Celal Şengör’ün yazılarını nesnel bir yaklaşımla izleyenler, onun, yalnızca bilimsel yetkinliğiyle değil, evrensel kültür alanlarına yakınlığıyla da benzerine az rastlanır bir bilim insanı olduğunu bilirler. Dünya bilim çevrelerince tanındığı da yazdıklarından anlaşılıyor.

Orhan Bursalı ise, demek istediğini aklın imbiğinden geçirip konuyu saptırmadan söylemesini bilen, ödünsüz, cesur bir Cumhuriyet aydınıdır.

Evrensel kültürle beslenen bu iki arkadaş, yılların dostluğuyla birbirleriyle bütünleşmiş, bu alanda nice değerli kitaba imza koymuşlardır. Gerçeklik duygusu arkadaşlığı aşar; onlar 10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’le şimdiki Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ü değerlendirirken aynı görüşü paylaşmadılar.

Kendi aralarında kalsa da, belli ki bir gerilim de yaşadılar.

***

‘Bilim insanı’ kavramı, hep elinde kemanıyla Einstein’ı canlandırır gözümün önünde. İmge dünyamda, bilimle sanatsal duygunun kaynaştığı canlı bir resimdir Einstein. Şengör’le Bursalı’nın birbirlerine yönelik değerlendirmeleri, sanki Einstein’ı doğduğu Ulm’dan alıp Türkiye’ye getirdi...

Ancak aydınlanmış kafa, duyguyu akla dönüştürür. Hoşgörü ise, nesnel düşüncenin dışa yansımasıdır.

Şengör’le Bursalı, bu tartışma vesilesiyle, hem duygu yolunun yolcusu olduklarını kanıtladılar, hem yolda karşılaştıkları engelleri bir tarafa itip aralarındaki gerilimi onardılar.

***

Özellikle gazetelerde alışılmış bir durum değildir bu; boş gezenin boş kalfaları, beyinlerinin boş kâğıdına Şengör’ün fermanını anında yazdılar:

“Atın bu adamı Cumhuriyet’ten!”

Oysa onlar yazın ve sanat alanlarına açıktırlar. Kişiliklerini aklın nektarıyla beslemişlerdir.

Erdem yoksunu önyargılı papağanlar, onların, güçlerini bilimin nesnel ahlakından alıp “farklı düşünceler arasında en doğruya yakının ne olduğunu” arama yolunda tartıştıklarını kavrayamadılar.

***

Bursalı’ya şu sözleri söyleten, onun bilim ahlakıyla donanmış aklıdır:

“Celal ile bilim ve niteliği konusunda derin bir düşünce birliğimiz var. Onu ilk tanıdığım yıllarda, müthiş bir seçkinci ve Osmanlı sarayı hayranı biri vardı karşımda! Çok gülmüş ve kendime ‘Bu adam hangi gezegenden düştü buraya’ demiştim. Hızla Türkiye tarihini öğrendi, Mustafa Kemal’i öğrendi; bütün bunların yanı sıra Türkiye’de bilimin, bilimsel düşüncenin ve düşünmenin gelişmesi için büyük çaba sarf etti.

Celal Şengör, ülkemizin en iyi bilim insanlarından biri, dahası başlıcasıdır. Bizim kaç yıllık yazarımızdır. Celal’in dergimizde yazması, CTB’ye sadece onur verir.”

Celal Şengör, Atatürkçü düşünceyi kavramış ‘en iyi bilim insanı’ olmasının yanında, YÖK Başkanı’nın onu üyeliğe değer bulmamasının onurunu da taşıyor!

***

Şengör de, üç beş cümleyle, insanın nasıl bir bilgi üreticisi olduğunu özetliyor:

“Bizler inanmayı öğrenemediğimiz için sık sık birbirimize gireriz. Bu ‘kavgalar’ bazan haftalar, aylar, hattâ yıllar sürer! Meselâ Orhan’la Marksizm hakkındaki kavgamız sağlıklı şekilde on altıncı yaşına bastı. Ama bu on altı yıl süresince ben ‘kavgamız’ sayesinde aman neler neler öğrendim, Orhan’ın fikirlerini tepeleyebilmek için yarım kütüphane yayın topladım.

Tüm bu ayrılıklarımız aslında ortak bir temel üzerinde yeşerir: İnsan aklının doğruyu bulma gücüne olan güven...”