Yurttaş soğan da alamıyor

<haber-dikey:1146574,1149587>

Soğan fiyatları 20 günde yüzde 50 zamlanınca yurttaş alımı azalttı. Pazarcının satışları yarı yarıya düştü. 100 liraya çıkılan pazar alışverişinden ihtiyaçlar karşılanamadan dönülüyor.

‘Arpacık’ın kilosu 7 liraya yükseldi

Karacabey Ziraat Odası Başkanı Erhan Erdem, “Geçen yıl çöpe giden arpacık soğanları bu yıl az ekildi. Bu sebeple geçen yıl 4 liradan satılan arpacık soğanı bu yıl 7 liradan satılıyor” dedi. Geçen yıla göre yüzde 50 az ekim yapıldığını belirten Erdem, şu değerlendirmeyi yaptı: “Bu yıl çiftçimiz arpacık fiyatlarından memnun. Geçen yıl ellerinde kalan ürünler çöpe atıldığından dolayı bu yıl çiftçimiz az ekim yaptı. Az ekim yapılması fiyatların artmasına neden oldu.”

‘Artışlar stok kaynaklı değil’

Adana Kabzımallar Odası Başkanı Ali Batman, stok yapanlara karşı olduklarını, ancak yüksek soğan fiyatının bundan kaynaklanmadığını açıkladı. Batman şöyle devam etti: “Soğan hasadı eylülde başlar, 10 Ekim’de biter. Açıkta soğan yanar, yağmur yağsa çürür. Bu nedenle bildirim yapılarak kayıt tutulur ve depolarda saklanabilir. Yıllardır soğan üretenler perişan oldu, malları satılmadı, 3 kuruş para edince niye her şeyi soğana bağlıyorlar?”

CHP’li özgür Özel: Algı yönetimi

CHP’li Özgür Özel, Meclis’te düzenlediği basın toplantısında gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın bütçe sunumundaki “devletin kasası hiç olmadığı kadar dolu” ifadelerini “kendi kasasından bahsediyor olabilir” şeklinde yorumlayan Özel, “Millet cüzdandaki, pazardaki yangın nasıl bastırılır, mutfaktaki yangın nasıl söndürülür diye beklerken birileri soğan depolarını bastırıyor. Tamamen algı yönetimidir, milletin aklıyla, zekâsıyla alay etmektir” dedi.

Nakliye ve poşet vurdu

Pazarcının ortak şikâyeti, geçen seneye göre yüzde 70-75 zamlanan nakliye ve poşet masrafları oldu.
Niğde’den İstanbul’a getirttiği lahanaların nakliyesine geçen yıl 2 bin 500 TL öderken, bu yıl bu masrafın 4 bin 300 TL’ye kadar yükseldiğini anlatan 15 yıllık bir pazarcı, “Sarmalık lahana 12 TL’yi buldu bu yüzden. Şimdi 8 TL’ye düşse de yurttaş haklı olarak pahalı diyor. Ancak artan maliyetlerimizin yanında bu zamlar normal” diye konuştu.

Nakliyeye ödenen paralar pazarcının getirdiği ürüne göre de değişiklik gösteriyor. Lahana satıcısı bir pazarcı geçen sene nakliye için haftalık 50 TL yeterken, bu yıl haftalık 80-90 TL verdiğini söyledi. Soğan satıcısı bir başka pazarcı da nakliye masrafının haftalık 150 liradan 250 liraya çıktığını belirtti.
Bir diğer masraflarının ise poşet olduğunu anlatan pazarcılar, “Poşetin kalitesine göre kilosu 4 liradan 6-7 liraya çıkan da var; 7 lira iken 12 liraya çıkan da” diye konuştu.

Çarşı pazarın nabzını tutmak için gezdiğimiz Avcılar ve Şişli’deki semt pazarlarında, yurttaş pazara ayırdığı bütçenin temel besinlere yetmemesinden; pazarcılar da alım gücü azlığından dolayı satışlarının düşmesinden dertli.

Yalnızca 20 gün önce soğanın toptan fiyatının 2 TL, satış fiyatının da 3-3.5 TL olduğunu anımsatan bir pazarcı, “Soğanların yüzde 20’si çürük geliyor. Kilosu 5 TL’ye çıkınca da satışlar yarı yarıya azaldı. Bir ay önce 3 kilo soğan alan artık 1-2 kilo alıyor. Zamlı dönemlerde aylık satışımız da 100-200 kilodan 50-100 kiloya geriliyor” dedi.

Ateş pahası

Ancak çarşı pazarın sorunu yalnızca soğan değil. Örneğin kilosu 2018 Eylül’de pazarda 10 TL’yi, markette 12 TL’yi aşan domates, şimdilerde 4 TL’ye kadar inmiş. Ancak pazarcının tabiriyle ‘iyisi’ yine 8 TL’den satılıyor. Temmuzda 10 TL’yi aşan limon ise Şişli’nin Fulya pazarında 7 tanesi 5 liradan satılıyor.

Her ürünün “alabildiğine pahalı” olduğunu söyleyen bir yurttaş, “Pazar alışverişine geçen yıl 100 lira ayırıyorduk. Bu yıl bu bütçeyle ihtiyaçlarımızın yarısını alamadan dönüyoruz. Halk patates, soğan yiyebiliyordu. Artık onlar da yok” dedi.