Türk halkının vergiye bakışı

İTO'nun vergi olgusuna halkın bakış açısını sosyolojik açıdan irdelemek amacıyla vergi hasılatı en yüksek 23 ilde 3 bin 220 mükellef üzerinde yaptırdığı araştırmada dikkati çekici sonuçlar ortaya çıktı.

Araştırmada anket yoluyla ulaşılan mükelleflerin, sahip oldukları özellikler ve değerler, vergi ödeme eğilimleri saptanmaya çalışılarak, Türkiye'de kayıtlı mükelleflerin vergi ödemeye karşı olan eğilim ve tutumları incelendi.

23 ilde görev yapan vergi daire başkanları, belediye başkanları, sanayi ve ticaret odası başkanları, üst düzey bürokrat ve akademisyenlerle gerçekleştirilen araştırmada, ''verginin mükellefler üzerinde bıraktığı etki'' bölümünde araştırmaya katılanların yüzde 55'i vergiyi ''yasal bir ödeme'' olarak değerlendirirken, yüzde 21'i ''boyun borcu'', yüzde 11,5'i ''sırttaki yük, yüzde 6,6'sı ''haraç'' yüzde 5'i ''fedakarlık'' olarak gördüğünü bildirdi.

Mükelleflerin yüzde 31,7'si vergi ödeme sebebini ''ülke sevgisi'' olarak ifade ederken, yüzde 30,8'i ''vatandaşlık görevi'', yüzde 16,4'ü ''rahat yaşama isteği'' yüzde 12,8'i ''alınan hizmet karşılığı'' yüzde 7,4'ü de ''zorunlu bir ödeme'' olarak değerlendirdi.
 

''Vergi, kanunları adil değil"

Araştırmada mükellefin yüzde 60,7'si ''vergi kanunlarının adil olmadığı'' düşüncesini savunurken, yüzde 5,3'ü ''vergi kanunlarının oldukça adil olduğunu'' düşüncesini dile getirdi. Araştırmaya katılanların yüzde 33,5'i ''kanunların kısmen adil olduğu'' kanısını ifade ederken, yüzde 63,4'ü ''devletin bazı kesimlerden vergi almadığını, bazı kesimleri koruduğuna'', yüzde 63'ü ''vergi gelirlerinin kötü kullanıldığına'' inandığını kaydetti.

Mükelleflerin yüzde 18,5'i ''devletin bazı kesimleri koruduğu'' görüşe katılmazken, yüzde 9,8'i ''devletin vergileri iyi kullandığını'' düşündüğünü bildirdi.

Vergi mükellefleri, ''yasal bir zorunluluk olmaması halinde vergi ödeyip ödemeyecekleri'' sorusuna yüzde 61,2 oranında ''ödeyecekleri'', yüzde 38,8 oranında ise ''ödeme yapmayacakları'' yanıtını verdi.

Hizmetten faydalanmaya göre vergi almamalı

Araştırmada devletten beklenen vergi politikasına ilişkin ise mükelleflerin yüzde 34,3'ü ''devletin hizmetten faydalanmaya göre vergi alması gerektiğini'' savunurken, araştırmaya katılanların yüzde 33,1'i ''devletin çok kazanandan çok vergi alması'', 20,9'u ise ''devletin kazananları ödüllendirmesi için kazananlardan daha az vergi alması'' gerektiği görüşünü ifade etti.

Araştırmaya katılanların yüzde 7,2'si ise ''devletin gelirlerini devlete ait şirketlerden alması gerektiğini'' savundu.