Türkiye kimin altınlarını koruyor?

Hürriyet gazetesinin ekonomi yazar Uğur Gürses, bugünkü köşe yazısında Merkez Bankası'nın yayınladığı yıllık raporundaki altın ithalat ve ihracat verilerini değerlendirdi.

Devasa miktarlarda altın ithal edilen ülkelere yeniden altın ihraç etmekteki çelişkiye dikkat çeken Gürses, yazısında "Bir başka ülkenin altınlarını mı tutuyoruz? Bir ülkeye ithalatımız için dolar yerine altınla ödeme mi yapıyoruz?" sorularına yer verdi.

Gürses' yazısından bir bölüm şöyle:

MERKEZ Bankası’nın bir anonim şirket olarak genel kurul toplantısı perşembe günü yapıldı. Yıllık rapor da yayınlandı. Rapor önemli bilgileri de sunuyor bize.

2017 yılında Merkez Bankası’nın “kendi malı” yani kendi mülkiyetinde olan altın miktarındaki artışı biliyorduk. Yıllık raporla birlikte, bunun ayrıntılarını da görme fırsatımız oldu.

Birincisi, Merkez Bankası 2017’de kendi mülkiyetindeki altınları 83.3 ton arttırırken, bunun 37.3 tonunu Borsa İstanbul (BİST) bünyesindeki altın borsasından satın almış. Bu alışlar Türkiye’nin altın ithalatı sayılarını şişirmiş olabilir mi? Bu konuya tekrar döneceğim.

İkincisi, bankanın altın rezervlerini tuttuğu çeşitli merkezler arasında çok uzun süredir ABD Merkez Bankası Fed de vardı. Banka, 2017’de ABD Merkez Bankası Fed’de bulunan 28.6 ton altını tamamen sıfırlamış. Sıfırlama, bu altınları Fed’den alıp Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS) ve Britanya Merkez Bankası’na (BOE) çekerek olmuş. Çok açık ki; ABD ile olan “diplomatik kriz”, Suriye’ye yapılacak askeri operasyonun olası devam senaryoları üzerine bu karar alınmış olmalı.

Üçüncüsü; bankalar zorunlu karşılık yükümlülükleri için uluslararası standartta altın tutabiliyorlardı. Bu altın karşılıklarındaki artış 102 ton olmuştu. Bunun da 38.3 tonu Londra’da Britanya Merkez Bankası’ndaki Türkiye Merkez Bankası hesabına, 63.8 tonu ise BİST’teki Merkez Bankası hesabına yatırılmış.

Böylece hem Merkez Bankası’nın kendi mülkiyetindeki artıştan, hem de bankaların Merkez Bankası’na yatırdıkları altın karşılıklarındaki artıştan olmak üzere BIST’te bulunan Merkez Bankası hesabındaki altın miktarı artışı 103.5 ton olmuş. Yani kabaca 4.2 milyar dolarlık bir altın artışı.

Türkiye’de külçe altın ithalat ve ihracatı BIST’ten geçmek ve tescil edilmek zorunda. 2017’de BIST üzerinden yapılan fiziksel altın ithalatının ise 370 ton olduğunu görüyoruz. Bu ise kabaca 15 milyar dolar demek.

Peki Türkiye’nin 2017’de “parasal olmayan altın” ithalatı ve ihracatı ne kadardı? Navlun ve sigorta dahil 16.5 milyar dolarlık altın ithalatına karşılık, 6.6 milyar dolarlık ihracat yapıldı. Net ithalat 9.9 milyar dolar.

Daha önce de bu sorunun yanıtını aramıştım; acaba Türkiye’nin altın hesabını şişiren bir hata mı var? BİST üzerinden Merkez Bankası’na yatırılan altın karşılıkları ve bizatihi Merkez Bankası’nın kendi rezervleri için satın aldığı altınlar “altın ithalatı” hesabında mı görülüyor?

Uğur Gürses'in yazısının tamamını okumak için tıklayınız...