TÜRK-İŞ: Açlık sınırı bin 349 TL, yoksulluk sınırı 4 bin 395 TL

TÜRK-İŞ’in 28 yıldan bu yana, her ay düzenli olarak yaptığı ‘Açlık ve Yoksulluk Sınırı’ araştırması, ülkedeki ekonomik ve sosyal durumu ortaya koyan, çalışanların geçim koşullarını yansıtan önemli bir gösterge olarak biliniyor. Son araştırmaya göre 2015 Mayıs ayı itibariyle; 4 kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) bin 349 lira 22 kuruş oldu. Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer harcamaların toplam tutarı (yoksulluk sınırı) ise 4 bin 394 lira 87 kuruş olarak hesaplandı.

Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer gıda fiyatlarında görülen artış çalışanların geçim koşullarına olumsuz yansıdı. Özellikle dar ve sabit gelirli kesimlerin aile bütçelerinde ağırlıklı olarak yer alan mutfak harcamasındaki artış oranı tüketici fiyatlarındaki artışın üzerinde bir seyir izliyor.

Sağlıklı ve dengeli beslenebilmek için 4 kişilik bir ailenin yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı, 2015 yılının ilk beş ayı sonunda 117 TL artış gösterdi. Ailenin yaşam maliyetindeki artış ise yılbaşına göre dört ayın sonunda 381 TL oldu.Bekar bir çalışanın yaşama maliyeti ise bu ay asgari ücret halen 949,08 TL olmasına rağmen bin 644 TL olarak hesaplandı. Yaşama ücreti olarak tanımlanan asgari ücretin satın alma gücünün bir aileyi geçindirmeye yetmediği, 4 kişilik ailenin mutfak harcamasını bile karşılamaktan uzak görüldü.

Mutfak enflasyonundaki değişim

Veriler temel alındığında 2015 Mayıs ayı itibariyle mutfak enflasyonundaki değişim şöyle oldu:

"Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin gıda için yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 1,18 oranında artış gösterdi.
Yılın ilk beş ayında artış oranı yüzde 9,48 oldu. Gıda enflasyonunda oniki ay itibariyle artış oranı yüzde 16,56. Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 14,70 olarak hesaplandı.

Gıda harcaması çalışmasına temel alınan beslenme kalıbında yer alan ürünlerin fiyatlarında Mayıs 2015 itibariyle gözlenen değişim şöyle:
Süt, yoğurt, peynir grubunda; bazı marketlerde yürütülen kampanyalar nedeniyle süt litre fiyatı değişiklik göstermesine karşın ortalamada aynı kaldı. Yoğurt ve peynir fiyatı da geçen aya göre fazla değişmedi. Peynirde fiyatlar 14-16 TL fiyat bandında yoğunlaştı.

Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat ürünlerinin bulunduğu grupta; kıyma ve kuşbaşı etin fiyatı artış gösterdi ve mutfak harcamasına yük bindi. Et fiyatındaki yüzde 11,50’lere ulaşan artış, meyve-sebze ortalama fiyatındaki gerilemenin olumlu etkisini ortadan kaldırdı (izleyenler için bonfilenin kilogram fiyatının 75,90 TL seviyesine geldiğini not edelim). Balık mevsimi sona ererken, kültür balıklarının satışı devam ediyor. Çoğu tezgah ise kapanma hazırlığına başladı. Tavuk fiyatı yine değişmedi. Yumurta fiyatı da aynı kaldı. Bakliyat (nohut, mercimek, kuru fasulye, barbunya vb) ürünlerinin fiyatı da farklı olmadı.

Yaş sebze-meyve grubunda; havaların ısınması ve mevsim ürünlerinin çoğalmasıyla bu grupta ortalama fiyatlar biraz geriledi ve bu gelişme mutfak harcamasına olumlu yansıdı. Geçtiğimiz ay 4,15 TL olarak hesaplanan yaş sebze-meyve ortalama kilogram fiyatı bu ay 3,52 TL’ye geriledi. Bu ay sebze fiyatlarında gerileme, meyve fiyatlarında ise artış görüldü. Ortalama kilogram fiyatı olarak bu ay sebze 3,06 TL ve meyve 4,39 TL oldu. Oysa geçen ay bu tutarlar sırasıyla 4,26 TL ve 3,86 TL olarak hesaplandı. Hesaplama yapılırken -her zaman olduğu gibi- pazardaki mevsim ürünleri esas alındı ve ürünlerin tek tek ağırlığı yerine genel meyve-sebze tüketimi miktarından hareket edildi.

Ekmek, pirinç, un, makarna, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta; un fiyatlarında artış görülürken, diğerlerinde önemli bir fiyat değişikliğine rastlanmadı.

Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden; tereyağı ve margarin ile zeytinyağı ve ayçiçeği yağı fiyatı yine aynı kaldı. Zeytin fiyatı da değişmedi. Reçel, pekmez, bal, şeker ve tuz fiyatı genelde aynı kaldı (sadece reçelde kavanozda gramaj ayarlaması nedeniyle fiyat farkı oldu). Kamuoyunda “çerez” olarak tanımlanan yağlı tohum (ceviz, fındık, fıstık, ayçekirdeği vb) ürünlerinden fındık ve antepfıstığı fiyatı arttı. Baharat (kimyon, nane, karabiber, vb) ürünlerinin fiyatı aynı kaldı. Çay ve ıhlamur fiyatı da değişmedi. Salça fiyatı ise artış gösterdi. "