Uzun süre oturmak da ayakta durmak da zararlı

Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi Temel Tıp Bölümü Anatomi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ahmet Kalaycıoğlu, yaptığı açıklamada, insan vücudunun düzenli aralıklarla hareket etmesi ve dinlenmesi gereken bir mekanizma olduğunu söyledi.

Uzun süre oturmanın ya da ayakta durmanın bazı sağlık problemlerini ortaya çıkarabileceğini belirten Kalaycıoğlu, ''Uzun süreli ayakta durmak veya tam tersi oturmak anatomik yapımızı bozucu etkiler oluşturabiliyor. Günümüzde en büyük problemlerden biri masa başında uzun süre çalışmak. Bu durumda olan kişiler, 'boynum, sırtım ağrıyor, kollarım uyuşuyor' gibi şikayetlerde bulunuyor'' dedi.

Prof. Dr. Kalaycıoğlu, insan omurgasının belli eğrilikleri olduğunu ifade ederek, şöyle devam etti:

''Boyunda ve belde öne, sırtta ise arkaya doğru eğrilik bulunmaktadır. Bu yapıyla sürekli olarak oturduğumuzu düşünürsek, kaslar bir dönem sonra normal fonksiyonlarını göremez hale geliyor ve problem oluşturmaya başlıyor. Özellikle boyundaki omurlarımız sıkışıyor ve aradan çıkan sinirleri de sıkıştırıyor. Buna bağlı olarak da kollarda uyuşmalar oluyor. Bu bir boyun düzleşmesi sorunudur. Uzun süre özellikle bilgisayara bakıldığı veya masada çalışıldığı zaman boyun düzleşmesi ortaya çıkıyor. Boyun düzleşmesi anatomik pozisyonu bozduğu için sinirlerde sıkışmalar, ağrılar ve sızılar olabiliyor. Sadece sinirlerin sıkışması değil, buradaki kasların hareketsiz ve gerginliği dolayısıyla kaslar sertleşmeye başlıyor ve kemikleşmeye kadar gidebilecek tablolar oluşabiliyor.''

Saat başı 5 dakika esneme hareketi yapılmalı

Biraz daha öne doğru eğilerek, hareketsiz ve aynı pozisyonda oturmanın belde de aynı problemleri ortaya çıkarabileceğini anlatan Prof. Dr. Kalaycıoğlu, şunları kaydetti:

''Bu sefer de beldeki kaslar geriliyor ve bunları gevşetme şansı olmadığı için fibromiyozit, yani halk arasında kulunç diye tabir edilen tablolar oluşmaya başlıyor. Bunlar baştan başlayıp, kuyruk sokumuna kadar vuran ağrılar oluşturabiliyor. Beldeki mevcut eğrilik bir süre sonra düzleşmeye başlıyor, dolayısıyla bu düzleşme sonucunda belde de sıkışmalar, kas gerilmeleri oluyor. Bu da hem kas hem de kemiğin sinirleri sıkıştırmasıyla ilgili ağrılar oluşturabiliyor. Arada kalkıp esneme ihtiyacı duymamazın sebebi de kaslarımızın rahatlama isteğinden kaynaklanıyor. Masa başında çalışan kişinin saatte bir kalkıp, 5 dakika esneme hareketlerini yapması gerekiyor.''

Prof. Dr. Kalaycıoğlu, uzun süre ayakta çalışmak durumunda olanlarda ise ayak ve bel ağrıları görüldüğünü belirterek, ''Hareket ederek ayakta durulduğunda, hareketsiz durulduğundaki kadar çok ağrı oluşmuyor. Bunun sebebi ise bacak bölgesindeki kaslarımızın çalışıyor olması ve bir miktar dolaşıma faydasının bulunması. Çok uzun süre ayakta durduğumuzda yer çekimi nedeniyle kan aşağıya doğru göllenmeye başlıyor ve aşağıdaki damarlarda yığılım yapıyor. Böylece kan miktarı arttıkça, damarlarda genişlemeye bağlı olarak varis oluşuyor'' dedi.

'Sağlık için düzenli spor yapmak önemli'

Sürekli ayakta duran kişinin saat başı 5-10 dakika ayaklarını dinlendirmesinin ideal olduğuna dikkati çeken Kalaycıoğlu, şunları kaydetti:

''Kişinin yattığında ayağının altına destek koyarak, ayaklarını kalp seviyesinde tutması, bu durumu nispeten azaltabilir. Kişi ağrı hissetmese dahi bunları mutlaka yapmalı. Varisle ilgili bir sürü problemler ortaya çıkabiliyor. Dolaşımı bozulmuş olan kan damarda birikince pıhtılaşma başlayabilir ve hiç olmadık zamanda damardaki pıhtı kopup, gidip küçük bir damarı tıkayabilir. Bu hayati önem taşıyan bir damar olabilir ve ölüme kadar varabilecek sorunlar ortaya çıkabilir. Bu kişilerin arada bir oturup bacaklarını hiç değilse kasarak, kaslarını gererek içerideki kanı bir miktar pompalamaları, biraz hareket etmeleri ve arada bir dinlenmeleri gerekiyor.''

Prof. Dr. Kalaycıoğlu, herkese istikrarlı sağlık için düzenli spor yapmaları tavsiyesinde bulunarak, ''Kasılmış kasları gevşetmek, iş görmeyen ve gevşemiş kasları bir miktar kasabilmek için vücudun bütün kaslarını fizyolojik koşullar içinde çalıştırabilmek için spor yapmayı öneriyorum. Koltuğun şekli, masanın yüksekliği, kişinin boy ölçüsüne göre ayarlanmalı. Kişi çalışırken fizyolojik olarak rahatlayacağı ergonomiyi sağlayarak, oluşabilecek problemleri bir nebze engelleyebilir'' diye konuştu.