Yargıtay'dan Soma'daki madenci ailelerini sevindiren karar

 

Yargıtay, ölen işçilerden Murat Avcı'nın kızı Merve Ceylan'a 125 bin TL tazminat ödenmesi kararını oy birliğiyle onadı. Onama gerekçesinde, “Aslolan insan yaşamıdır ve bu yaşamın yitirilmesinin yakınlarında açtığı derin ızdırabı hiçbir değerin telafi etmesi olanaklı değildir. Toplumu derinden etkileyen facialarda, hüküm altına alınan manevi tazminat tutarlarında caydırıcılık unsurunun öne çıkması gerektiği kabul edilmelidir" denildi. Aileleri sevindiren bu onamanın, facia mağdurlarının tazminat davaları için emsal olacağı belirtildi. Aile tazminat miktarlarını mahkemenin üst yüklenici olarak kabul ettiği Türkiye Kömür İşletmeleri'nden tahsil etti.

 

Manisa'nın Soma İlçesi'nde 13 Mayıs 2014'teki maden kazasında 301 madenci yaşamını yitirdi. Faciadan sonra başlatılan adli süreçte, aralarında Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan, Genel Müdür Ramazan Doğru ile İşletme Müdürü Akın Çelik'in de aralarında bulunduğu 8 kişi tutuklandı. Facianın birinci yıldönümüne iki ay kala 2 Mart 2015 tarihinde iddianame Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nce kabul edildi. İddianamede, tutuklu 8 kişi için, 'olası kastla öldürme' suçundan 301 kez 20- 25 yıl, 'neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama' suçundan 162 kez 2- 6 yıl hapis cezası istedi. Tutuksuz 38 sanık için de, 'Bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümü ile birlikte birden fazla kişinin yaralanmasına neden olma' suçundan 2-15 yıl hapis istendi. Ancak bu kişilerden 25'inin cezalarının, kusur durumu nedeniyle 3'te 1 oranında artırılması talep edildi.

 

25 Aralık 2015 tarihindeki duruşmada, tutuklu sanıklardan maden mühendisleri Hilmi Kazık ve Yasin Kurnaz tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı. Son bilirkişi raporundaki suçlamalar nedeniyle Alp Gürkan, Hayri Kebapçılar, Mustafa Yiğit, Murat Bodur, Haluk Sevinç, hakkında bilinçli taksirle ölüme sebebiyet vermekten 15 yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açıldı.

 

 

Adlı soruşturma sonrasında Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nde adli yargılama sürdüğü sırada, faciadan sonra Soma'da da İş Mahkemesi kuruldu. 301 madencinin annesi, babası, evliyse eşi ve çocukları adına İş Mahkemesi'ne tazminat davaları açıldı. Yerel mahkeme, kendilerine yapılan taleplere göre ailelere tazminat ödenmesine karar verdi. İş Mahkemesi, ayrıca Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.'nin yanı sıra, maden ocağının ruhsat sahibi olan Türkiye Kömür İşletmeleri'ni (TKİ) de sorumlu buldu. Soma İş Mahkemesi'nin verdiği tazminat kararlarına hem şirket, hem de TKİ itirazda bulundu.

 

Bölge Adliye Mahkemesi de kararı onadıktan sonra son olarak karar Yargıtay 21'inci Hukuk Dairesi'ne gitti. Burada Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.'nin avukatları savunmalarında, olayla ilgili bilirkişi raporlarının çelişkili olduğunu öne sürdü. Davayı açanların, harç yatırmaması nedeniyle hayallerinin bile üstünde bir rakamın tazminat olarak istendiğini, mahkemenin de bu rakamlara hükmettiğini, kararların bozulması gerektiğini  savundu. TKİ avukatları da, Soma Kömür İşletmeleri'nin alt işveren olarak göründüğünü, işçilerle ilgili herhangi bir organik bağı ve sorumluluklarının bulunmadığını, tazminatların zenginleşme aracı olarak kullanılmaması gerektiğini, bu tarz sorunların bu şekilde çözülemeyeceği için kararının bozulmasını istedi.

 

 

Yargıtay da, yaptığı incelemeler sonrasında tazminatlar için önemli bir karara imza attı. Yargıtay, madende ölen işçilerden Murat Avcı'nın kızı Merve Ceylan'a 125 bin TL tazminat ödenmesi kararını oy birliğiyle onadı. Aileleri sevindiren ve bir ilk olma özelliği taşıyan kararın, facianın mağdurlarının tazminat davaları için de emsal olacağı belirtildi. Aile tazminat miktarlarını, mahkemenin sorumlu bulduğu Türkiye Kömür İşletmeleri'nden tahsil etti.

 

Yargıtay 21'inci Hukuk Dairesi onama kararının gerekçesinde çarpıcı tespitlerde de bundu. Yargıtay'ın gerekçesinde şu ifadelere yer verildi:

 

“Manevi tazminat davalarında, gelişmiş ülkelerde artık eski kalıplardan çıkılarak caydırıcılık unsuruna da ağırlık verilmektedir. Gelişen hukukta bu yaklaşım, kişilerin bedenine ve ruhuna karşı yöneltilen haksız eylemlerde veya taksirli davranışlarda tatmin duygusu yanında, caydırıcılık uyandıran oranlarda manevi tazminat takdir edilmesi gereğini ortaya koymakta; kişi haklarının her şeyin önünde geldiğini önemle vurgulamaktadır. Bu ilkeler gözetildiğinde, aslolan insan yaşamıdır ve bu yaşamın yitirilmesinin yakınlarında açtığı derin ızdırabı hiçbir değerin telafi etmesi olanaklı değildir. Burada amaçlanan sadece bir nebze olsun rahatlama duygusu vermek, öte yandan da zarar veren yanı da dikkat ve özen göstermek konusunda etkileyecek bir yaptırımla, caydırıcı olabilmektir. Soma'da, yeraltı maden ocağında 13 Mayıs 2014 tarihinde meydana gelen yargılamaya konu iş kazasının 301 kişinin ölümüne ve 486 kişinin yaralanmasına yol açtığı, son yüz yılın en büyük iş kazalarından birisi olan bu iş kazasının yalnızca iş kazasına uğrayanlarda veya kazalıların yakınlarında değil, toplumun tamamında derin bir üzüntü meydana getirdiği, bu kapsamda Soma maden kazası gibi toplumu derinden etkileyen facialarda hüküm altına alınan manevi tazminat tutarları değerlendirilirken, manevi tazminatın caydırıcılık unsurunun öne çıkması gerektiği kabul edilmelidir. Yukarıda yapılan açıklamalar ışığında, temyiz kapsam ve nedenlerine göre taraf vekillerinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun olan hükmün onanmasına oy birliğiyle karar verildi."