Zorunlu BES, asgari ücretliyi sıkıntıya sokar

Daha önce basına yansıyan çalışmalara göre zorunlu olacak katılımdan her katılımcının 50 lira ödeyeceği, devlet katkısının devam edeceği bilgileri verilirken işverene nasıl bir rol biçileceği tam olarak belli değildi.

Yeni şekillenecek kabinede olmayabileceği dillendirilen Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in verdiği bilgiye göre, bu konudaki çalışmalar tamamlanmış.

Daha önce 50 lira ve 45 yaş sınırı belirtilen zorunlulukta, şimdi 45 yaş sınırı korunmuş ancak ödenecek asgari tutar iki katına çıkarılarak 100 lira olarak belirleniyor.

Önemli ayrıntılardan biri de söz konusu zorunlu sisteme işverenden herhangi bir katkı istenmiyor. Bir de zorunlu olarak sisteme alınacak yurttaşların ne kadar kalacağına dair bir bilgi henüz yok. Yani girişi zorunlu olan sistemden çıkış serbest. Çıktığında yatırdığı paraları alacak mı o da daha belli değil. Daha önce 6 ay gibi bir süre telaffuz ediliyordu ancak şimdi bu konuda henüz net bir bilgi yok.

13 milyon kişi Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM) 6 Mayıs 2016 tarihli verilerine göre halen sistemde 25-44 yaş arası katılımcılar toplam katılımcının yüzde 64.8’ini oluşturuyor. Ülkede 20 milyonu biraz aşkın sigortalı çalışan olduğu göz önüne alındığında kaba bir hesapla

13 milyon kişi

ilk etapta zorunlu olarak sisteme girecek. Devlet, 2012 yılından itibaren sisteme girenlere primlerinin yüzde 25 oranında katkı yapıyor. Halen sistemdeki katılımcı sayısı da 6 milyon 272 bin civarında. Yine EGM verilerine göre devlet katkısı 5 milyar 992 milyon civarında. Aslında bu koşullarda devletin yaptığı katkı en azından tüm sigortalı çalışanları kapsayacak diye düşünebiliriz. Zira bugünkü koşullarda yalnız sisteme girmiş ve gelirleri genellikle iki ya da daha fazla asgari ücrete yakın kişilere yapılan yardımdan onlar da yararlanacak. Ancak bunun bir züğürt tesellisi olduğunu söylemeden geçemeyeceğiz.

Kesinti artacak

Şimdi işverenin de katkı yapmayacağı, muhtemelen son asgari ücret artışları nedeniyle daha fazla dokunmak istemediği için uzak tutulan işveren sistem katılımcı ve devlet üzerinden gidecek gibi görünüyor. Zorunlu BES, ücretleri eritecek. Ücret düzeyine göre bu miktar artabilecek. BES kesintisi işçinin ücretinden yapılacak.

En az 100 lira olması öngörülen zorunlu BES kesintisi ile asgari ücret 100 lira azalacak. Öte yandan 8 veya 9’uncu ayda yüzde 20’lik vergi dilimine girecek olan asgari ücretlinin buradan da kaybı olacak. Asgari ücretliyi hem BES hem de vergi dilimi vuracak gibi görünüyor.