Yurtdışına çıkma yasağı kaldırılacak mı?

Anayasa Mahkemesi'nin, Bankacılık Kanunu'nun 132. maddesindeki ''Fona borçlu gerçek kişi ile tüzel kişilerin kanuni temsilcileri hakkında 5682 sayılı Pasaport Kanunu'nun 22'nci maddesi hükümleri fonun talebi üzerine uygulanır'' fıkrasını Anayasa'ya aykırılığı nedeniyle iptal eden kararının gerekçesi, Resmi Gazete'de yayımlandı.

Danıştay 13. Dairesi, düzenlemenin Anayasa'nın 13. ve 23. maddelerine aykırılığı savıyla yürürlüğünün durdurulması ve iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne dava açmıştı.

Konuyu esastan inceleyerek karara bağlayan Yüksek Mahkeme, gerekçeli kararında, Bankalar Kanunu'nun 15. maddesinin ''5682 sayılı Pasaport Kanununun 22'nci maddesi hükümleri, fonun talebi üzerine fona borçlu olanlar ile tüzelkişi borçluların kanuni temsilcileri hakkında da uygulanır'' tümcesinin Anayasa Mahkemesi tarafından daha önce iptal edildiğini anımsattı.
 

Pasaport Kanunu'nda, ''vergi borcu'' bulunanlara pasaport verilemeyeceği ve verilmişse geri alınacağı hükmünün yer aldığı belirtilen kararda, TMSF'ye de fona borçlu olanlar ile tüzelkişi borçluların kanuni temsilcileri hakkında yurt dışına çıkış yasağı talebinde bulunma yetkisi tanındığı vurgulandı.

Kararda, TMSF'nin alacağı olan ve özel hukuk hükümlerine dayanarak ortaya çıkan borçlar, belirli bir hukuksal süreçten sonra Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamına girerek kamu alacağı haline getirilseler bile ''vergi borcu'' niteliği kazanmadıklarına ve ''vatandaşlık ödevi'' içinde değerlendirilemeyeceklerine işaret edildi. Kararda, ''Vergi ödevi, kaynağını Anayasa'dan alan, Anayasa'nın 73. maddesi uyarınca, kamu giderlerini karşılamak üzere herkesin ödemekle yükümlü olduğu bir ödevdir. Kamu alacağı olarak tahakkuk eden her parasal yükümlülük ya da ödeme, vergi ya da vergi benzeri mali yükümlülük olarak nitelendirilemez'' denildi.

Yurt dışına çıkma özgürlüğünün sadece Anayasa'nın 23. maddesinde sayılan özel sınırlama nedenlerine bağlı olarak sınırlandırılabileceği ifade edilen kararda, bu yasakların da vatandaşlık ödevi ve ceza soruşturması veya kovuşturması olarak belirlendiği kaydedildi.

Gerekçeli kararda, ''Vatandaşlık ödevi kapsamında olmayan kamu alacaklarının tahsili amacıyla borçlular hakkında yurt dışına çıkış yasağı konulması, Anayasa'nın 23. maddesinin güvence altına aldığı seyahat özgürlüğü alanına yapılan açık müdahale niteliğindedir'' denildi.

Kararda, Anayasa Mahkemesi'nin, düzenlemenin 22 Temmuz 2008'den itibaren yürürlüğünün durdurulmasına ve iptaline oy birliğiyle karar verdiği belirtildi.