Varlık barışı uygulaması

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Maliye Bakanlığı'nda düzenlediği basın toplantısında, Varlık Barışı uygulaması sonuçları hakkında bilgi verdi. Bakan Şimşek, 22 Kasım 2008 tarihli ve 5811 sayılı ''Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanun'' ile uygulamaya konulan ve 2 Mart 2009 tarihinde sona eren Varlık Barışı uygulamasının, 10 Temmuz 2009'dan itibaren 31 Aralık 2009'a kadar uzatıldığını hatırlattı.

Uygulama sonucunda, 26 milyar 949 milyon 937 bin lirası yurt dışından, 20 milyar 352 milyon 608 bin lirası da yurtiçinden olmak üzere toplam 47 milyar 302 milyon 545 bin liralık kaynağın Varlık Barışı'na konu edilmek üzere beyan edildiğini belirten Şimşek, bu beyanlar üzerinden 1 milyar 556 milyon 629 bin lira vergi tahakkuk ettirildiğini ifade etti.

Maliye Bakanı, uygulama kapsamında vergi dairelerine yaklaşık 64 bin adet beyanname verildiğini belirtti. Şimşek, beyan edilen tutarların yüzde 50,4'ünün döviz, yüzde 29,6'sının Türk Lirası, yüzde 7'sinin altın, yüzde 6,6'sının menkul değerler, yüzde 6,4'ünün de taşınmaz olduğunu kaydetti.

'Vergilerin ödenmesi için 1 aylık süre var'

Şimşek, uygulamanın 22 Kasım 2008-2 Mart 2009 tarihlerini kapsayan ilk döneminde, yurt dışından 10 milyar 748 milyon 738 bin lira, yurt içinden de 4 milyar 83 milyon 331 bin lira kaynak beyanında bulunulduğunu ifade etti. Bakan Şimşek, ilk dönemde toplam 14 milyar 832 milyon 69 bin liralık kaynak üzerinden 419 milyon 141 bin lira vergi tahakkuk ettiğini söyledi.

Maliye Bakanı, 10 Temmuz 2009 tarihinde başlayıp 31 Aralık 2009'da sona eren 2. uygulama döneminde ise 16 milyar 201 milyon 199 bin lirası yurt dışından, 16 milyar 269 milyon 276 bin lirası da yurt içinden olmak üzere toplam 32 milyar 470 milyon 475 bin liralık kaynağın varlık barışına konu edildiğini kaydetti. Şimşek, bu varlıklara da 1 milyar 137 milyon 487 bin lira vergi tahakkuk ettirildiğini belirtti.

Şimşek, Aralık ayı içinde banka ve aracı kurumlara beyan edilen varlıkların, bu kurumlarca bildirimine ilişkin sürenin 15 Ocak 2010 tarihinde sona ereceğine de dikkati çekti ve uygulama sonuçlarının bu bildirimlerden sonra netleşeceğini vurguladı. Yurtdışından beyan edilen varlıkların yurtiçine getirilmesi için 1 aylık süre bulunduğunu da hatırlatan Şimşek, ''Ayrıca, tahakkuk eden vergilerin ödenmesi için de 1 aylık süre var. Dolayısıyla önümüzdeki 1 aylık süre içinde varlık barışına ilişkin daha kesin sonuçları elde etmiş olacağız'' dedi.
 

'Uygulama başarılı oldu'

Maliye Bakanı Şimşek, konuşmasının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı. Varlık Barışıyla elde edilen kaynak ve bunun IMF ile ilişkilere etkisine yönelik soru üzerine Şimşek, IMF ile ilişkilerin sadece ''kaynak boyutuyla sınırlı olmadığını'' ifade etti. Şimşek, şunları söyledi: ''Varlık barışı, küresel krizin, en azından finansman kaynakları itibariyle etkisini hafifletmeye yönelik bir uygulamadır. Dolayısıyla başarılı olmuştur. Türkiye 2009 yılında son 60 yılın en büyük küresel krizine rağmen bir finansman sıkıntısı çekmemiştir. Bu çok önemli bir nokta. Amaç zaten mümkün olduğunca yurtdışında varolan varlıkları Türkiye'ye çekmektir. Bu konuda da başarılı olduğumuz kanısındayım. Bu, Türkiye'ye ek sermaye, ek kaynak demektir. IMF ile ilişkilerimiz sadece kaynak boyutuyla sınırlı değildir.''

Uygulama için başvurularda son 1 ayda 20 milyar liralık artış gözlendiğine dikkat çekilerek, nedeninin sorulması üzerine de Bakan Şimşek, Türkiye'de genellikle ''son günü'' bekleme alışkanlığı bulunduğunu ifade etti ve bunun büyük ölçüde bundan kaynaklanmış olabileceğini söyledi. Şimşek, ''Ama bir miktar da bence Gelir İdaresinin ve Maliye Bakanlığımızın, benim, arkadaşlarımın proaktif çabasına bağlamak lazım'' diye konuştu.

Şimşek, 1. uygulama döneminde tartışma yaratan başvurulara atıfla, ''Başvurular süzgeçten geçirildi mi?'' şeklindeki soruyu yanıtlarken de, son dönemde büyük meblağ beyan edenlerin isimlerini gizli tuttuğunu belirtti ve ''Dolayısıyla önceki dönemde ifade ettiğiniz tarzda daha çok şov yapmak üzere birtakım beyanlar söz konusu olsaydı muhtemelen isimlerini açıklarlardı. Onun için ben öyle bir tehlikeyi, riski nispeten küçük görüyorum'' diye konuştu.
 

Yabancılara stopaj uygulaması

Anayasa Mahkemesi'nin stopajla ilgili iptal kararının ardından toplam yatırım araçlarına ilişkin genel vergi oranlarında mı, yoksa sadece söz konusu kalemde mi düzenleme yapılacağına ilişkin soru üzerine de Şimşek, bu konuda Mahkemenin gerekçeli kararını beklediklerini, şu aşamada yorum yapmanın doğru olmayacağını söyledi. Şimşek, ''O çerçevede yeni bir düzenleme yaparız. Mutlaka önümüzdeki dönemde bir düzenleme yapılacak'' dedi.
 

Mükellefler doğrudan bildirimi seçti

Bu arada, Maliye Bakanlığı verilerine göre, toplam 47 milyar 302 milyon 545 bin liralık kaynağın varlık barışına konu edildiği uygulama döneminde, yurt dışında bulunan mükellefler, daha çok doğrudan beyanı tercih etti. Varlık barışında yurt dışından beyan edilen 26 milyar 949 milyon 937 bin liranın 22 milyar 322 milyon 706 bin lirası doğrudan bildirim yoluyla yapıldı. Yurt dışından banka ve aracı kuruluşlara bildirilen tutar da 4 milyar 627 milyon 231 bin lira oldu.

Yurt içinde de beyan edilen 20 milyar 352 milyon 607 bin liranın 18 milyar 329 milyon 989 bin lirası mükelleflerce, 2 milyar 22 milyon 618 bin lirası da mükellef olmayanlarca bildirildi. Böylece yurt dışında doğrudan bildirilen tutar yüzde 82,8, banka ve aracı kurumlara bildirilen miktar da yüzde 17,2 olarak belirlendi. Yurt içi bildirimlerin de yüzde 90,1'i mükelleflerce, yüzde 9,9'u ise mükellef olmayanlarca yapıldı. Varlık barışı bildirimleri sonucu tahakkuk eden 1 milyar 556 milyon 629 bin 126 liralık verginin 538 milyon 971 bin 410 lirası tahsil edildi.
 

Beyan edilen varlıkların yarısı döviz

Gelir İdaresi Başkanlığı, beyanların yüzde 98'ini oluşturan 46 milyar 441 milyon 628 bin 309 liralık varlıkla ilgili bir değerlendirmede bulundu. Buna göre, varlık barışına konu edilen kaynağın yarısını döviz meydana getirdi. Uygulama döneminde 20 milyar 524 milyon 977 bin 42 lirası yurt dışı, 2 milyar 904 milyon bin 753 lirası yurt içi olmak üzere 23 milyar 428 milyon 978 bin 795 liralık varlık, döviz şeklinde bildirildi. Bunu yüzde 29,6 ile Türk Lirası, yüzde 7 ile altın, yüzde 6,6 ile menkul sermaye, yüzde 6,4 ile de taşınmazlar izledi. Varlık barışına konu edilen Türk Lirası varlıkların toplamı 13 milyar 747 milyon 536 bin 974 lira, altının 3 milyar 242 milyon 370 bin 754 lira, menkul sermaye araçlarının 3 milyar 56 milyon 609 bin 84 lira, taşınmazların da 2 milyar 966 milyon 132 bin 701 lira oldu.