’ndan işletme belgeli tesislerde 1176 adet engellilere özel oda bulunuyor. Bununla beraber engelli derneklerindeki uzmanlar bu envanterin tümünün engellilerin kullanımına uygun standartlarda olmadığını belirtiyorlar. Engelliler için yapılmış olduğu iddia edilen özel odalarda bile engellilerin bunları kullanımında problemler çıkabiliyor.

Dünya Sağlık Örgütü’e göre dünyada yaklaşık 500 milyon engelli bulunuyor. ENAT-European Network for Accessible Tourism tarafından yapılan araştırmalara göre, Avrupa’da yaşayan yaklaşık 37 milyon engelli ve 120 milyon engelli grubuna giren yaşlı birey bulunuyor. Toplam 157 milyon bireyden oluşan bu topluluğun yüzde 74’lük kısmının (116 milyon) seyahat edebilir bireyler olduğu tahmin edilmektedir. Ancak söz konusu yüzde 74’lük kesimin sadece yüzde 17’lik (20 milyon) kısmı aktif olarak yurtdışı tatiline çıkabiliyor.

Yüzde 70 için düzenleme yok

TÜRSAB Sağlık Turizm Komitesi Eşbaşkanı Çiğdem Dinç’e göre Türkiye’de genel olarak engelli bireylerin yüzde 70’inin yaşadığı çevrede engeline bağlı herhangi bir düzenleme bulunmuyor.

Yapılan analizlere göre engellilerin yüzde 55.7’si sağlık hizmetlerinden yararlanırken sadece yüzde 12.27’si eğitim, yüzde 5.9’u bakım ve rehabilitasyon hizmetinden faydalanabildiğine işaret eden Dinç şu bilgileri paylaştı:

* Engelli bireyler, birtakım kurum ve kuruluşlar tarafından kendisine verilen hizmetlerden yararlanamamasının en önemli nedeni olarak ekonomik yetersizliği gösteriyor.

* Engelliler insanların da diğerleri gibi istihdam, seyahat, turizm, alışveriş, boş zaman uğraşları gibi yaşamın birçok kesitlerinde yer alabileceği düşüncesi çok az ilgi görüyor. Bu nedenle de turizm altyapısını oluşturan ulaşım, konaklama ve diğer öğelerin engelli insanlar tarafından kullanımı oldukça zayıf.

* Yaşlıların çoğunun aynı zamanda kronik hasta olmaları, daha çok harcama yapan turist grubu olmaları ve Türkiye’de tedavi imkânlarıyla beraber dinlenme ve meşguliyet alanları yaratılması önemli bir kesimi mutlu edecek. Üniversitelerde yaşlıların bakımı için eğitim programları açılması ve ileriye yatırımlar yapılması yabancı yaşlıların Türkiye’ye ilgisini artıracak.