Türkiye'de 7.5 milyon kronik böbrek hastası var

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Kenan Ateş, yarınki Dünya Böbrek Günü öncesinde, fasulye şeklindeki bu hayati organla ilgili önemli uyarılarda bulundu.

Şeker hastalığının böbrekleri etkileyen rahatsızlıkların en başında olduğunu anlatan Ateş, Dünya Böbrek Günü'nde bu yıl bu nedenle ''Böbreklerinizi Koruyun-Kan Şekerinizi Kontrol Edin'' temasının işleneceğini söyledi.

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de diyaliz veya böbrek nakline gerek duyan hastaların büyük bölümünde böbrek yetmezliğine tip-2 diyabetin yol açtığını anlatan Ateş, şunlara dikkati çekti: ''Tip-2 diyabet, özellikle 40 yaşından sonra ortaya çıkar ve her zaman fark edilemeyebilir. Kronik böbrek yetmezliği basit ve ucuz bazı idrar ve kan testleri kullanılarak erken saptanırsa önlenebilir veya ilerlemesi geciktirilebilir. Şeker hastalarının en az yılda bir böbreklerini kontrol ettirmeleri gerekir. 40 yaş üstü kişiler diyabet riskine karşı duyarlı olmalı ve kan şekerlerini belirli aralıklarla ölçtürmelidir.''

Türk Nefroloji Derneğinin 23 ilde 10 bin 750 erişkinin katılımı ile yaptığı ve 2009 yılında sonuçlanan bir araştırmaya göre, Türkiye'de erişkinlerin yüzde 15.7'sinde çeşitli evrelerde kronik böbrek hastalığının belirlendiğini kaydeden Ateş, ''Bu oran, basit bir hesapla ülkemizde yaklaşık 7.5 milyon kronik böbrek hastası bulunduğu, yani her 6–7 erişkinden birinin böbrek hastası olduğu anlamına geliyor'' diye konuştu.

Türkiye'de diyaliz uygulanan veya böbrek nakli yapılmış yaklaşık 50 bin hasta bulunduğuna dikkati çeken Ateş, ''Bu sayı gelişmiş ülkelerdekinin neredeyse 2 katı. Bunun yıllık yüzde 10 artış oranıyla 2015 yılında 100 bini aşacağı ve halen 1.5 milyar dolar olan tedavi maliyetinin iki katına çıkacağı tahmin ediliyor'' dedi.

Şeker hastalığının yanı sıra hipertansiyon, kalp-damar hastalığı, genetik faktörler ve ilerlemiş yaşın, kronik böbrek hastalığı için yüksek risk olduğunu bildiren Ateş, obezite, sigara, böbrek taşı, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu, sık ağrı kesici kullanımı, bağ dokusu hastalıkları ve düşük doğum ağırlığının da ikincil risk faktörü olarak sayılabileceğini belirtti.

Türk Nefroloji Derneğinin çalışmasının, Türk toplumunda kronik böbrek hastalığı için bu risk faktörlerinin yüksek oranda mevcut olduğunu gösterdiğini bildiren Ateş, şöyle konuştu: ''Buna göre, erişkinlerin yüzde 32,7'sinde hipertansiyon, yüzde 12,7'sinde şeker hastalığı, yüzde 32,1'inde obezite ve yüzde 35,2'sinde aktif sigara içiciliği bulunuyor. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de son dönem böbrek yetmezliğinin en sık nedeni olan şeker hastalığı sıklığı 2002'de yüzde 7,2 iken, günümüzde yüzde 12'nin üzerine çıkması endişe verici bir durum. Bu veriler; toplumsal düzeydeki tıbbi, sosyal ve ekonomik yükü her geçen gün artan kronik böbrek hastalığının kontrolünü sağlamak için toplumda yaşam biçimi değişikliklerine yol açacak ve böbrek hastalığının tedavisinden çok önlenmesine dayalı, ulusal ölçekli bir hastalık yönetimi modelinin bir an önce hayata geçirilmesinin gerekliliğini ortaya koyuyor.''

Böbrek hastalığından korunmak için ne yapmalı?

Ateş, kronik böbrek hastalığından korunmak için alınması gereken önlemleri şöyle sıraladı:
-Egzersiz,
-Sağlıklı beslenme,
-Sigara, alkol ve fazla kilodan kaçınmak,
-Yeterli su içmek,
-Sık ağrı kesici kullanmamak,
-Kan basıncını kontrol altında tutmak,
-40 yaşından sonra şeker ölçümü yaptırmak,
-Şeker hastalığı, tansiyon, ailede böbrek hastalığı varsa ve yaş 60'tan yüksekse böbrekleri belirli aralıklarla kontrol ettirmek.