Yolcular kobay oldu

76 kilometrelik Marmaray’ın yalnızca 13 kilometresinin apar topar açılması beraberinde aksaklıkları ve eleştirileri de getirdi. Uzmanlar İstanbul trafiğini rahatlatacak bir proje olan Marmaray’ın eksiklikler nedeniyle değersizleştirildiğini düşünüyor. Marmaray’ın yeterli test sürüşleri yapılmadan açıldığını ve şu an yolcuların kobay gibi kullanıldığını vurgulayan uzmanlar deprem tehlikesine de dikkat çekiyor. Geç tespit edildiği için, tünelin üzerine yerleştirildiği sıvılaşan zeminin küçük bir bölümüne kazık çakıldığı, ancak bu kazıkların içine demir donatı konulmadığı için kibrit çöpünden farksız olduğu da iddialar arasında. Uzmanlar, Londra ve Pekin’in de bu proje ile birbirine bağlanmasının mümkün olmadığına vurgu yaparak “Tünelde sadece metro hattı var.

Bağlantı ancak tren ile olur” diyorlar. Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Semih Tezcan, proje için Japonya’dan binde 7 faizle 2.5 milyar dolar kredi alındığını belirterek “Yarım milyar doları batırma tüneli, geri kalanı da istasyonların modernizasyonu, hattın 2’den üçe çıkarılması için verildi. Japonya bu proje için açılacak tüm ihalelere sadece Japon şirketlerin katılması şartını getirince kredinin faizi yüzde 15’e kadar çıktı” dedi. Her büyük mühendislik projesinde olması gereken, denetim yapacak müşavirlik firmasının da Japon olduğuna dikkat çeken Tezcan, kusurların ve gecikmelerin bu yüzden örtbas edildiğini söyledi. Pekin ile Londra’nın bu hat ile birbirine bağlanmasının da mümkün olmadığının altını çizen Tezcan şunları söyledi: “Bu bağlantı metro ile olur mu? Tünelden tren için 3. bir hat geçirilmesini önerdik ama dinlemediler. Tünelden tren hattı geçse Londra-Pekin birbirine bağlanırdı. Tünelden tren de geçmeliydi. Abdülmecit’in projesi de demiryolu geçişiydi. Metro hattının üzerinden de tren geçer ama bu, hattın saatlerce kilitlenmesi anlamına gelir.”

Kapılar açıkken bile hareket etti

Marmaray projesinde 2002-2008 yılları arasında sinyalizasyon SCADA ve haberleşme uzmanı olarak çalışan Rıza Behçet Akcan, yaşanan arızaların acelecilikten kaynaklandığını belirterek Marmaray açılmadan yapılması gereken testlerin de eksik olduğunu söyledi. Akcan, Marmaray’daki testler sırasında karşılaşılan arızaların önemli bölümünün kapıların açılması ve trenin hareketleri ile ilgili olduğunu vurguladı. Akcan, “Örneğin kapılar açıkken trenin çalışmasını istemeyiz. Denemeler sırasında kapılar açıkken trenin hareket ettiğini gördük. Benim de içinde olduğum bir tren 6-7 ay önce kapılar açıkken hareket etti. Bu çok tehlikeli bir durum. Kapı açılıyor, genel müdür ‘ellediler’ diyor. Bu tabir bir genel müdüre yakışmaz” dedi. Kum torbası yerine insan Test sırasında trenlerde kullanılan kum torbaları yerine şu an yolcuların kullanıldığını ifade eden Akcan “Düzgün test de yapılmıyor. Biz test sırasında kum torbalarını koyarız, her şeyini not alırız, eksikleri not ederiz. Kum torbası yerine yolcu kullanılıyor ama eksiklikler not edilmiyor” dedi. Yolcuların arızalar sırasında panik yaşamamasının büyük bir şans olduğunu dile getiren Akcan, “Ama bundan sonra panik olmayacağının
bir garantisi yok” uyarısında bulundu.

‘İmdat kolu’ iddiaları komik

Akcan, Marmaray’da acil durum düğmelerine gereksiz yere basıldığına ilişkin iddiaları gülünç bularak “İstanbul’da raylı sistem ilk defa açılmıyor. İstanbul’da raylı sistemin kuruluşundan beri işin içindeyim. Genel müdür olarak yönettim, bizzat sistemi kurdum. Aksaray tramvayı 25 yıl önce açıldığında bile kimse imdat kolunu çekmiyordu. Marmaray’a binen İstanbullular uzaydan mı geldiler de sağını solunu kurcalıyorlar” diye sordu. Akcan, Marmaray’ın elektriğinin şehir şebekesinden alındığı savının da doğru olmadığını söyleyerek konuya şöyle açıklık getirdi: “Ulaştırma Bakanı arızayı ‘Şehir şebekesindeki kesintiden kaynaklandı’ diye açıklayınca elektriğin şehir şebekesinden alındığını düşündük. Ama Marmaray’ın açılışından 15- 20 gün önce asıl bağlamak istediğimiz trafo, yüksek gerilim hattından bağlanmış. O sav doğru değil, bakanın açıklaması bizi yanılttı.”  Kapılar açıkken
bile hareket etti.

Sirkeci tamamlanmadı

Rıza Behçet Akcan, Sirkeci istasyonunun da yolcu yoğunluğu yüzünden değil istasyon henüz tamamlanmadığı için kapalı olduğunu belirtti. İstasyonlarda yapılacak bir sürü ince iş olduğunu söyleyen Akcan “Yürüyen merdivenlerden birinin motoru arıza yapmıştır mesela. Ya da 8 karo yerine konmamıştır. Oyuncak tren istasyonu değil ki bu... İnsanlara değer vermiyorlar” diye konuştu.

Proje değersizleştirildi

İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Cemal Gökçe, Marmaray’ın İstanbul ulaşımını rahatlatması açısından büyük önem taşıyan değerli bir proje olduğunu belirterek “Ortaya çıkan manzara projeyi değersizleştirdi. Kimsenin bunu yapmaya hakkı yok. Önemseyip desteklediğimiz bir proje için vatandaşlara ‘binmeyin’ demek de ‘binin’ demek de bizim açımızdan büyük sıkıntı” diye konuştu. Propaganda için sistemin tamamlanmadan 29 Ekim’de apar topar açılmasını eleştiren Gökçe, test sürüşlerinin daha uzun sürmesi gerektiğini ifade etti. Yapılan test sürüşlerinin de elektrik olmaması nedeniyle  dizel çekicilerle yapıldığına dikkat çeken Gökçe, “Oysa çekicilerin de elektrikli olması gerekirdi. Yaşanan bu aksaklıklar şaşırtıcı değil” diye konuştu. Oyuncağa döndü Sistem için Üsküdar’da 10 milyon lira harcanarak kumanda merkezi oluşturulduğunu anımsatan Gökçe, Marmaray’ın tamamı devreye girdiğinde bu merkezin kapatılacağını kaydetti. Gökçe, insan alışsın diye 15 gün boyunca ücretsiz olmasını da tepki göstererek “İşsiz güçsüz insanlar meraktan gidiyor. Bu kadar uzun süre ücretsiz olunca vatandaş Marmaray’ı çocuk oyuncağına çevirdi. Daha önce metro ve tramvay hatları açılışları da yapıldı. Orada kimse mekanizma ile oynamadı” dedi.

Sözen: Proje bizim, davet bile etmediler

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olduğu dönemde Boğaz Tüp Tünel Geçişi Projesi’ni ihale aşamasına kadar getiren Nurettin Sözen Marmaray’ın açılışına davet edilmediğini açıkladı. Davet edilmediği için kırgın olduğunu söyleyen Sözen “Bu saygısız ve geçmişi reddeden anlayış ilk değil” dedi. Sözen, kendi döneminden önce kaba şekli ile var olan projeyi son olarak ODTÜ’de revize ettirip ihaleye hazır hale getirdiklerini anlattı. Sözen “Biz raylı tüp geçit olarak isimlendirmiştik, Marmaray dememiştik. Ama açılan sistem bizim projemiz, yeni bir proje çizmediler” diye konuştu. Sözen, açılışa davet edilmemesini de “Her gün her olayda bunu yaşıyorum. İnkâr eden bir anlayışları var” sözleriyle yorumladı. Sözen görevden ayrılmadan önce 14 kilometrelik Taksim metrosunun 10 km’sini tamamladığını, ama açılışın Recep Tayyip Erdoğan tarafından yapıldığını söyledi.

Eskizleri Cahit Kayra çıkardı

Sözen “Yapılanları inkâr etmek çok ayıp. Demokrasinin ve devletin devamlılığı ilkesine aykırı. ‘Emeği geçenler’ diye geçiştiriyorlar. Ayıp
denilen bir şey var. Bu projenin yapılması, çizilmesi kolay bir şey değil. Tüp geçidin eskizlerini bile arşivden eski bakanlardan Cahit Kayra çıkardı. İnkâr politikası olağan hale geldi, alıştık artık” dedi.