Türkiye'nin enerji pazarındaki yeri

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Selahattin Çimen, Jeofizik Mühendisleri Odası ve Türkiye Petrol Jeologları Derneği tarafından Sheraton Otel'de düzenlenen ''8. Uluslararası Petrol ve Doğalgaz Konferansı''nda yaptığı konuşmada, dünya genelinde enerji sektöründe ''başdöndürücü'' gelişmeler yaşandığını söyledi.

Sektörde bir yıl önce, artan petrol fiyatları ve arz güvenliği konularının konuşulduğunu ifade eden Çimen, bugün düşen petrol ve doğalgaz fiyatları, talep güvenliği ve küresel krizin sektörü nasıl etkileyeceği konularının konuşulduğuna dikkati çekti.

Dünya genelinde etkisini hissettiren krizin 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana yaşanan en derin kriz olduğunu, bunun bütün oyuncularını etkilediğini söyleyen Çimen, ''Bu dönemde tüketiciler açısından arz güvenliği, üreticiler açısından da talep güvenliği daha çok konuşuluyor olacak'' dedi.

Türkiye'nin önemli bir coğrafyada yer aldığını ifade eden Çimen, ispatlanmış dünya petrol ve doğalgaz rezervlerinin üçte ikisinin Türkiye'nin bulunduğu bölgede yer aldığını, enerji kaynaklarının Batı pazarlarına geçtiği coğrafyada bulunduğunu vurguladı.

 

Türkiye'nin enerji pazarındaki yeri

Türkiye'nin enerji talep artışında 2007 yılında Çin'den sonra 2. sırada yer aldığını ve bunun karşılandığını kaydeden Çimen, ''Türkiye enerjide başlı başına bir çekim merkezi. Türkiye, önemli bir pazar olma özelliğini sürdürecek'' diye konuştu.

Türkiye'nin enerji konusunda önemli projeler gündeme getirerek gerçekleştirdiğini, bunlardan bir kısmının da devam ettiğini ifade eden Çimen, söz konusu projelerden olan Nabucco Projesi'nin, Türkiye'nin ve Avrupa'nın ihtiyacının karşılanmasında önem verdikleri bir proje olduğunu belirtti.

''Kaynaklar güvenilir pazar, pazarlar güvenilir kaynak arıyor'' diyen Çimen, sözlerini şöyle sürdürdü:
''Kamuoyunda bir Doğu-Batı enerji koridoru konseptinin Türkiye üzerinden geçmesinin tarafların tamamının menfaatine yararına olduğu konusunda bir tereddüt yok. Dolayısıyla Doğu-Batı enerji koridorunda Türkiye'nin by-pass edilmesi gibi bir konuyu gündeme getirmenin pek isabetli olmadığını düşünüyorum. Bu çalışmalar, ekonomik, teknik, siyasi fizibiliteye dayanan bir karar sonucunda ortaya çıkmıştır. Bu faktörler devam ettiği sürece de Türkiye'nin bu manada çok önemli roller üstleneceğini ve üstlenmeye devam edeceğini söylemekte yarar var.''

 

Petrol keşif çalışmaları

Son dönemde doğalgaz ve petrol aramalarında büyük bir atılım yapma gayreti içerisinde olduklarını ifade eden Çimen, 8-10 yıl öncesinde TPAO'nun petrol ve doğalgaz aramalarına yıllık ayırdığı bütçenin 50 milyon dolar civarında olduğunu söyledi. Çimen, son 6,5-7 yılda petrol ve doğalgaz aramalarına TPAO aracılığıyla ayrılan bütçenin 5 milyar dolara yaklaştığına dikkati çekti.

2006 yılında dünya genelinde yapılına sismik çalışmaların yüzde 5'inin Türkiye'de gerçekleştirildiğini belirten Çimen, şöyle konuştu:
''Geçtiğimiz yıllarda bir takım keşif haberlerini duyup daha sonra bu haberlerin arkası gelmediğinde kırılan ümitlerin sosyal yapıyı, sektörü nasıl etkilediğini biliyoruz. O yüzden bizler bu tür açıklamalarda bulunurken yoğurdu üfleyerek yiyoruz, ümit verip de sonradan 'eyvah yanlış yapmışız' dememek için. Bunlar, son 5-6 yıllık dönemde ciddi bilimsel ve teknik çalışmaya dayanan açıklamalar. Bu çalışmaların bize gösterdiği bilimsel ışık ölçüsünde ümitliyiz.''

Batı Karadeniz'de Chevron, Exxon Mobil ve Petro Grass ile TPAO nun kendi imkanlarıyla yapılan modelleme çalışmalarını test ettiklerini ifade eden Çimen, ''İnşallah buradaki çalışmalardan da ümitliyiz'' dedi.

Enerji sektöründe yasal alt yapı önemli olduğunu, bu konuda önemli yasal düzenlemeler yapıldığını anlatan Çimen, yeni Petrol Kanunu'nda tekrar görüşülmek üzere TBMM'de beklediğini söyledi.

Enerji merkezleri düşüncesi

Petrolde dünya piyasasında pazar yapılanması olduğunu, doğalgazda da bölgesel pazarların, ülke içindeki pazar piyasa anlayışının geliştirilmesi, daha sonra da bunun bölgesel pazarlara dönüştürülmesi konusundaki çalışmaların önemsenmesi ve desteklenmesi gerektiğini anlatan Çimen, şunları kaydetti:
''Zaman zaman enerji merkezi konsepti ortaya atılıyor. Bunu bir tür alışveriş merkezi gibi düşünmeliyiz. Alıcı ile satıcının güvenli bir şekilde bir araya geldiği yapılanmalar özellikle arz ve talep güvenliği bakımından son derece önemli. Biz bu anlayış çerçevesinde özellikle Ceyhan bölgesinde petrol odaklı bir enerji merkezinin gerekli alt yapının, fiziki şartların, müşteri portföyünün oluştuğunu görüyoruz. Irak petrolü, Karadeniz petrolü, Azeri petrolü, bunların arkasındaki partnerleri de düşündüğünüzde onlarca üreticinin ürününü getirdiği bir piyasa. Aynı şekilde dünyadaki tüketicilerin kolay erişebildiği bir pazar.
Benzer bir şekilde böyle bir merkezi Ankara civarlarında doğalgaz için oluşabileceğini düşünüyoruz. Üreticilerin ürünlerini getirebildikleri, pazara eriştirebilecekleri projeleri, Nabucco ya da İtalya, Yunanistan interkonnektörüyle beraber düşündüğünüzde böyle bir yapılanmanın fiyat oluşumu, arz güvenliği, talep güvenliği bakımından önemli fonksiyonlar icra edecek.''

 

'Nükleer süreç devam edecek'

Türkiye'de enerji piyasasında rekabeti esas alan bir piyasa yapılamasını esas aldıklarını, bu çerçevede ilgili yasal düzenlemeleri yaptıklarını, Enerji Verimliği Kanunu'nu, Yenilenebilir Enerji Kanunu'nu çıkardıklarını ifade eden Çimen, ''Nükleer enerjiyi Türkiye'nin enerji arzını çeşitlendirme aracı olarak görüyoruz. Bu güne kadar süreci şeffaf bir şekilde süreci yürüttük. Bundan sonra da süreç şeffaf bir şekilde devam edecek'' diye konuştu.

''Türkiye'de, petrol piyasası ve doğalgaz piyasasında yatırımcılar için güvenilir bir yatırım ortamını, güvenilir bir hareket alanını oluşturmaya gayret ediyoruz'' diyen Çimen, bu konuda bakanlık olarak üzerlerine düşeni yapmaya hazır olduklarını sözlerine ekledi.