Yüzeyler nasıl temizlenmeli?

Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER) Bulaşıcı Hastalıklar Komisyonu üyesi Yardımcı Doç. Dr. Esin Kulaç, ''domuz gribine'' karşı okulların, toplu taşıma araçlarının ve kamuya açık alanların ilaçlandığını hatırlatarak, ''Ancak ilaçlamada kullanılan maddelerin içeriği ve yapılan işlemin bilimselliği konusunda şüpheler bulunmaktadır. Ayrıca bu maddelerin gereksiz ve fazla kullanılması da insan sağlığına zarar verebilmektedir'' uyarısında bulundu.

Güneş ışığına oldukça duyarlı olan grip virüsünün, başlıca bulaşma yolunun damlacık yoluyla olduğunun bilindiğini anlatan Kulaç, diğer damlacık yoluyla bulaşan mikroorganizmalarda olduğu gibi sıklıkla kapalı ortamlarda bulaştığını söyledi. Kulaç, bu nedenle ev, okul, hastane bekleme salonu, iş yeri ve otobüs gibi kapalı alanların iyice havalandırılmasının, pandemik gribin bulaşmasını önlemede etkin bir kontrol yöntemi olduğunu vurguladı.

'Jelin el yüzeyinde iyice kuruması beklenmeli'

Kulaç, hasta kişilerin öksürüp hapşırmasıyla havaya yayılan enfekte damlacıkların, bir süre havada asılı kaldıktan sonra sandalye, masa, kapı kolu, klavye gibi yüzeylere bulaşabildiğine dikkati çekerek, şunları kaydetti: ''Ortam ısısı, nem oranı, güneşlenme durumu ve yüzey özelliği gibi etkenlere bağlı olmakla beraber, grip virüsünün bu yüzeylerde 2-48 saat arasında canlı kalabildiği rapor edilmektedir. Grip virüsünün bulaştığı bir yüzeye dokunduktan sonra, ellerin ağız, göz ve burna götürülmesiyle de hastalık bulaşabilir. Olası ya da kesin enfekte yüzeylere dokunulmamalı, kazara dokunulursa eller hemen su ve sabunla 15-20 saniye süreyle yıkanmalıdır. Bu nedenle okul ve hastane gibi toplu yaşam alanlarında su ve sabuna erişimin düzenli olarak sağlanması çok önemlidir. Su ve sabunun bulunmadığı ortamlarda el temizliği için el dezenfektanları kullanılabilir. El temizleme jeli kullanılacaksa, jelin el yüzeyinde iyice kuruması beklenmelidir. Bununla birlikte bu dezenfektanların alerjik reaksiyonlara neden olabileceği de unutulmamalıdır.''
 

'Kapların sıcak su ve deterjan ile yıkanması yeterli'

Grip virüsünün yayılmasını önlemek için geniş yüzeylerin dezenfeksiyonunda pek çok madde kullanılmasına karşın, deterjan ve suyla yapılacak temizliğin yeterli olduğunun rapor edildiğini anlatan Kulaç, masa, kapı kolu, banyo, mutfak tezgahı, oyuncak gibi araç gerecin günlük temizlikte kullanılan deterjanlarla temizlenmesinin uygun bulunduğunu bildirdi. Kulaç, günlük kullanılan temizlik maddeleri dışında klor, hidrojen peroksit, iyotlu antiseptikler ve alkol gibi bazı kimyasal maddelerin kullanılabileceğini ifade ederek, küçük çocukların eğitim gördüğü kreşlerde çevre ve oyuncak temizliğine özen gösterilmesi ancak yapılan günlük temizliğe ek olarak dezenfeksiyon yapılmasının gerekli olmadığını söyledi.

Yüzey temizliğinde çamaşır suyu (yüzde 5'lik sodyum hipoklorit) kullanılacaksa, 50 ölçü suya bir ölçü çamaşır suyu konularak hazırlanan karışımla yüzey temizliğinin yapılmasının yeterli olduğunu belirten Kulaç, şunları kaydetti: ''Temizlenen yüzey iki dakika ıslak bekletilmeli ve sonra kurumaya bırakılmalıdır. Eğer enfekte bir yüzeyin temizliği yapılacaksa, dokuz ölçü suya bir ölçü çamaşır suyu katılarak hazırlanan karışım kullanılmalı. Çamaşır suyunun temizlikte kullanılamayacağı aside dayanıksız metal yüzeyler için (çelik gibi) yüzde 70'lik izopropil alkol solüsyonu kullanılabilir. Enfekte yüzey temizliğinde yüzde 70'lik alkol organik madde ile temas olduğunda inaktif duruma geçeceğinden kullanılmamalı. Yüzey temizliğinde tek kullanımlık kağıt havlu gibi ürünler tercih edilmeli. Grip virüsünün 70-100 derecee öldüğü bilindiğinden, kapların sıcak su ve deterjan ile yıkanması (bulaşık makinesi) yeterli. Enfekte havlu, yatak çarşafı ve giysiler silkelenmemeli, hastane ortamında veya evde enfekte olan her türlü araç gereç taşınırken dikkatli olunmalı. Aksi taktirde havaya bu araçlardan enfekte aerosoller karışabilir ve kişileri enfekte edebilir. Tuvalet gibi geniş topluluklar tarafından kullanılan alanların ve çeşitli yüzeylerin temizliğinin sıklığı konusunda günlük temizliğin yeterli olduğu bildirilmektedir. Dezenfektanların odalara sprey şeklinde kullanılması sakıncalı sonuçlar doğurabileceği gibi faydası da saptanmamıştır. Kuru toz alma şeklinde veya süpürge ile yapılacak bir temizlik havada aerosollerin oluşmasına neden olabileceğinden uygulanmamalı. Olası enfekte yüzeylerin temizlenmesinde personelin eldiven, gözlük, cerrahi maske, tek kullanımlık önlük gibi koruyucu önlemleri alması gereklidir.''

Uzm. Dr. Pınar Baysan da Belediye ve Milli Eğitim Müdürlüğü başta olmak üzere tüm kamu ve özel kurumlarda yapılacak temizleme işlemlerinin sağlık teşkilatının danışmanlığında yürütülmesi gerektiğini bildirdi. Baysan, İl Hıfzıssıhha Kurulları'nda alınacak bir kararın, temizlik işlemlerinin işbirliği içinde yürütülmesi konusunda bağlayıcı olabileceğini söyledi.